Φελνίκος

Το να πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα δεν είναι εύκολο πράγμα. Όταν ορκίστηκε η νέα κυβέρνηση και επικρατούσε γενική ευωχία, απ’ αυτήν εδώ τη στήλη επισημαίναμε με ένταση ότι ο Γ. Παπανδρέου πρέπει να βγει ευθαρσώς και να πει ότι το προεκλογικό του πρόγραμμα αναστέλλεται, για τρία τουλάχιστον χρόνια, και αυτό που προέχει είναι να σωθεί η χώρα.

Όταν στη συνέχεια γράφαμε ότι πρέπει πριν από τον προϋπολογισμό να ψηφιστεί ο νέος φορολογικός νόμος και να επιβληθεί φόρος στα καύσιμα, στα ποτά και στα τσιγάρα για να υπάρξουν έσοδα, το υπουργείο Οικονομικών θεωρούσε ότι έπρεπε να δοθεί κοινωνικό επίδομα στους φτωχούς.

Όταν από τον Νοέμβριο γράφαμε για τον επερχόμενο «νέο ατυχή πόλεμο» και την πιθανότητα να τεθούμε «υπό διεθνή έλεγχο (της Ε.Ε, του ΔΝΤ και της ΕΚΤ)», μας έλεγαν υπερβολικούς. Το ίδιο και όταν προβλέπαμε από τις αρχές του νέου έτους ότι είναι «μονόδρομος το ΔΝΤ».

Το ίδιο ισχύει και για σειρά άλλων θεμάτων, όπως, για παράδειγμα, στην περίπτωση της σύγκρουσης Σαμαρά-Μπακογιάννη, όταν πρώτοι (και μόνοι τότε) γράψαμε ότι η αναμέτρηση θα είναι θρίλερ και θα την κερδίσει (εξηγώντας γιατί) ο Αντ. Σαμαράς.

Αυτά δεν τα γράφουμε γιατί διεκδικούμε να κλέψουμε τη δόξα από τον Πάουλ το χταπόδι, που μέχρι στιγμής έχει προβλέψει με 100% επιτυχία όλα τα αποτελέσματα της Γερμανίας στο Μουντιάλ, ούτε για να περιαυτολογήσουμε.

Αναφέρουμε τα παραπάνω για να μη θεωρηθεί παραδοξολογία η σημερινή μας θέση. Ότι δηλαδή μετά τον Σεπτέμβριο, και παρά τα όσα δυσοίωνα προβλέπονται σχεδόν απ’ όλους, η ελληνική οικονομία θ’ αρχίσει να αντιμετωπίζεται θετικά από τις αγορές.

Μάλιστα υποστηρίζουμε ότι, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα ελληνικά ομόλογα θα γίνουν απότομα ελκυστικά, όπως απότομα απαξιώθηκαν. Όπως τα spreads ανέβηκαν σε δυσθεώρητα ύψη, έτσι μπορεί μετά τον Σεπτέμβριο να υπάρξει ραγδαία αποκλιμάκωσή τους και να τρέχουν όλοι να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, ιδίως πενταετή ή και δεκαετή, επειδή οι αποδόσεις τους θα είναι λίαν κερδοφόρες για τους επενδυτές.

Η εξήγηση είναι απλή. Αυτή τη στιγμή οι διεθνείς κερδοσκόποι συνεχίζουν να ποντάρουν στη χρεοκοπία της Ελλάδας, παρά την υπογραφή του μνημονίου με την τρόικα. Το ποσοστό αυτών που στοιχηματίζουν στα παράγωγα ότι η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει είναι της τάξεως περίπου του 55%.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο το ποσοστό αυτό μπορεί να φτάσει το 70%, ίσως και το 80%. Εάν η Ελλάδα, παρά τα όσα προβλέπουν και εύχονται οι Κασσάνδρες της τοκογλυφίας, δεν χρεοκοπήσει, τότε όλοι αυτοί οι μαυροπουκαμισάδες της καταστροφής θα αρχίσουν να χάνουν λεφτά.

