Φελνίκος

Τα ψέματα τέλειωσαν. Ήρθε ο καιρός να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους. Ωμά. Χωρίς φιοριτούρες, περικοκλάδες και φτιασιδώματα. Γυμνή την αλήθεια να παρουσιάσουμε στον λαό πρέπει. Να τη δει και να μάθει πόσο άσχημη είναι η κατάσταση των (οικονομικών και όχι μόνον) πραγμάτων.

Δεν μπορεί άλλο να παραπλανάται ή να εμπαίζεται. Αυτά που όλοι οι ειδήμονες και εμπλεκόμενοι παράγοντες με την οικονομία ξέρουν και συζητούν μεταξύ τους ήρθε η ώρα να ειπωθούν ευθαρσώς. Και να αναλάβει ο καθένας την ευθύνη του απέναντι στο έθνος, στη χώρα, στην Ιστορία.

Κι αυτά είναι… το εξής ένα: Αν δεν ληφθούν μέτρα αμέσως -σήμερα, χθες, το αργότερο μέχρι τη Δευτέρα-, η Ελλάδα οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια και ιλιγγιώδη ταχύτητα σε πρόσκρουση και καταβύθιση.

Πλέον κάθε μέρα που περνά κοστίζει δισεκατομμύρια ευρώ, δεν αναπληρώνεται, βυθίζει ολοένα και πιο βαθιά τη χώρα στο αδιέξοδο και τη φέρνει πιο κοντά στη χρεοκοπία και την αγκαλιά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Χθες δεν ήταν νωρίς, αλλά αύριο θα ’ναι πολύ αργά. Δεν είναι δική μας αρμοδιότητα να υποδείξουμε τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, αλλά της κυβερνήσεως. Αυτή έχει την ευθύνη της διακυβέρνησης. Αυτή πρέπει να τα εξαγγείλει και να τα νομοθετήσει.

Αυτή τα γνωρίζει. Και τα γνωρίζει καλά. Πολλά της έχουν υποδειχθεί δημοσίως και άλλα της έχουν δοθεί και εγγράφως. Εμείς το μόνο που επισημαίνουμε είναι ότι, εάν ο πρωθυπουργός και το οικονομικό επιτελείο της κυβερνήσεως δεν ανακοινώσουν μέτρα τώρα, η χώρα θα «σκάσει».

Κι όταν λέμε «τώρα», εννοούμε τώρα. Κάνοντας μάλιστα παρήχηση, θα λέγαμε όπως οι Γιαπωνέζοι καμικάζι που εφορμούσαν στο Περλ Χάρμπορ: ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ!

Γιατί τώρα; Επειδή αν αφεθεί η κατάσταση ως έχει, τα spreads του δανεισμού θα φτάσουν σε δυσθεώρητα ύψη. Θα καταστούν απαγορευτικά. Θα θυμίζουν χώρα-μπανανία και χειρότερα. Κι αν δεν «σκάσει» η χώρα, θα «σκάσει» μια τράπεζα ή και περισσότερες, που είναι το ίδιο και το αυτό, αφού το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο.

Ήδη τα δεκαετή ομόλογα που θέλουμε αυτή ή την άλλη εβδομάδα να πουλήσουμε τιμολογούνται σήμερα με επιτόκιο που ξεπερνά το 7%, ενώ οι τράπεζες σε λίγο θα «στεγνώσουν» από ρευστότητα. Για όσους γνωρίζουν τι αυτό σημαίνει και τι ολέθριες επιπτώσεις θα επιφέρει στην κατανάλωση και την επιχειρηματικότητα, το συμπέρασμα είναι ένα και μόνο: «Να το κλείσουμε το μαγαζί».

Και θα ’ναι κρίμα αυτό να συμβεί επειδή την παρτίδα μπορούμε να τη σώσουμε. Αρκεί να σταματήσει η κυβέρνηση να σπαταλά άσκοπα τον χρόνο της στη διαβούλευση και το οικονομικό της επιτελείο να πάψει να συμπεριφέρεται σαν φοβισμένο αλλά και φλύαρο παιδί που πηγαίνει πρώτη μέρα στο σχολείο.

