Φελνίκος

Tα όσα διαδραματίζονται στον χώρο της κυβερνήσεως, ιδιαίτερα μετά την εμφάνιση του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, εκτός από πρωτοφανή άμα και τραγελαφικά, είναι και άκρως ανησυχητικά για το σύνολο του δημόσιου βίου και την ομαλότητα των πολιτικών εξελίξεων.

Ουσιαστικώς η κυβέρνηση σήπεται, καθώς ο πρωθυπουργός εμφανίζεται αδύναμος ή και απρόθυμος να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα ανέκοπταν την παρακμιακή πορεία στην οποία έχει εισέλθει.

Φτάσαμε στο παράδοξο φαινόμενο να γίνονται επί μία εβδομάδα διαπραγματεύσεις «μεσολαβητών» του πρωθυπουργού με τον υπουργό Γ. Βουλγαράκη για να παραιτηθεί, ενώ συγγενής του υπουργού, ο πεθερός του, στέλνει από τηλεοράσεως μηνύματα σε υπουργούς, αλλά και στον ίδιο των πρωθυπουργό: «Μην πειράξετε τον γαμπρό μου, γιατί θα έχετε να κάνετε μαζί μου»!

Και μόνον αυτή η εικόνα δείχνει τον ευτελισμό στον οποίο έχει περιέλθει η συμπολίτευση, η δεδηλωμένη της οποίας, αν λάβουμε υπ’ όψιν τα όσα απίθανα λέγονται και λαμβάνουν χώρα, τυπικώς μόνον υφίσταται. Μέχρι πρότινος ήταν αρκετοί αυτοί οι οποίοι πίστευαν ότι, παρά τις αντιθέσεις, τις ανεπάρκειες, τα προβλήματα και τις δυσλειτουργίες που υπήρχαν, η κυβέρνηση θα μπορούσε να αντέξει τουλάχιστον ως τις ευρωεκλογές και αφού προηγουμένως υπήρχαν εκ μέρους του πρωθυπουργού διορθωτικές κινήσεις στο υπουργικό σχήμα.

Πλέον, ουδείς στοιχηματίζει για τη μακροημέρευσή της, αλλά για τον χρόνο πτώσης της. Ανά πάσα στιγμή μπορούν να συμβούν τα πάντα. Αυτό όμως είναι διαλυτικό όχι μόνο για την κυβέρνηση και την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ., αλλά και για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, την οικονομία -η οποία ούτως ή άλλως ασθενεί βαρέως- και την κοινωνική συνοχή.

Η χώρα, όμως, δεν μπορεί να συνεχίσει έτσι. Δεν μπορεί, δεν αντέχει τη ζοφερή προοπτική της «ιταλοποίησης» και της παρατεταμένης κυβερνητικής αστάθειας. Δεν μπορεί να γίνει όμηρος των πολιτικών άκρων ή των εξωπολιτικών παράκεντρων. Χρειάζεται να κυβερνηθεί με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Από αυτή την άποψη, και αφού ο υφιστάμενος κυβερνητικός πόλος αποσταθεροποιείται, λογικό είναι οι πολίτες να στρέφουν τα βλέμματα και την προσοχή τους στον έτερο πόλο του δικομματισμού· στην αξιωματική αντιπολίτευση.

Κατά έναν περίεργο τρόπο, έναν χρόνο αφότου ο Γ. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ υφίσταντο οδυνηρή ήττα στις εκλογές και αφού ενδιαμέσως ταλαιπωρήθηκαν και απαξιώθηκαν τα μάλα, τους δίδεται εκ νέου η ευκαιρία να αποδείξουν στους πολίτες ότι μπορούν να είναι η εναλλακτική κυβερνητική λύση. Αυτό το διήμερο οπαδοί και αντίπαλοι του ΠΑΣΟΚ περιμένουν να δουν τι θα πει ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό το διήμερο, στη ΔΕΘ, είναι η ώρα του Γιώργου Παπανδρέου να αποδείξει και να πείσει ότι μπορεί να είναι ο επόμενος πρωθυπουργός, όπως οφείλει να είναι κάθε φορά ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης και ηγέτης τού ενός εκ των κυβερνητικών κομμάτων της χώρας.

Εάν τα καταφέρει, ο δικομματισμός μπορεί να ελπίζει βασίμως και σε πείσμα δημοσκόπων και αναλυτών ότι θα παραμείνει ζωντανός. Για να συμβεί όμως αυτό, ο Γ. Παπανδρέου θα πρέπει με απλό, πειστικό και συγκεκριμένο τρόπο να δείξει ότι έχει όραμα για το έθνος, σχέδιο για τη χώρα, πρόγραμμα για τη διακυβέρνηση, ηθική για την πολιτική, στρατηγική για τις πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες που θα συγκροτήσουν το νέο μπλοκ εξουσίας και ότι επιμένει στην ανανέωση των δυνάμεων του κόμματός του.