Και, επειδή το μόνο που δεν ανέχονται είναι το να χάνουν λεφτά, τότε θα το γυρίσουν στο… τσάμικο. Θ’ αρχίσουν να ποντάρουν στη σωτηρία της Ελλάδας, επειδή αυτή η προοπτική θα είναι η μόνη που θα τους εξασφαλίζει κέρδη.

Και μπροστά στο κέρδος δεν υπάρχουν στενοκεφαλιές. Οι διεθνείς τοκογλύφοι δεν διακατέχονται από εμμονές. Δεν είναι ιδεοληπτικοί, ώστε να επιμένουν στις προβλέψεις τους. Τα μεγάλα και μικρά funds, οι ξένοι και εγχώριοι διαχειριστές χαρτοφυλακίων, δεν έχουν αρχές.

Δεν είναι γκεβαρίστες ιδεών και ηθικών αξιών, είναι τζιραρίστες του χρήματος. Οι πρώτοι ομνύουν στην επανάσταση. Οι δεύτεροι στο χρήμα. Οι πρώτοι θέλουν ν’ αλλάξουν τον κόσμο. Οι δεύτεροι να μεγαλώσουν την περιουσία τους. Οι πρώτοι ξεχειλίζουν από αισθήματα. Οι δεύτεροι θέλουν να ξεχειλίζει το πορτοφόλι τους από εκατοδόλαρα και πεντακοσάευρα.

Τούτων λοιπόν δοθέντων και όσο ο χρόνος περνά και η Ελλάδα δεν χρεοκοπεί, ετοιμαστείτε μετά τον Σεπτέμβριο να ακούσετε ύμνους για το πόσο ελκυστικές είναι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Και όσοι έχετε χρήματα τρέξτε κι εσείς να αγοράσετε. Θα είναι μια καλή επένδυση και λίαν αποδοτική.

Βεβαίως, πριν συμβεί αυτό, δεν θα πρέπει να αποκλειστεί ένας ακόμη γύρος, ο τελευταίος όμως, μαύρης προπαγάνδας. Η περίπτωση εν μέσω θέρους να έχουμε ακριτομυθίες, διασπορείς και σεναριολόγους, σχετικά με την αδυναμία της χώρας να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, είναι λίαν πιθανή.

Κλείστε όμως τ’ αυτιά σας. Τυχόν τέτοια σενάρια θα είναι της ίδιας υφής και θα έχουν την ίδια τύχη μ’ αυτά που προέβλεπαν το ξωπέταγμά μας από την Ευρωζώνη, τη χρεοκοπία και την επιστροφή στη δραχμή.

Η μόνη αναδιάρθρωση χρέους που ίσως χρειαστεί να κάνει η Ελλάδα είναι περίπου εκεί στο 2012 να ζητήσει μια μικρή επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής (πιθανώς τριετή, με μια μικρή επιβάρυνση στο επιτόκιο) των οφειλών της, καθώς το 2013 έχουμε τη λήξη αρκετών δανείων. Όπως, δηλαδή, γίνεται και με τα τραπεζικά δάνεια ιδιωτών ή εταιρειών.

Αν λοιπόν υπάρξει νέο κύμα καταστροφολογίας, το μόνο που πρέπει να κάνουν οι ψύχραιμοι και υγιείς πολίτες είναι να βάλουν, όπως ο Οδυσσέας, βουλοκέρι στ’ αυτιά τους. Μόνο έτσι δεν θα παραπλανηθούν από τις Σειρήνες -όπως την έπαθαν όσοι έτρεχαν να βγάλουν τα λεφτά τους στο εξωτερικό ή να τα χώσουν σε κρύπτες και θυρίδες-, και η χώρα θα φτάσει στην Ιθάκη.