Ναι, οι κερδοσκόποι μάς την έχουν στημένη. Ναι, θέλουν να μας ρουφήξουν το αίμα με το μπουρί της σόμπας οι τοκογλύφοι. Ναι, θέλουν οι Κοινοτικοί να μας τιμωρήσουν. Ναι, θέλουν να χρησιμοποιήσουν εμάς για να παραδειγματιστούν και οι άλλες χώρες που έχουν εξοκείλει δημοσιονομικά.

Ναι, είμαστε ο αδύναμος κρίκος της Ευρώπης που θέλουν να σπάσει. Ναι, θέλουν να διαμοιράσουν τα ιμάτιά μας και επ’ αυτών να βάλουν κλήρο για την Ευρωζώνη, για τη σχέση ευρώ - δολαρίου, για τη μελλοντική ενότητα της Ευρώπης.

Ναι, συμφωνούμε με όλα τα σενάρια που λέγονται και γράφονται. Δεχόμαστε ότι όλα αυτά
ισχύουν. Ε, και; Τι αλλάζει; Εντάξει, θα ερμηνεύσουμε και θα καταλάβουμε την επίθεση που δεχόμαστε. Θα σταματήσει η επίθεση; Θ’ αλλάξουν οι δραματικές επιπτώσεις που υφιστάμεθα; Όχι, βέβαια.

Ορθά ο πρωθυπουργός προσπαθεί να εντάξει τη χώρα στο γενικότερο φόντο της Ευρωζώνης. Να πει ότι η επίθεση της Ελλάδας είναι επίθεση στην Ευρωζώνη. Και ορθότερα θα έκανε εάν διαμόρφωνε, όπως από εβδομάδων έχουμε γράψει, μια συμμαχία του Νότου με Ισπανία και Πορτογαλία, που επίσης βρίσκονται στο στόχαστρο.

Όλα αυτά είναι καλά και άγια. Πρέπει να γίνουν. Και πιστεύουμε ότι ο Γ. Παπανδρέου θα τα καταφέρει να βρει συμμάχους ή να ερεθίσει και τα ανακλαστικά άλλων. Όμως μέχρι να γίνουν αυτά, θα πρέπει το καράβι που λέγεται «Ελλάς» να συνεχίσει να πλέει.

Το σήμα που πρέπει να στείλει δεν πρέπει να είναι «SOS, βυθιζόμαστε», αλλά ότι «λάβαμε το μήνυμα και ανταποκρινόμαστε». Και η ανταπόκριση γίνεται με έναν και μόνο τρόπο. Με πράξεις και όχι με λόγια.

Επιτέλους, όλα αυτά που ειπώθηκαν από τον πρωθυπουργό στο Ζάππειο και αποτυπώθηκαν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΠΣΑ) πρέπει να γίνουν μέτρα. Συγκεκριμένα. Να νομοθετηθούν και να εφαρμοστούν.

Στη συνείδηση των εταίρων μας και στις αγορές καταγραφόμαστε ως λογάδες. Ότι ΘΑ κάνουμε αυτό. Ας αρχίσουμε λοιπόν να το κάνουμε. Μόνον έτσι μπορεί ενδεχομένως κι αυτοί να μεταβάλουν στάση απέναντί μας. Αν όχι οι αγορές, τουλάχιστον οι εταίροι μας στην Ε.Ε.

Μόνον έτσι θα τους αφαιρέσουμε τα επιχειρήματα ή τα προσχήματα για να σταματήσουν να μας βλέπουν με καχυποψία. Μόνον έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε δηλώσεις ή και συμπεριφορές συμπαράστασης. Μόνον έτσι μπορούμε ν’ αλλάξουμε την ψυχολογία και το αρνητικό κλίμα που έχει διαμορφωθεί εις βάρος μας.

Μόνον αν σταματήσουμε να συζητάμε για το μέλλον και επικεντρωθούμε εν τοις πράγμασι στο παρόν, μπορούμε να ξαναμπούμε στο παιχνίδι απ’ όπου όλοι μάς έχουν ξοφλημένους.

