Δευτέρα, Δεκεμβρίου 17, 2007
Οι αληθινοί Καιάδες (15-12-2007)
Η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει ότι ο Καιάδας της αρχαίας Σπάρτης ήταν ένας μύθος. Στο βάραθρο όπου οι Σπαρτιάτες, για λόγους ευγονίας, πετούσαν τα ανάπηρα παιδιά τους δεν βρέθηκαν οστά μικρών παιδιών, αλλά ανδρών. Εικάζεται ότι αυτοί ήταν αιχμάλωτοι, κατάδικοι ή προδότες.
Ήταν λοιπόν μια υπερβολή ο Καιάδας. Ένας μύθος που διαδόθηκε 400-500 χρόνια μετά, κυρίως από τον Πλούταρχο.
Ίσως έπρεπε να το έχουμε υποψιαστεί, αφού εκεί -σύμφωνα με τον Παυσανία- στη διάρκεια του Δεύτερου Μεσσηνιακού Πολέμου (7ος αιώνας π.Χ.), είχε φυλακιστεί και στη συνέχεια δραπέτευσε μαζί με 50 άλλους αιχμαλώτους και ο Αριστομένης. Ίσως οι ιστορικοί μας θα έπρεπε να συσχετίσουν τον μύθο και με τα γραφόμενα του Θουκυδίδη, στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, σύμφωνα με τα οποία στον Καιάδα είχε αποφασιστεί να πεταχτεί και το πτώμα του καταδικασμένου σε θάνατο προδότη βασιλιά Παυσανία, αλλά τελικά θάφτηκε έξω από το βάραθρο.
Από την άλλη, ίσως και να μη χρειαζόταν η επιστημονική έρευνα για να αποδειχθεί ότι ο Καιάδας ήταν ένας μύθος. Μελετώντας την εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα μαθαίνουμε ότι στο βάραθρο που βρίσκεται στην περιοχή ανάμεσα στον Μυστρά και το Παρόρι, στο δυτικό άκρο του χωριού Τρύπη, όπου πιθανολογείται ότι ήταν ο Καιάδας, «βρέθηκαν λύχνοι και σιδερένιοι χαλκάδες (πιθανά δεσμά) και ένα θραύσμα κρανίου που είχε πάνω του αιχμή βέλους».
Από την άλλη, υπάρχουν και αυτοί που επιμένουν να υποστηρίζουν ότι υπήρχε μέρος όπου οι Σπαρτιάτες πετούσαν τα ασθενικά και κακόμορφα παιδιά τους. Αυτό λεγόταν Αποθέτες. Στον Καιάδα, σύμφωνα μ’ αυτούς, πετούσαν τους είλωτες.
Ανεξάρτητα από τον μύθο, την Ιστορία και την επιστημονική έρευνα για την ύπαρξη ή μη του Καιάδα, η αλήθεια είναι ότι πάντα όλες οι κοινωνίες στο διάβα του χρόνου είχαν Καιάδες. Μπορεί να μην ήταν χαράδρες, πηγάδια ή σπηλιές, αλλά στίγματα και μαύρες οπές του ανθρώπινου πολιτισμού. Καιάδας δεν ήταν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης; Καιάδας δεν ήταν η Ιερά Εξέταση και η πυρά όπου έκαιγαν τους αιρετικούς και τα επιστημονικά βιβλία τον Μεσαίωνα;
Καιάδας δεν ήταν τα γκουλάγκ των Σοβιετικών; Καιάδας δεν ήταν οι κατακόμβες των χριστιανών στη ρωμαϊκή εποχή των διωγμών; Καιάδας δεν ήταν και είναι ο εγκλεισμός σε ψυχιατρεία «διαφορετικών» ανθρώπων; Καιάδας δεν ήταν και είναι η διαπόμπευση των Τσιγγάνων και των ομοφυλοφίλων; Καιάδας δεν ήταν και είναι η εφ’ όρου ζωής απομόνωση ανθρώπων με διανοητικά ή κινητικά προβλήματα; Καιάδας δεν ήταν και είναι η ντροπή που ένιωθε η οικογένεια μέχρι πρόσφατα, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και σήμερα, εάν ένα μέλος της δεν ανταποκρινόταν στα δήθεν φυσιολογικά δεδομένα και πρότυπα;