Οι Σειρήνες θα νικηθούν, θα σταματήσουν το θλιβερό τραγούδι τους και θα το γυρίσουν στους ιάμβους και στο δοξαστικό για τη χώρα μόνον όταν καταρχήν οι Έλληνες δεν παρασυρθούν. Όσο υπάρχουν εσωτερική συνοχή, εθνική συσπείρωση, αισιοδοξία και πείσμα, όπως πάντα συμβαίνει με τους Έλληνες στα δύσκολα, τότε τα πράγματα, παρά τις δυσκολίες, θα πάνε καλά.

Εδώ θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση. Δυστυχώς, οι (νεο)έλληνες, παρ’ ότι φαντασιωνόμαστε με το παρελθόν μας και ομνύουμε στις αρετές και στις δεξιότητες της φυλής, σήμερα κάνουμε τα πάντα για να δικαιώσουμε το σαββοπουλικό «κωλοέλληνες».

Μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας. Ακόμα και σε τούτη την πρωτοφανή κρίση κάνουμε αγώνα δρόμου για να βγάλουμε τον χειρότερό μας εαυτό. Τα παραδείγματα άπειρα. Ο καθένας μας έχει να διηγηθεί κι από ένα. Κλείνω εδώ την παρένθεση και συνεχίζω.

Για να έχουμε όμως τη θετική εξέλιξη που προαναφέραμε, θα πρέπει όντως η Ελλάδα να μη χρεοκοπήσει. Προσώρας, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται και ούτε είναι πιθανό να συμβεί, στο προβλεπτό τουλάχιστον μέλλον.

Τα μέτρα που ελήφθησαν, παρ’ ότι κοινωνικά ακραία, δεν προκάλεσαν κοινωνική έκρηξη ή πολιτική κρίση που θα οδηγούσε σε πτώση την κυβέρνηση.

Εφεξής λοιπόν είναι χρέος και ευθύνη της κυβέρνησης να καθοδηγήσει με επάρκεια και αποτελεσματικότητα την πορεία της χώρας προς την έξοδο από την κρίση. Τα πρώτα ευχάριστα δημοσιονομικά αποτελέσματα εμφανίστηκαν.

Όμως το πραγματικό πρόβλημα της οικονομίας παραμένει. Η ύφεση είναι μπροστά μας, το ίδιο και η ανεργία. Ανάπτυξη δεν υπάρχει. Ο πληθωρισμός ανεβαίνει. Η αγορά στενάζει. Τραπεζική ρευστότητα δεν υφίσταται. Επενδύσεις δεν γίνονται. Αποκρατικοποιήσεις δεν έχουμε. Η ανταγωνιστικότητα δεν βελτιώνεται. Τα κλειστά επαγγέλματα δεν ανοίγουν.

Αν λοιπόν η κυβέρνηση μείνει στην περιστολή των δαπανών του Δημοσίου και μόνο, τότε θα έχει κάνει μια τρύπα στο νερό. Αυτή ήταν επιβεβλημένη και αναγκαία για να είμαστε εντάξει με τους πιστωτές μας και για να επανακτήσουμε την αξιοπιστία των εταίρων μας.

Η συγκράτηση των δαπανών δεν σε βγάζει από την κρίση. Αντίθετα, μπορεί να σε διαλύσει εάν δεν υπάρξουν όλα τα άλλα, που θα επανακινήσουν την παραγωγική μηχανή.

Εάν δεν υπάρξει παραγωγική ανασυγκρότηση που θα δημιουργήσει νέο οικονομικό περιβάλλον, νέο πλούτο και νέες θέσεις εργασίας, τότε η κοινωνία θα αντιδράσει, και θα αντιδράσει βίαια.

Τα δημοσιονομικά στοιχεία μπορεί να βελτιώνονται, όμως η ζωή των ανθρώπων χειροτερεύει. Το έλλειμμα περιορίζεται, όμως ταυτόχρονα περιορίζεται και η αγορά.

