Πέμπτη, Δεκεμβρίου 31, 2009

 

2010 "Xαμηλές πτήσεις" (31-12-2009)

Παράξενη χρονιά αυτή που μας έρχεται. Κρίσιμη και καθοριστική για το μέλλον. Και των ανθρώπων και της πατρίδας. Ίσως η πιο δύσκολη των τελευταίων δεκαετιών.

Για πρώτη φορά περισσεύουν η αβεβαιότητα και ο αγνωστικισμός για το τι μας φέρνει ένας καινούργιος χρόνος. Ουδείς μπορεί, μετά βεβαιότητος, να προβλέψει εάν η κυβέρνηση θα καταφέρει το 2010 να σταματήσει τον δημοσιονομικό κατήφορο ή αν θα κηρύξει στάση πληρωμών. Οι γνώμες διίστανται, και μάλιστα στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι εκ διαμέτρου αντίθετες.

Βεβαίως, όταν όλα μπορούν να συμβούν, συνήθως δεν γίνεται τίποτε. Όμως μην παίρνετε και όρκο γι’ αυτό. Ούτε εγώ μπορώ να σας πω τι θα συμβεί. Τη μια στιγμή θέλω να είμαι αισιόδοξος και την άλλη με κυριεύει η μελαγχολία.

Τα δεδομένα και τα στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της αισιοδοξίας, όπως και της μελαγχολίας, είναι τόσον ευμετάβλητα που θυμίζουν ακροβάτη σε τεντωμένο σχοινί, χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Όλες οι παραδοχές ευρίσκονται εν αμφιβόλω.

Το μόνο συμπέρασμα που μπορεί να διατυπωθεί και να αποτυπώνει με πιστότητα το μέλλον γενέσθαι είναι οι στίχοι του Σαββόπουλου: «Το χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήσαμε, γι’ άλλα δέκα χρόνια άιντε καθαρίσαμε».

Ναι, νομίζω ότι μόνο αυτό μπορούμε να πούμε με ασφάλεια. Αν καταφέρουμε να διαβούμε τον κάβο του 2010, όλα στη συνέχεια θα ειναι πιο εύκολο να δρομολογηθούν θετικά.

Ακόμη ετούτος ο χρόνος, λοιπόν, μέχρι να ’ρθει η βασίμως πιθανολογούμενη παγκόσμια ανάκαμψη για να φέρει και σ’ εμάς το μεγάλο μαντάτο – την έξοδο, δηλαδή, από το τούνελ της ύφεσης και της χρεοκοπίας. Μόνον που για να επωφεληθούμε και εμείς από τον ενάρετο κύκλο στον οποίο προβλέπεται από τους περισσότερους αναλυτές και ειδήμονες ότι θα εισέλθει η παγκόσμια οικονομία, θα πρέπει το 2010 να πορευθούμε συντεταγμένα, με εθνική αυτογνωσία και την απαραίτητη κοινωνική υπευθυνότητα που επιβάλλουν οι χαλεποί καιροί.

Εάν το 2010 δεν καταφέρουμε να αλλάξουμε όλα αυτά που άπαντες διαπιστώνουμε ότι μας πληγώνουν και μας έχουν φέρει στο σημερινό αδιέξοδο, τότε τα πράγματα θα χειροτερέψουν και θα βυθιστούμε ακόμη πιο βαθιά στην ύφεση, τη φτώχεια και την ανεργία.

Σίγουρα το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για να ορθοποδήσει η χώρα το έχει η κυβέρνηση, αφού αυτή κυβερνά. Αυτή πρέπει να λάβει τα αναγκαία μέτρα, αυτή οφείλει να εκπονήσει διορθωτικές πολιτικές, αυτή έλαβε την εντολή να κάνει τολμηρές ρήξεις και να προβεί σε ριζικές αλλαγές. Αυτή πρέπει να αναλάβει και το όποιο κόστος των περιοριστικών επιλογών απαιτείται να γίνουν.

Σ’ αυτήν έλαχε ο σταυρός του μαρτυρίου και είναι υποχρεωμένη έναντι των πολιτών, της χώρας και του έθνους να τον σηκώσει.

Όμως, εκτός από την κυβέρνηση, ευθύνη προκειμένου να διατηρηθεί η κοινωνική γαλήνη και συνοχή έχουμε όλοι. Μέσα ενημέρωσης, κόμματα, συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις και επαγγελματικοί φορείς οφείλουν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να μην προβάλλουν μαξιμαλιστικούς στόχους ή να μην καταφεύγουν σε ισοπεδωτική κριτική και εμπρηστικές δηλώσεις, τουλάχιστον για τη χρονιά που έρχεται.

Το 2010 πρέπει να είναι έτος «χαμηλών πτήσεων», νηφαλιότητας και αυτοσυγκράτησης για όλους. Το 2010 είναι ανάγκη να συνειδητοποιήσουμε ότι όντως δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε πάνω από τις δυνάμεις μας. Ότι οι καιροί της ανεμελιάς και της σπατάλης παρήλθαν ανεπιστρεπτί. Ότι από το σώμα της Ελλάδας έχουν φαγωθεί οι σάρκες και απομένουν μόνον τα κόκαλα προς βρώσιν των επόμενων γενεών.