Καιάδας δεν είναι για τον πολιτισμό μας το Ιράκ; Καιάδας δεν είναι το τράφικινγκ; Καιάδας δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους μετανάστες, τους «άλλους», τους «διαφορετικούς», τους «ξένους»; Καιάδας δεν είναι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία; Καιάδας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι η παγκόσμια αντιτρομοκρατική υστερία; Καιάδας για ολόκληρη την ανθρωπότητα δεν είναι η τρύπα του όζοντος, η αποξηραμένη Αράλη, ο ξεχερσωμένος Αμαζόνιος, η απόψυξη της Αρκτικής; Καιάδας δεν είναι το Νταρφούρ; Καιάδας δεν είναι η επελαύνουσα νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση; Σ’ αυτήν δεν ρίχνονται καθημερινά εκατοντάδες χιλιάδες φτωχών και νεόπτωχων;
Καιάδες που υπάρχουν και συντηρούν μύθους μέχρι κάποια στιγμή να ’ρθει η ώρα τους για να καταρρεύσουν. Και να αντικατασταθούν από άλλους. Δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτή είναι η μοίρα και η πορεία της ανθρωπότητας.
Καιάδας ήταν για εκατομμύρια συνανθρώπους μας η φυσική ή πνευματική αναπηρία. Αποκλεισμένοι από την κοινωνία. Απόκληροι, περιθωριακοί. Ζούσαν στο σκοτάδι ή στο ημίφως. Καταδικασμένοι εφ’ όρου ζωής στον θάνατο. Σήμερα εντάσσονται καθημερινά στην κοινωνία. Συμμετέχουν ισότιμα σ’ αυτήν. Την μπολιάζουν με τη διαφορετικότητα ή την αναπηρία τους. Έχουν τις δικές τους Ολυμπιάδες. Διακρίνονται. Είναι ευτυχισμένοι. Είναι άνθρωποι, όχι παιδιά ενός κατώτερου θεού.
Κάποτε Καιάδας ήταν και η δυσλεξία. Μέχρι να αποδειχτεί ότι μπορεί να θεραπευτεί, εκατομμύρια μικρών παιδιών -πολλές φορές με ξεχωριστά χαρίσματα και ιδιοφυΐες- ήταν στο περιθώριο. Καιάδας ήταν κάποτε -και εξακολουθεί να είναι- και η σχιζοφρένεια. Μέχρι να έρθει ο Νας και να αποδείξει ότι είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται. Καιάδας ήταν -και είναι- το AIDS, μέχρι η ιατρική να αποδείξει ότι μπορεί, εάν διαγνωστεί εγκαίρως και υπάρξει η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, να ελεγχθεί –τουλάχιστον να μην οδηγήσει στον θάνατο. Καιάδας ήταν -και εξακολουθεί να είναι- η κρατική αλλά και κρατούσα κοινωνική αντιμετώπιση των κάθε μορφής μειονοτήτων (εθνικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών κ.ά.) μέχρι να αναγνωριστούν από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και να αποτυπωθούν τα δικαιώματά τους στις περισσότερες εθνικές νομοθεσίες.
Υπάρχουν, λοιπόν, πολλοί Καιάδες που πρέπει ακόμη να καταστρέψουμε. Πολλά βάραθρα να κλείσουμε. Πολλές σπηλιές ν’ ανοίξουμε. Πολλά στίγματα να εξαλείψουμε. Πολλές ενοχές να πνίξουμε. Πολλά μασκαρεμένα φαντάσματα να αποκαλύψουμε και να ξεφωνίσουμε. Πολλοί μύθοι που πρέπει να καταρρίψουμε. Και ο μόνος τρόπος να το πετύχουμε είναι η διαρκής εκπαίδευση στην ανοχή, στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στον χρωματισμό της σκέψης και της ζωής μας από την κουλτούρα της πολυπολιτισμικότητας.