Αν δεν υπάρξουν κοινωνικά αντίμετρα και μέτρα τόνωσης της αγοράς, τότε η κυβέρνηση θα μείνει με τους αριθμούς, τους οποίους μετά από λίγο δεν θα ξέρει τι να τους κάνει.

Αν επαναπαυθεί στο γεγονός ότι πέρασε το Ασφαλιστικό, το Εργασιακό, το πιο σκληρό πακέτο λιτότητας των τελευταίων δεκαετιών, χωρίς μεγάλες αντιστάσεις και δίχως πολιτική ή κυβερνητική κρίση, πολύ γρήγορα θα βρεθεί προ αδιεξόδου.

Αν κάνει τα πάντα για να σωθεί η χώρα και δεν κάνει τίποτε για να σωθούν οι πολίτες, τότε από το φθινόπωρο θα δοκιμαστεί σκληρά.

Είναι λάθος αν πιστεύουν ότι και οι επόμενοι μήνες θα είναι όπως και οι προηγούμενοι. Με ελεγχόμενη δηλαδή ένταση. Τα πράγματα μπορεί να καταστούν ανεξέλεγκτα. Ήδη το γεγονός ότι μειώνεται το κύρος του πρωθυπουργού -που μέχρι τώρα συνετέλεσε τα μάλα ώστε να υπάρχει πολιτική και κοινωνική σταθερότητα- είναι αρνητικός παράγοντας για τη συνοχή της κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ.

Επιπροσθέτως, τα φαινόμενα δημόσιων αντιπαραθέσεων και διχασμού υπουργών και βουλευτών σε «μνήμονες» και «αμνήμονες» (όχι μόνο ένεκα του μνημονίου με την τρόικα, αλλά και σχετικά με το ηρωικό σοσιαλδημοκρατικό παρελθόν του κόμματος) μόνον καλά δεν προοιωνίζονται για την κυβέρνηση.

Εάν συνεχιστεί έτσι στις περιφερειακές εκλογές του Νοεμβρίου, το πολιτικό χαστούκι που θα δεχθεί από τους ψηφοφόρους θα είναι τόσο ηχηρό και ίσως τόσο ντροπιαστικό, που δεν θα ξέρει πού να κρυφτεί. Μόνη λοιπόν διέξοδος, η φυγή προς τα εμπρός.

Με ένα νέο εθνικό αφήγημα, με νέες προτεραιότητες, με κοινωνικά αντίμετρα και αναπτυξιακό άλμα και ίσως νέα πρόσωπα, τουλάχιστον σε ορισμένους τομείς. Κι όλα αυτά μέχρι η πρώτη σταγόνα της βροχής να σκοτώσει το καλοκαίρι.

Διαφορετικά, η επίκληση και μόνον της αναγκαιότητας να σωθεί η χώρα μπορεί να γίνει μπούμερανγκ και να σκοτώσει την αναγκαιότητα παραμονής της κυβέρνησης στην εξουσία ως μόνης ικανής να βγάλει τη χώρα από την κρίση.

Αν η κυβέρνηση καταφέρει να πείσει ότι εκτός από το Plan A (της σταθεροποίησης και της δημοσιονομικής προσαρμογής) έχει και Plan B (το κοινωνικοαναπτυξιακό), τότε μπορεί να δημιουργήσει και γκεβαρίστες (κοινωνικούς και πολιτικούς υποστηρικτές) για το Plan C (την ανόρθωση και ανασυγκρότηση της χώρας).

Διαφορετικά, θα μείνει έρμαιο των τζιραρίστας. Κι αυτοί δεν παίζουν, αφού, όπως προείπαμε, το μόνο ιερό και όσιο που έχουν είναι το χρήμα και το κέρδος.