Κι αυτό πρέπει να το κάνουμε τώρα. «ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ!» θα πρέπει να ’ναι το σύνθημα του πρωθυπουργού. Αν χαθεί κι άλλος χρόνος, το κόστος θα αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο και δεν θα το αντέξουμε.

Ίσως μέχρι και χθες να αρκούσε η έναρξη εφαρμογής των μέτρων που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αύριο δεν είναι σίγουρο ότι θα αρκεί. Το πιθανότερο είναι να χρειαστούν επιπρόσθετα και σκληρά μέτρα.

Έχει, λοιπόν, τέσσερις επιλογές η κυβέρνηση. Ή από τη Δευτέρα υλοποιεί το ΠΣΑ ή την Τρίτη ανακοινώνει μέτρα όπως η Ιρλανδία και η Πορτογαλία ή στις 15 Φεβρουαρίου ζητά από τον Λουκά Παπαδήμο να επιστρέψει οίκαδε προκειμένου να συντονίσει το οικονομικό επιτελείο και να ληφθούν πρόσθετα και λίαν επώδυνα μέτρα ή στις 28 Φεβρουαρίου ο Γ. Παπανδρέου ζητά από τον Αντ. Σαμαρά να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας.

Κάτι, πάντως, πρέπει να κάνει. Και απορούμε που δεν το κάνει, καθώς στην κοινωνία έχει διαμορφωθεί συνείδηση αποδοχής των εικαζόμενων επώδυνων μέτρων. Αυτή τη στιγμή, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών, ανεξαρτήτως επιμέρους ενστάσεων, είναι έτοιμη να κάνει θυσίες.

Μάλιστα σταδιακά αρχίζει να αποχρεώνει την προηγούμενη κυβέρνηση και μέρος των ευθυνών για την οικτρή κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε να το χρεώνει στην παρούσα. Αν μέχρι χθες οι 300 μονάδες βάσης στο spread χρεώνονταν στη Ν.Δ., σήμερα οι 400 μονάδες κατανέμονται 300 στη Ν.Δ. και 100 στο ΠΑΣΟΚ.

Αύριο αυτό μπορεί να γίνει 300-200 ή 300-300 ή και να αντιστραφεί και να πάει 200-400. Αυτή θα είναι και η αλήθεια, καθώς σπαταλήθηκε άσκοπα υπερβολικά πολύς χρόνος για τα δεδομένα της κρίσης στην οποία βρισκόμαστε, ενώ έγιναν ουκ ολίγα λάθη – ελπίζουμε από απειρία και κακές εκτιμήσεις του οικονομικού εν γένει επιτελείου, και όχι από αβελτηρία ή αδυναμία και ανικανότητα.

Για να το πούμε και πιο απλά. Εάν η κυβέρνηση δεν θέλει να πάρει μέτρα εκτός του ΠΣΑ, ας αρχίσει τουλάχιστον να εφαρμόζει ένα, δύο, τρία, αυτά που θ’ αλλάξουν την εικόνα, θα φέρουν έσοδα και θα κόψουν δαπάνες.

Εκτός από την αυτοτελή φορολόγηση των επιδομάτων ας καταργηθούν όλες οι (εκτός των τακτικών αποδοχών) δαπάνες μισθοδοσίας, που είναι αρκετά δισ. – ίσως και τα δύο μαζί αθροιζόμενα να υπερβαίνουν τα 4 δισ.

Ας επιβληθεί ο υψηλότερος δυνατός φόρος στα καύσιμα προκειμένου να εισρεύσουν έσοδα στα ταμεία, καθώς, όπως εκτιμάται, και δεδομένης της κατάστασης διάλυσης του φοροεισπρακτικού μηχανισμού, τα έσοδα το πρώτο τρίμηνο θα είναι μειωμένα.

Ας ψηφιστεί, επιτέλους, το φορολογικό νομοσχέδιο (και όχι, όπως ακούγεται, να ξαναπάει -αν είναι δυνατόν- σε διαβούλευση!) προκειμένου να ξέρουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά πώς θα συμπεριφερθούν. Αυτή τη στιγμή σχεδόν τα πάντα έχουν παγώσει, καθώς η αβεβαιότητα σχετικά με το νέο φορολογικό καθεστώς παραμένει.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η ύφεση να μεγαλώνει. Όχι -0,3% ή -0,8% δεν θα είναι, όπως προβλέπεται στο ΠΣΑ, αλλά ίσως υπερβεί το
-1,5% ή και το -2%. Και τότε να δούμε από πού θα υπάρξουν έσοδα και πού θα φτάσει η ανεργία.