Η αποδοχή και η αγάπη του «άλλου» είναι ο μόνος τρόπος για να σφραγίσουμε οριστικά τα πηγάδια της μονομέρειας, όπου ανέκαθεν οι κάθε λογής φύλου, χρώματος, σκέψης, πίστης και ράτσας ευγονιστές θέλησαν και θέλουν να μας θάψουν.
Η επιστημονική κατάρριψη του μύθου του Καιάδα των Σπαρτιατών δεν σημαίνει ότι αυτός δεν υπήρξε ή δεν είχε συνέχεια και πολλές εκφάνσεις. Μπορεί να μην έριχναν σ’ αυτόν ανάπηρα, ασθενικά ή κακόμορφα παιδιά. Κάποιους, όμως, έριχναν. Όπως κάποιοι άλλοι αργότερα έριχναν άλλους. Όπως και σήμερα ρίχνουν.
Σε τελική ανάλυση, ο πολιτισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά η πάλη ενάντια σε κάθε μορφή προκατάληψης, μονομέρειας, ανισότητας και κυριαρχίας. Κάθε φορά οι Καιάδες αλλάζουν. Όσο πιο γρήγορα τούς καταστρέφουμε, έστω και ως μύθους, τόσο περισσότερο αλλάζουμε και το επίπεδο πολιτισμού των ανθρώπων. Όσο οι κάθε λογής Άριοι ηττώνται, τόσο η ζωή κερδίζει τον θάνατο. Όσο ο μονοδιάστατος άνθρωπος σμικρύνεται, τόσο περισσότερο εξανθρωπιζόμαστε ή έστω τείνουμε να μοιάσουμε κατ’ εικόνα και ομοίωση του Ανθρώπου.
Όσο περισσότερο χώρο παραχωρούμε στις «ιδιαιτερότητες», τόσο λιγότερο το μέλλον μας θα γίνεται ανάπηρο.
Όσο, μέρες που ’ναι, λιγότερα νεογέννητα της Βηθλεέμ σφάξουμε, τόσο περισσότεροι μικροί Χριστούληδες θα γεννιούνται, προκειμένου να σώσουν τον κόσμο και τον πλανήτη Γη.
Ήταν λοιπόν μια υπερβολή ο Καιάδας. Ένας μύθος που διαδόθηκε 400-500 χρόνια μετά, κυρίως από τον Πλούταρχο.
Ίσως έπρεπε να το έχουμε υποψιαστεί, αφού εκεί -σύμφωνα με τον Παυσανία- στη διάρκεια του Δεύτερου Μεσσηνιακού Πολέμου (7ος αιώνας π.Χ.), είχε φυλακιστεί και στη συνέχεια δραπέτευσε μαζί με 50 άλλους αιχμαλώτους και ο Αριστομένης. Ίσως οι ιστορικοί μας θα έπρεπε να συσχετίσουν τον μύθο και με τα γραφόμενα του Θουκυδίδη, στον Πελοποννησιακό Πόλεμο, σύμφωνα με τα οποία στον Καιάδα είχε αποφασιστεί να πεταχτεί και το πτώμα του καταδικασμένου σε θάνατο προδότη βασιλιά Παυσανία, αλλά τελικά θάφτηκε έξω από το βάραθρο.
Από την άλλη, ίσως και να μη χρειαζόταν η επιστημονική έρευνα για να αποδειχθεί ότι ο Καιάδας ήταν ένας μύθος. Μελετώντας την εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα μαθαίνουμε ότι στο βάραθρο που βρίσκεται στην περιοχή ανάμεσα στον Μυστρά και το Παρόρι, στο δυτικό άκρο του χωριού Τρύπη, όπου πιθανολογείται ότι ήταν ο Καιάδας, «βρέθηκαν λύχνοι και σιδερένιοι χαλκάδες (πιθανά δεσμά) και ένα θραύσμα κρανίου που είχε πάνω του αιχμή βέλους».
Από την άλλη, υπάρχουν και αυτοί που επιμένουν να υποστηρίζουν ότι υπήρχε μέρος όπου οι Σπαρτιάτες πετούσαν τα ασθενικά και κακόμορφα παιδιά τους. Αυτό λεγόταν Αποθέτες. Στον Καιάδα, σύμφωνα μ’ αυτούς, πετούσαν τους είλωτες.