Εάν αυτοί πειστούν ότι η Ελλάδα όχι μόνον δεν θα χρεοκοπήσει, αλλά μπορεί και να είναι το μέλλον της ευοίωνο, τότε θα ποντάρουν μετά τον Σεπτέμβριο τα λεφτά πάνω της, εξασφαλίζοντας ούριο άνεμο για τα πανιά της. Διαφορετικά…

Η επιθυμία της Ελλάδας να λυθεί το λεγόμενο «μακεδονικό» πρόβλημα είναι δεδομένη και ειλικρινής. Μάλιστα, σήμερα, με πρωθυπουργό τον Γ. Παπανδρέου καθίσταται περισσότερον εναργής η προσπάθεια να ανεβρεθεί μια λύση που μπορεί να μην ικανοποιεί απολύτως την Αθήνα και τα Σκόπια, όμως θα είναι αξιοπρεπής και αποδεκτή από όλους τους μη φανατικούς και ακραίων φρονημάτων πολίτες και των δύο χωρών.

Από τότε που ανέκυψε το πρόβλημα με την ονομασία της γείτονος χώρας η Ελλάδα συνεχώς αναμορφώνει επί το ρεαλιστικότερον τις θέσεις της. Από το «ούτε Μακεδονία ούτε παράγωγά της» ή το «η Μακεδονία είναι μία και είναι ελληνική» έχουμε φθάσει στο έσχατο για τα καθ’ ημάς σημείο υποχώρησης που συνοψίζεται στη λεγόμενη «κόκκινη γραμμή»: Σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό και για κάθε χρήση (erga omnes).

Η λείανση των ελληνικών θέσεων είναι προφανές ότι έγινε επειδή η χώρα μας διάκειται φιλικά έναντι του νεότευκτου γειτονικού κράτους. Ούτε βλέψεις επί των εδαφών της FYROM έχει ούτε τη συνέχει κάποιου είδους αλυτρωτισμός. Αντίθετα, επιθυμεί τη διατήρηση της κρατικής οντότητας όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας.

Επιπροσθέτως, την ενισχύει οικονομικά μέσω επενδύσεων, ενώ είναι έτοιμη, εφόσον επιλυθεί το πρόβλημα της ονομασίας, να τη συνδράμει αποφασιστικά και ουσιαστικά στην προσπάθειά της να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.

Δεν είναι όμως σίγουρο ότι και η ηγεσία της άλλης πλευράς επιθυμεί το ίδιο. Η κωλυσιεργία που επιδεικνύει είναι πρωτοφανής και εκνευριστική. Ο Νίκολα Γκρούεφσκι και η «παρέα» του κάνουν οτιδήποτε περνά από το χέρι τους προκειμένου το πρόβλημα να διαιωνίζεται. Κι αν μέχρι πρότινος αυτό μπορούσε να λειτουργεί υπέρ των Σκοπίων, δεν είναι σίγουρο ότι και σήμερα τους ωφελεί.

Αντίθετα τους βλάπτει και διαγενομένου του χρόνου και των εξελίξεων -τόσο στην περιοχή όσο και ευρύτερα στην Ευρώπη- θα τους βλάπτει ολοένα και περισσότερο. Πλέον, η παράταση της εκκρεμότητας αποβαίνει, σαφέστατα, σε βάρος των συμφερόντων της FYROM και ιδιαίτερα των πολιτών της.

Είναι να απορεί λοιπόν κάποιος γιατί ο αξιότιμος κ. Γκρούεφσκι κρατά, με την πολιτική του, τη χώρα του στο περιθώριο, καταδικάζοντάς τη στην υπανάπτυξη και την καθυστέρηση. Πιστεύει, αλήθεια, ότι με την αδιαλλαξία του θα «σπάσει» την ελληνική «κόκκινη γραμμή»; Θεωρεί, σοβαρά, ότι ο χρόνος δουλεύει υπέρ του; Εθελοτυφλεί τόσο ώστε να νομίζει ότι η Ελλάδα θα πιεστεί υπέρμετρα από τους εταίρους της να άρει το βέτο για ένταξη της FYROM στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ;