Αν δεν θέλει η κυβέρνηση να κόψει τον δέκατο τέταρτο μισθό ή να περικόψει τις αποδοχές 10%, ας τους παγώσει και μαζί τις συντάξεις για ένα χρόνο. Όχι μόνο στον στενό, αλλά και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Για να στείλει σήμα στους εταίρους μας και τις αγορές, αλλά και στην κοινωνία, ότι όλοι στο όνομα της εθνικής προσπάθειας πρέπει να «ματώσουμε».

Αφού δεν μπορεί να βελτιωθεί διαφορετικά, άμεσα η ανταγωνιστικότητα, ίσως το πάγωμα των μισθών θα έπρεπε να επεκταθεί και στον ιδιωτικό τομέα, λαμβάνοντας βεβαίως μέριμνα για τους χαμηλόμισθους. Ίσως κάποιος βασίμως να αντιτείνει ότι το αποτέλεσμα να μην είναι το αναμενόμενο ή να έχει επιπτώσεις στη ζήτηση και την κατανάλωση.

Σωστό. Σύμφωνοι. Όμως εδώ που φθάσαμε, η σημειολογία και η σηματοδότηση της βούλησης είναι πολύ πιο ισχυρά όπλα από το αποτέλεσμα που θα παραχθεί. Είναι προτιμότερο να χαθεί ένας μισθός ή να παγώσουν για έναν χρόνο οι μισθοί και οι συντάξεις, παρά να δώσει το ΔΝΤ τη λύση στο πρόβλημα.

Τότε θα χαθούν πολλοί μισθοί και συντάξεις και η φτώχεια θα εγκατασταθεί για πολλά χρόνια στη χώρα, η οποία θα τεθεί υπό εποπτεία και περιορισμό, με επιπτώσεις και σε θέματα εθνικής αξιοπρέπειας και κυριαρχίας.

Και επαναλαμβάνουμε, θα ’ναι κρίμα να χαθεί η παρτίδα από αβελτηρία ή κάποιες λάθος κινήσεις και υστερήσεις στη λήψη μέτρων. Η Ελλάδα όντως έχει συγκριτικά με άλλες χώρες πολύ «λίπος» να κάψει.

Για παράδειγμα, η Ιρλανδία μπορεί να έφτασε, μετά τα μέτρα που πήρε, να δανείζεται με το μισό spread από εμάς, αλλά ουσιαστικά είναι μια πτωχευμένη χώρα. Η Ελλάδα έχει 30% παραοικονομία. Το 10-15% από αυτή αν χτυπηθεί, η οικονομία θα αποκτήσει αρκετά «καύσιμα».

Το ίδιο συμβαίνει και με το υπερτροφικό και υπερβολικά σπάταλο Δημόσιο, με τα αυθαίρετα, με το transfer prising, με την αξιοποίηση της κτηματικής περιουσίας του κράτους, με τα χρήματα που δεν μπορούν να δηλωθούν στο πόθεν έσχες, με τις ιδιωτικοποιήσεις, με τις συμβάσεις παραχώρησης και τις συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα, με, με, με…

Απλώς, δεν συμπίπτουν οι χρόνοι με την όξυνση της κρίσης. Να πάρουμε, λοιπόν, μέτρα τώρα που θα ηρεμήσουν εταίρους και αγορές ώστε να έχουμε μια σχετική ευχέρεια χρόνου προκειμένου να δρομολογηθούν όλα τα άλλα, και κυρίως τα αναπτυξιακά που θα φέρουν επενδύσεις, θα βελτιώσουν τους ρυθμούς ανάπτυξης, θα ανοίξουν θέσεις εργασίας, θα τονώσουν την κατανάλωση, θα περιορίσουν δημοσιονομικά ελλείμματα και θα ξαναβάλουν τη χώρα σε έναν ενάρετο κύκλο.