Ανεξάρτητα από τον μύθο, την Ιστορία και την επιστημονική έρευνα για την ύπαρξη ή μη του Καιάδα, η αλήθεια είναι ότι πάντα όλες οι κοινωνίες στο διάβα του χρόνου είχαν Καιάδες. Μπορεί να μην ήταν χαράδρες, πηγάδια ή σπηλιές, αλλά στίγματα και μαύρες οπές του ανθρώπινου πολιτισμού. Καιάδας δεν ήταν το Ολοκαύτωμα των Εβραίων στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης; Καιάδας δεν ήταν η Ιερά Εξέταση και η πυρά όπου έκαιγαν τους αιρετικούς και τα επιστημονικά βιβλία τον Μεσαίωνα;
Καιάδας δεν ήταν τα γκουλάγκ των Σοβιετικών; Καιάδας δεν ήταν οι κατακόμβες των χριστιανών στη ρωμαϊκή εποχή των διωγμών; Καιάδας δεν ήταν και είναι ο εγκλεισμός σε ψυχιατρεία «διαφορετικών» ανθρώπων; Καιάδας δεν ήταν και είναι η διαπόμπευση των Τσιγγάνων και των ομοφυλοφίλων; Καιάδας δεν ήταν και είναι η εφ’ όρου ζωής απομόνωση ανθρώπων με διανοητικά ή κινητικά προβλήματα; Καιάδας δεν ήταν και είναι η ντροπή που ένιωθε η οικογένεια μέχρι πρόσφατα, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις και σήμερα, εάν ένα μέλος της δεν ανταποκρινόταν στα δήθεν φυσιολογικά δεδομένα και πρότυπα;
Καιάδας δεν είναι για τον πολιτισμό μας το Ιράκ; Καιάδας δεν είναι το τράφικινγκ; Καιάδας δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τους μετανάστες, τους «άλλους», τους «διαφορετικούς», τους «ξένους»; Καιάδας δεν είναι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία; Καιάδας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι η παγκόσμια αντιτρομοκρατική υστερία; Καιάδας για ολόκληρη την ανθρωπότητα δεν είναι η τρύπα του όζοντος, η αποξηραμένη Αράλη, ο ξεχερσωμένος Αμαζόνιος, η απόψυξη της Αρκτικής; Καιάδας δεν είναι το Νταρφούρ; Καιάδας δεν είναι η επελαύνουσα νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση; Σ’ αυτήν δεν ρίχνονται καθημερινά εκατοντάδες χιλιάδες φτωχών και νεόπτωχων;
Καιάδες που υπάρχουν και συντηρούν μύθους μέχρι κάποια στιγμή να ’ρθει η ώρα τους για να καταρρεύσουν. Και να αντικατασταθούν από άλλους. Δυστυχώς ή ευτυχώς, αυτή είναι η μοίρα και η πορεία της ανθρωπότητας.
Καιάδας ήταν για εκατομμύρια συνανθρώπους μας η φυσική ή πνευματική αναπηρία. Αποκλεισμένοι από την κοινωνία. Απόκληροι, περιθωριακοί. Ζούσαν στο σκοτάδι ή στο ημίφως. Καταδικασμένοι εφ’ όρου ζωής στον θάνατο. Σήμερα εντάσσονται καθημερινά στην κοινωνία. Συμμετέχουν ισότιμα σ’ αυτήν. Την μπολιάζουν με τη διαφορετικότητα ή την αναπηρία τους. Έχουν τις δικές τους Ολυμπιάδες. Διακρίνονται. Είναι ευτυχισμένοι. Είναι άνθρωποι, όχι παιδιά ενός κατώτερου θεού.