Αν πιστεύει αυτά και φαντασιώνεται ότι μπορεί να ρίξει στο καναβάτσο την Ελλάδα είναι μάλλον αφελής και άρα επικίνδυνος για τη χώρα του. Αν δεν υπάρξει συμβιβασμός που να είναι συμβατός με την έσχατη «κόκκινη γραμμή» της Ελλάδας, η επίλυση του προβλήματος μπορεί να περιμένει για άλλα 18 χρόνια. Η Ελλάδα έκανε όσες και όποιες υποχωρήσεις μπορούσε να κάνει. Καμία κυβέρνηση και κανένας πολιτικός δεν μπορεί να κάνει οποιαδήποτε άλλη έκπτωση.

Ειδικά σήμερα, που στη χώρα μας υπάρχει οξεία οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση, οποιαδήποτε υποχώρηση από την «κόκκινη γραμμή» θα ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Τυχόν ήττα της Ελλάδας στο «μακεδονικό» θα άνοιγε τον ασκό του Αιόλου για την κυβέρνηση και θα την οδηγούσε σίγουρα στην πτώση.

Μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν η δίοδος για να εκφραστεί με ένταση η κοινωνική δυσαρέσκεια για τα οικονομικά μέτρα που λαμβάνονται. Θα ήταν η ρωγμή στο ηφαίστειο για να ξεχυθεί η λάβα που σιγοβράζει στα έγκατά του.

Ο Γ. Παπανδρέου μπορεί να είναι διαλλακτικός και μετριοπαθής, όμως έχει πλήρη συναίσθηση του τι θα συνέβαινε στην κυβέρνησή του εάν ήθελε ποτέ υποχωρήσει από την «κόκκινη γραμμή». Όσο υπήρχε ευμάρεια και ανάπτυξη, υπήρχε περιθώριο υποχωρήσεων και συμβιβασμών στα λεγόμενα εθνικά θέματα, υπό την έννοια ότι επήρχετο άμβλυνση της εθνικής ευαισθησίας.

Εξάλλου, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, επειδή τα τελευταία 15 χρόνια υπήρχε συνεχής βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων και ισχυροποίηση της χώρας στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον, υπήρξε και η ρεαλιστική στροφή της ελληνικής διπλωματίας σε σχέση με το «μακεδονικό».

Τώρα που τα πράγματα αγριεύουν σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, είναι λογικό η εξωτερική πολιτική να γίνεται πιο ανελαστική. Αποτελεί στοιχειώδη κανόνα πολιτικής επιβίωσης και διατήρησης της εθνικής και κοινωνικής συνοχής ενός κράτους.

Προφανώς το ίδιο που ισχύει για την Ελλάδα ισχύει και για τα Σκόπια. Εφόσον και αυτά αντιμετωπίζουν οξέα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα, είναι λογικό και αυτά να θέλουν να διατηρήσουν τη δική τους «κόκκινη γραμμή».

Aποδεκτό. Μόνον που υπάρχει μια διαφορά. Η Ελλάδα δεν είναι, αυτή τη στιγμή, επισπεύδουσα χώρα. Δεν είναι αυτή που καίγεται να επιλυθεί το πρόβλημα. Τα Σκόπια επείγονται να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Αυτά θέλουν μια ομπρέλα ασφαλείας κι έναν δρόμο ανάπτυξης. Η ηγεσία της γείτονος είναι αυτή που πρέπει να ζυγίσει τα υπέρ και τα κατά ενός συμβιβασμού.