Μέτρα, λοιπόν, τώρα που να πιστοποιούν τη διακηρυχθείσα βούληση. Να σταματήσουν η διαβούλευση και ο μετεωρισμός ανάμεσα στην αναγκαιότητα που απορρέει από την κρίση και την επιθυμία να τηρηθεί πιστά το προεκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ. Και, κυρίως, διαζύγιο με τη θεωρία του πολιτικού κόστους.

Ας αφεθεί ο λαϊκισμός, ως πολιτική, στα άκρα των πολιτικών δυνάμεων. Πρόσκαιρα μπορεί να εμφανίζονται ενδυναμωμένα. Προοπτικά και στρατηγικά θα αποδυναμωθούν.

Ο ρεαλισμός είναι η μόνη ορθή πολιτική που και άμεσα παράγει θετικά αποτελέσματα, αλλά και αποφέρει μακροπρόθεσμα πολιτικά και εκλογικά οφέλη.

Αυτόν τον δρόμο οφείλουν να βαδίσουν ο πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του. Είναι και υποχρεωμένοι να το κάνουν γιατί αυτοί έχουν την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας. Εάν δεν το πράξουν, θα βρεθούν απολογούμενοι έναντι των πολιτών, της χώρας και της Ιστορίας.

Μάλιστα, ειδικά ο Γ. Παπανδρέου έχει και έναν επιπλέον λόγο να το κάνει. Ηγείται ενός μεγάλου κόμματος εξουσίας. Είναι αυτή τη στιγμή ο εκφραστής της λεγόμενης προοδευτικής παράταξης. Φέρει το βάρος του ονόματος μιας ιστορικής πολιτικής οικογένειας. Είναι νεοεκλεγείς πρωθυπουργός, στον οποίο οι πολίτες έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους.

Δεν πρέπει λοιπόν η χώρα να «σκάσει» επί των ημερών του. Δεν μπορεί να είναι αυτός, μετά τον Χαρ. Τρικούπη, που θα πει το «δυστυχώς επτωχεύσαμε». Θα ήταν προσωπικό, πολιτικό, παραταξιακό λάθος να είναι αυτός που θα παραδώσει τη χώρα στο ΔΝΤ, κάτι αντίστοιχο με τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο που επεβλήθη πριν από 110 χρόνια στη χώρα.

Δεν μπορεί να μείνει στην Ιστορία μ’ αυτό το στίγμα. Ούτε ο ίδιος ούτε η παράταξη της οποίας ηγείται. Δεν θα ήταν καλό ούτε για το ίδιο το πολιτικό σύστημα να χρεωθεί η μία από τις δύο μεγάλες πολιτικές οικογένειες αυτή τη «λέζα».

Εάν η ύστατη προσπάθεια δεν τελεσφορήσει, καλόν θα ήταν η ευθύνη να διαχυθεί τουλάχιστον και στις δύο μεγάλες παρατάξεις. Για λόγους ισορροπίας του συστήματος, καθώς η αποτυχία του ενός πόλου θα συμπαρασύρει στην καταστροφή και τον άλλο, αλλά και επειδή τουλάχιστον για το προβλεπτό μέλλον δεν φαίνεται να υπάρχει κάτι άλλο φερέγγυο που θα αντικαταστήσει το υπάρχον διπολικό σύστημα.

Εάν λοιπόν η ύστατη προσπάθεια για αναστροφή του κλίματος με σύνθημα «ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ! ΤΩΡΑ!» δεν ευδοκιμήσει ή δεν αναληφθεί, καλόν είναι να αρχίσουμε να αναζητούμε συναινετικά σχήματα «μεγάλου συνασπισμού» διακυβέρνησης, προκειμένου να μην μπει για μια δεκαετία ή και περισσότερο η χώρα στην «κατάψυξη».

Καλύτερα να έχουμε κοινωνικές αψιμαχίες σήμερα λόγω των μέτρων που πρέπει να ληφθούν παρά αύριο ανοιχτό κοινωνικό πόλεμο, ο οποίος θα οδηγήσει τη χώρα και τον λαό στη φτώχεια, την εξαθλίωση και το περιθώριο.