Μόνον εάν το κατανοήσουμε αυτό μπορούμε να ελπίζουμε ότι αύριο θα συναντήσουμε και τις άλλες αναπτυγμένες χώρες στον ανοδικό οικονομικό κύκλο. Το νέον έτος πρέπει να είναι έτος θυσιών. Για όλους. Σίγουρα τα βάρη πρέπει να κατανεμηθούν δίκαια και να προστατευθούν όσο είναι μπορετό οι αδύναμοι, όμως θυσίες πρέπει να κάνουμε όλοι.

Όσοι νομίζουν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν τους ταραγμένους οικονομικά καιρούς για να προσποριστούν ίδιον όφελος (κομματικό, συνδικαλιστικό, συντεχνιακό κ.ά.) σφάλλουν.

Ενδεχομένως, μάλιστα, η μυωπική στρατηγική τους να αποβεί και καταστροφική για τους ίδιους, αφού η πλειονότητα των πολιτών εμφανίζεται, σε αντίθεση με πολλούς αυτοαποκαλούμενους «καθοδηγητές», να έχει κατανοήσει την κρισιμότητα των στιγμών.

Το 2010 χρειαζόμαστε συναινέσεις, όχι συγκρούσεις. Απαιτείται ενότητα και όχι διαιρέσεις. Όσοι αποδείξουν εμπράκτως ότι τοποθετούν υπεράνω του ατομικού το συλλογικό συμφέρον, είναι σίγουρο ότι θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη των πολιτών και μεσομακροπρόθεσμα θα βγουν ωφελημένοι.

Βεβαίως, για να υπάρξουν κοινωνικοπολιτικές συμπτώσεις και συναινέσεις, είναι απαραίτητο η κυβέρνηση -εκτός από το σχέδιο εξόδου από την κρίση που προτείνει (μαζί με τα απαραίτητα συμπληρώματά του που υποθέτουμε σε χρόνο γρήγορο θα ανακοινώσει)- να εκπέμπει και αισιοδοξία.

Αν μείνει μόνον στο προταθέν σχέδιο και τη (δηλούμενη) πυγμή της να το εφαρμόσει, είναι σίγουρο ότι έπειτα από μερικούς μήνες θα συναντήσει πολλά και ίσως αξεπέραστα εμπόδια.

Αν οι θυσίες δεν έχουν προοπτικό φόντο τις «καλύτερες μέρες», τότε δύσκολα θα γίνουν αποδεκτές και, ως εκ τούτου, η αποτελεσματικότητά τους θα είναι περιορισμένη, ενώ η δημοφιλία της κυβέρνησης θα κλονιστεί και μεταξύ των οπαδών της.

Δεν είναι τυχαίο ότι, ενώ δεν έχουν συμπληρωθεί ακόμη οι πρώτες 100 ημέρες από τις εκλογές, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ψυχρά φαινόμενα στην ατμόσφαιρα της κοινής γνώμης έναντι της νέας διακυβέρνησης.

Αν η κυβέρνηση συνεχίσει να εκπέμπει την εικόνα αναγκαστικής διαχείρισης των κακών δημόσιων υποθέσεων, χωρίς ταυτόχρονα η πολιτική της να αποκτά αναπτυξιακό και αντιυφεσιακό χρώμα, που θα προδιαθέτει τους πολίτες για κάποιο τουλάχιστον ολιγότερο επώδυνο αύριο, τότε ο Γ. Παπανδρέου ίσως χρειαστεί να κάνει ενωρίτερον, ίσως και από το καλοκαίρι, ανασχηματισμό της κυβερνήσεως, προκειμένου να δοθεί η εντύπωση ενός νέου ξεκινήματος.

Εντός του Ιανουαρίου η κυβέρνηση θα καταθέσει στην Κομισιόν το νέο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Είναι ευκαιρία να αποδείξει ότι μπορεί αυτό να είναι και Πρόγραμμα Ανάπτυξης.

Μόνον έτσι, εκτός από τις Βρυξέλλες, θα γίνει με τη μικρότερη δυνατή δυσθυμία αποδεκτό -αν όχι από τη συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών- τουλάχιστον από εκείνα τα τμήματα των οπαδών των δύο κομμάτων εξουσίας, αλλά και ευρύτερα του πληθυσμού, που με τη στάση και τη συμπεριφορά τους καθορίζουν τις εξελίξεις.

Και βέβαια η αισιοδοξία δεν μπορεί να επανέλθει όσο η κυβέρνηση, αλλά και οι υπόλοιποι διαμορφωτές των εξελίξεων και της κοινής γνώμης, εξαντλούν τις δυνάμεις τους μόνον στην αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης και στην προφητεία των όσων δεινών επέρχονται.