Κάποτε Καιάδας ήταν και η δυσλεξία. Μέχρι να αποδειχτεί ότι μπορεί να θεραπευτεί, εκατομμύρια μικρών παιδιών -πολλές φορές με ξεχωριστά χαρίσματα και ιδιοφυΐες- ήταν στο περιθώριο. Καιάδας ήταν κάποτε -και εξακολουθεί να είναι- και η σχιζοφρένεια. Μέχρι να έρθει ο Νας και να αποδείξει ότι είναι μια ασθένεια που αντιμετωπίζεται. Καιάδας ήταν -και είναι- το AIDS, μέχρι η ιατρική να αποδείξει ότι μπορεί, εάν διαγνωστεί εγκαίρως και υπάρξει η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, να ελεγχθεί –τουλάχιστον να μην οδηγήσει στον θάνατο. Καιάδας ήταν -και εξακολουθεί να είναι- η κρατική αλλά και κρατούσα κοινωνική αντιμετώπιση των κάθε μορφής μειονοτήτων (εθνικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών κ.ά.) μέχρι να αναγνωριστούν από διεθνείς οργανισμούς, αλλά και να αποτυπωθούν τα δικαιώματά τους στις περισσότερες εθνικές νομοθεσίες.
Υπάρχουν, λοιπόν, πολλοί Καιάδες που πρέπει ακόμη να καταστρέψουμε. Πολλά βάραθρα να κλείσουμε. Πολλές σπηλιές ν’ ανοίξουμε. Πολλά στίγματα να εξαλείψουμε. Πολλές ενοχές να πνίξουμε. Πολλά μασκαρεμένα φαντάσματα να αποκαλύψουμε και να ξεφωνίσουμε. Πολλοί μύθοι που πρέπει να καταρρίψουμε. Και ο μόνος τρόπος να το πετύχουμε είναι η διαρκής εκπαίδευση στην ανοχή, στην αποδοχή της διαφορετικότητας και στον χρωματισμό της σκέψης και της ζωής μας από την κουλτούρα της πολυπολιτισμικότητας.
Η αποδοχή και η αγάπη του «άλλου» είναι ο μόνος τρόπος για να σφραγίσουμε οριστικά τα πηγάδια της μονομέρειας, όπου ανέκαθεν οι κάθε λογής φύλου, χρώματος, σκέψης, πίστης και ράτσας ευγονιστές θέλησαν και θέλουν να μας θάψουν.
Η επιστημονική κατάρριψη του μύθου του Καιάδα των Σπαρτιατών δεν σημαίνει ότι αυτός δεν υπήρξε ή δεν είχε συνέχεια και πολλές εκφάνσεις. Μπορεί να μην έριχναν σ’ αυτόν ανάπηρα, ασθενικά ή κακόμορφα παιδιά. Κάποιους, όμως, έριχναν. Όπως κάποιοι άλλοι αργότερα έριχναν άλλους. Όπως και σήμερα ρίχνουν.
Σε τελική ανάλυση, ο πολιτισμός δεν είναι τίποτε άλλο παρά η πάλη ενάντια σε κάθε μορφή προκατάληψης, μονομέρειας, ανισότητας και κυριαρχίας. Κάθε φορά οι Καιάδες αλλάζουν. Όσο πιο γρήγορα τούς καταστρέφουμε, έστω και ως μύθους, τόσο περισσότερο αλλάζουμε και το επίπεδο πολιτισμού των ανθρώπων. Όσο οι κάθε λογής Άριοι ηττώνται, τόσο η ζωή κερδίζει τον θάνατο. Όσο ο μονοδιάστατος άνθρωπος σμικρύνεται, τόσο περισσότερο εξανθρωπιζόμαστε ή έστω τείνουμε να μοιάσουμε κατ’ εικόνα και ομοίωση του Ανθρώπου.
Όσο περισσότερο χώρο παραχωρούμε στις «ιδιαιτερότητες», τόσο λιγότερο το μέλλον μας θα γίνεται ανάπηρο.
Όσο, μέρες που ’ναι, λιγότερα νεογέννητα της Βηθλεέμ σφάξουμε, τόσο περισσότεροι μικροί Χριστούληδες θα γεννιούνται, προκειμένου να σώσουν τον κόσμο και τον πλανήτη Γη.
Εγγραφή σε Αναρτήσεις [Atom]