Ο κ. Γκρούεφσκι, το κόμμα του και οι σύμμαχοί του στην κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσουν τι είναι καλύτερο γι’ αυτούς. Να παραμείνουν «μαύρη τρύπα» στα Βαλκάνια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το μέλλον της FYROM και των πολιτών της, ή να επιλύσουν την εκκρεμότητα της ονομασίας που θα τους ανοίξει τον δρόμο για την ένταξη στους ευρωατλαντικούς θεσμούς;

Μέση λύση δεν υπάρχει. Σ’ αυτή τη διένεξη δεν μπορεί να υπάρξει ένας νικητής. Ή και οι δύο θα κερδίσουν ή ένας από τους δύο θα χάσει. Κι αυτός που θα χάσει σαφέστατα δεν είναι η Ελλάδα. Θα χάσουν τα Σκόπια, επειδή πλέον ο χρόνος κυλά σε βάρος τους και υπέρ της Αθήνας, καθώς οι διαλλακτικές και μετριοπαθείς θέσεις του Γ. Παπανδρέου και της κυβέρνησής του αποκτούν συνεχώς υποστηρικτές σε όλα τα διεθνή φόρα και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ακόμα και στην αμερικανική.

Πλέον, τα Σκόπια δεν είναι όπως ήταν τη δεκαετία του 1990, μια μικρή, «ορφανή» και απροστάτευτη χώρα που έπρεπε, παντί τρόπω, ακόμη και σε βάρος των συμφερόντων μιας ευρωπαϊκής και νατοϊκής χώρας όπως η Ελλάδα, να υποστηριχθεί από τη διεθνή κοινότητα, προκειμένου οι φλόγες του πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία να μην εξαπλωθούν και προς τον νότο της βαλκανικής χερσονήσου.

Το επιχείρημα της χώρας-buffer area εν καιρώ πολέμου δεν υφίσταται. Ούτε μπορεί να συνεχίζει να προβάλλεται το επιχείρημα του «μακεδονισμού» ως συγκολλητικής ουσίας του νεότευκτου κράτους έναντι του διεγερμένου αλβανικού εθνικισμού στο Κόσοβο.

Πλέον το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο. Όσο δε εδραιώνεται η ανεξαρτησία του τόσο η FYROM θα πρέπει να ανησυχεί εάν δεν έχει επιλύσει την εκκρεμότητα με την Ελλάδα. Ένα τρίτο κύμα εξέγερσης του αλβανικού στοιχείου, προκειμένου να πραγματωθεί η εθνική ολοκλήρωση της Αλβανίας, δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Ο «μακεδονισμός» έχει φτάσει πλέον στα όριά του. Μπορεί να ήταν όχημα για να αποσπαστεί από τη Γιουγκοσλαβία η FYROM και να εδραιωθεί στη συνέχεια ως κράτος, σήμερα όμως αποτελεί τροχοπέδη για τη γείτονα χώρα. Η επίλυση του προβλήματος με την Ελλάδα ακυρώνει την προσπάθεια να ενταχθεί το σύνολο των Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο οδικός χάρτης «2014» που έχει εκπονήσει ο Γ. Παπανδρέου μπορεί να μείνει ημιτελής εάν ο κ. Γκρούεφσκι και η «παρέα» του παραμείνουν προσκολλημένοι στο παρελθόν. Ίσως η ηγεσία των Σκοπίων θα έπρεπε να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της το γεγονός ότι το σύνολο των χωρών με τις οποίες συνορεύει (Βουλγαρία, Σερβία, Αλβανία) συμφωνεί με τις ελληνικές θέσεις και να μην αρέσκεται στα φληναφήματα κάποιων ακραίων κύκλων της.

Ίσως ο κ. Γκρούεφσκι θα πρέπει να εξηγήσει στους πολίτες της γείτονος ότι το κλίμα στην Ευρώπη για τη FYROM, αλλά και τις άλλες υπό ένταξιν χώρες, αλλάζει. Ότι πλέον Γαλλία και Γερμανία θέλουν να σταματήσει η διεύρυνση με την ένταξη της Κροατίας και της Ισλανδίας και να ξανανοίξει αυτό το κεφάλαιο ύστερα από 20 χρόνια. Ή λοιπόν η FYROM και οι άλλες βαλκανικές χώρες θα ενταχθούν μέχρι το 2014, όπως προβλέπει ο ελληνικός οδικός χάρτης, ή θα περιμένουν τουλάχιστον μέχρι το 2030. Διαλέγουν και παίρνουν.