Όπως και να το κάνουμε, τη στενωπό του 2010 δεν μπορούμε να την περάσουμε ασχολούμενοι μόνον με την οικονομία. Ναι, είναι κυρίαρχο θέμα και πρόβλημα. Από την επίλυσή του θα καθοριστεί τι θα συμβεί την επόμενη δεκαετία στη χώρα, αλλά ταυτόχρονα είναι και στενάχωρο όσο καθιστά μονοθεματική τη ζωή μας.

Αν κοιμόμαστε και ξυπνάμε με τους δείκτες, τους αριθμούς, τους φόρους και ολίγη ή περισσότερη εγκληματικότητα, στο τέλος θα πάθουμε εθνική κατάθλιψη.

Χρειάζεται να αναδειχθούν με ένταση και άλλα θέματα που θα ισορροπούν ή θα απαλύνουν τη μιζέρια μας. Η δημόσια ζωή είναι απαραίτητο, εκτός από το γκρίζο, να αρχίσει να βλέπει κι άλλα χρώματα. Απαιτείται να ζωοδοτηθεί και με άλλους χυμούς. Να αναδείξει κι άλλες προκλήσεις. Να φέρει στο κέντρο της κι άλλες δυνάμεις. Πιο δημιουργικές, με άλλες προτεραιότητες, αναζητήσεις, οράματα και αξίες.

Ο Γ. Παπανδρέου κέρδισε την εμπιστοσύνη του ελληνικού λαού ως αναμορφωτής και σήμερα δίδεται η εντύπωση ότι η κυβέρνησή του περιορίζεται στη διαχείριση των κακώς κειμένων.

Λείπουν η καινοτομία, οι θεσμικές ανατροπές, το ριζοσπαστικά διαφορετικό αξιακό φορτίο που όλοι ανέμεναν ότι θα έφερνε στην πολιτική και δημόσια ζωή η εκλογή του. Λείπει ο δημιουργικός οργασμός, καθώς όλα συνωθούνται και υποτάσσονται στον ασφυκτικό δημοσιονομικό κλοιό.

Ακόμη και οι σωστές παρεμβάσεις στα θέματα διαφάνειας, τη δημόσια διοίκηση, τους μετανάστες, χωνεύονται και χάνονται στο γενικό γκρίζο οικονομικό φόντο.

Ευτυχώς για τον πρωθυπουργό που υπάρχει μια γενική εντύπωση ότι αντιστέκεται στην πλήρη υποταγή που απαιτούν οι διεθνείς αγορές και οι Βρυξέλλες, ότι διαλέγει μία κατά το δυνατόν διαφορετική συνταγή από αυτή που μας υποδεικνύουν οι εταίροι και οι δανειστές μας.

Εάν αυτή τη διαφορετική συνταγή καταφέρει να την κάνει και διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης της χώρας, θα κερδίσει το στοίχημα. Για να συμβεί όμως αυτό, χρειάζεται να ανοίξει κι άλλο η βεντάλια των πολιτικών της κυβέρνησης και να προσπαθήσει να στρατεύσει κοινωνικές δυνάμεις που θα τη συνδράμουν στο έργο της.

Χρειάζονται επιθετικές και δημιουργικές πολιτικές και όχι φοβικές και αγχωμένες κινήσεις διαχείρισης, όπως αυτές των περισσότερων υπουργών. Όσο περιορίζεται στο πλαίσιο που εξ ανάγκης έχουν ορίσει η συγκυρία και η οικονομική κρίση, θα συρρικνώνονται η αποδοχή και η ελκτικότητα της νέας διακυβέρνησης.

Πρέπει κατεπειγόντως είτε το πλαίσιο να διευρυνθεί είτε σε ορισμένες περιπτώσεις ανατρεπτικώ τω τρόπω να κινηθεί και εκτός πλαισίου. Μόνον έτσι θα επιβληθεί στη δημόσια ζωή μια διαφορετική ατζέντα από αυτή που κληροδότησε στη χώρα και την κοινωνία η προηγούμενη κυβέρνηση.

Η κρίση είναι και ευκαιρία. Και η ευκαιρία χρειάζεται και ρίσκο. Το 2010, εκτός από κρίσιμη και χαμηλών πτήσεων χρονιά, θα πρέπει να γίνει και μια χρονιά ρίσκου και υψηλών προσδοκιών.

Μόνον έτσι μπορούμε να την κάνουμε δημιουργική χρονιά. Αν στις αβεβαιότητες του 2010 προσθέσουμε και βεβαιότητες για το 2011, τότε ίσως το χαμόγελο, έστω και αδιόρατο στην αρχή, επιστρέψει στα χείλη των Ελλήνων.

Διαφορετικά, θα μοιάσουμε στον ηλίθιο τσιγκούνη που, ενώ το καράβι βυθιζόταν και οι επιβάτες έτρεχαν να μπουν στις βάρκες για να σωθούν, αυτός παρέμενε στη θέση του, ευχαριστώντας τον Θεό που τον φώτισε να μη βγάλει εισιτήριο μετ’ επιστροφής.

This page is powered by Blogger. Isn't yours?

Εγγραφή σε Αναρτήσεις [Atom]