Κι αν μεν η Τουρκία μπορεί να περιμένει, επειδή είναι μεγάλη χώρα, αλλά και γιατί έχει και άλλες επιλογές και πιθανώς και άλλες προτεραιότητες, δεν είμαι σίγουρος ότι το ίδιο ισχύει και για τη FYROM.

Θα πρέπει λοιπόν ο κ. Γκρούεφσκι και η «παρέα» του να επιλέξουν πορεία. Ή θα παραμείνουν μόνοι τους ή θα συμπορευτούν με την Ελλάδα, ώστε να ενταχτούν στην Ευρώπη και στους άλλους θεσμούς ασφάλειας και ανάπτυξης.

Μάλιστα, ο κ. Γκρούεφσκι είναι και τυχερός άνθρωπος, επειδή στην ηγεσία της Ελλάδος βρίσκεται ο Γ. Παπανδρέου, ο οποίος με τον οδικό χάρτη «2014» που έχει επεξεργαστεί είναι ο μόνος που εγγυάται ένα ευρωπαϊκό μέλλον για τη FYROM. Παρέχεται στον κ. Γκρούεφσκι και την «παρέα» του μια μοναδική ευκαιρία να απαγκιστρωθούν από την αδιαλλαξία τους. Κι αυτή η ευκαιρία είναι η «ατζέντα 2014» του Γ. Παπανδρέου.

Το πρόβλημα της ονομασίας μπορεί να ενταχθεί και να επιλυθεί στο πλαίσιο αυτής της ατζέντας χωρίς κραδασμούς εκατέρωθεν. Έχω, δε, την πεποίθηση ότι εάν κι αυτή η προσπάθεια που γίνεται να υπάρξει συμβιβασμός στο όνομα Vardarska Makedonjia (χωρίς παρενθέσεις και παύλες) αποτύχει, τότε ο Γκρούεφσκι θα αντιμετωπίσει οξύ εσωτερικό πρόβλημα.

Οι ομάδες συμφερόντων που μέχρι τώρα τον στήριζαν έχουν λογικά ωριμάσει και είναι αρκετά έξυπνες ώστε να αντιλαμβάνονται ότι η ένταξη στην Ευρώπη συμφέρει και τις ίδιες. Και για να εξελιχθούν από ένα τοπικό και «επαρχιώτικο» δίκτυο σε κάτι ευρύτερο και γιατί οι οικονομικές και άλλες προοπτικές που διανοίγονται μέσω της Ευρώπης είναι μεγάλες και προσοδοφόρες.

Κι αυτές οι ομάδες συμφερόντων που σήμερα στηρίζουν τον Γκρούεφσκι, εκτός από σλαβομακεδονικές, είναι και αλβανικές που εντάσσονται και σε άλλες προοπτικές και στοχεύσεις.

Ιδού λοιπόν η Ρόδος για τον κ. Γκρούεφσκι και την «παρέα» του! Ας λάβουν, μάλιστα, και κάτι άλλο υπ’ όψιν τους για να κάνουν το πήδημα προς τον έντιμο συμβιβασμό και τον δρόμο προς την Ευρώπη. Εάν δεν συμφωνήσουν σήμερα, αύριο είναι πολύ πιθανό είτε ο Γ. Παπανδρέου να χρειαστεί εξ ανάγκης να σκληρύνει τη θέση του απέναντί τους, είτε ο διάδοχός του να είναι εντελώς διαφορετικής φιλοσοφίας και σε άλλη, πιο σκληρή, γραμμή.

Εξάλλου, αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Ελλάδα είναι ο Αντ. Σαμαράς, τον οποίον στη FYROM θα ενθυμούνται από το 1993...