Αυτήν τη στιγμή ο τόπος χρειάζεται παραγωγική ανασυγκρότηση, διοικητικό εκσυγχρονισμό, πολιτική αναγέννηση και κοινωνική αλληλεγγύη. Κυρίως, όμως, χρειάζεται μια νέα κοινωνική συμφωνία με τους πολίτες, για τους πολίτες και τη χώρα και όχι για να φορέσουν απλώς κάποιοι άλλοι τα υπουργικά κοστούμια ή να καρπωθούν τα προνόμια του γκουβέρνου και πάλι οι «πράσινοι».

Ο Γ. Παπανδρέου οφείλει, εάν θέλει να γίνει πιστευτός και να κερδίσει τους πολίτες, να διακηρύξει ότι τέλος το κράτος-λάφυρο του κόμματος που κερδίζει τις εκλογές. Μέχρι τώρα και τα δύο κόμματα είχαν μετατρέψει το κράτος σε μηχανισμό επιβολής της εξουσίας τους, ένα κράτος-δυνάστη της κοινωνίας και της επιχειρηματικότητας, ένα κράτος που οι εκτελεστικοί του βραχίονες νομιμοποιούσαν και νομιμοποιούν την αυθαιρεσία, τη διαφθορά και την ανομία.

Η χώρα, όμως, για να προοδεύσει χρειάζεται ένα δίκαιο κράτος, ένα κοινωνικό κράτος, ένα φιλικό και εξυπηρετικό για τον πολίτη κράτος. Ένα επιτελικό κράτος, ένα κράτος-στρατηγείο που θα θέτει κανόνες, θα παρεμβαίνει για την εφαρμογή τους και θα μεριμνά για τον υγιή ανταγωνισμό. Και, κυρίως, θα ρυθμίζει την ισοπολιτεία και την κοινωνική αναδιανομή του παραγόμενου πλούτου και σαφέστατα θα τονώνει τα αισθήματα ασφάλειας για το σήμερα και το αύριο των πολιτών, οι οποίοι μοιάζουν με «τρομαγμένα κοτόπουλα».

Ο Γ. Παπανδρέου οφείλει, επίσης, με καθαρό και απόλυτο τρόπο να ξεκαθαρίσει και να δεσμευτεί ότι δεν είναι το κόμμα του αντίθετο στην επιχειρηματικότητα, όπως κάποιοι όψιμοι νεοαριστεροί ψελλίζουν αφελώς στο όνομα δήθεν της συνεργασίας με τα κόμματα της Αριστεράς.

Το ΠΑΣΟΚ δεν αρκεί να κερδίσει τα λαϊκά στρώματα, τους χαμηλόμισθους και τους άνεργους για να ξαναγίνει πλειοψηφία. Χρειάζεται να ανεύρει την ισορροπία μεταξύ των κοινωνικά αδυνάτων, της μεσαίας τάξης, αλλά και του τμήματος της κοινωνίας που επιχειρεί υγιώς. Δεν μπορεί να είναι αντίθετο στο κέρδος. Να είναι κατά της ασυδοσίας, του παράνομου πλουτισμού και της αισχροκέρδειας, ναι. Δεν μπορεί όμως να δαιμονοποιεί την αγορά, την επιχειρηματικότητα και το κέρδος.

Πρέπει, λοιπόν, ο Γ. Παπανδρέου να πει με σαφήνεια ποιους κανόνες προτίθεται να θεσπίσει για τη διαφάνεια και το υγιώς επιχειρείν.

Το πιο βασικό απ’ όλα, όμως, είναι -και εκεί θα δείξει αν μπορεί να είναι όντως αξιόπιστη και φερέγγυα κυβερνητική λύση- να δώσει με συγκεκριμένο και κατανοητό τρόπο το οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης που θα βγάλει τη χώρα από τη δημοσιονομική κρίση και θα ανακουφίσει τους πολίτες που πλήττονται από την ακρίβεια και την οικονομική δυσπραγία.

Δεν αρκεί να καταγγέλλεις την πολιτική της Ν.Δ. ή να εναντιώνεσαι στις αλλαγές, μεταρρυθμίσεις -ή όπως αλλιώς τις βαφτίζει- που επιχειρεί. Το Ασφαλιστικό, οι υπερχρεωμένες ΔΕΚΟ, οι εργασιακές σχέσεις, η ανταγωνιστικότητα, η εκπαίδευση, είναι βόμβες στα σπλάγχνα της κοινωνίας, που εάν δεν «απασφαλιστούν» οριστικά θα τη διαλύσουν. Δεν αρκεί να δηλώνεις ότι εσύ είσαι σοσιαλιστής και οι άλλοι είναι νεοφιλελεύθεροι για να αντιμετωπιστούν χρόνια και δομικά προβλήματα.

Η Ελλάδα είναι μια κοινοτική χώρα, που αναπτύσσεται σε συνθήκες ανοιχτής, παγκοσμιοποιημένης αγοράς. Υπάρχουν νόρμες, περιορισμοί και κανόνες που δεν μπορείς να τους υπερβείς ή να τους παραβλέψεις.

Πρέπει λοιπόν να πεις, να πείσεις και να αποδείξεις πως μπορείς να είσαι διαφορετικός και να συγκλίνεις με τους κοινοτικούς μέσους όρους και το επίπεδο ανάπτυξης των προηγμένων χωρών, σε συνθήκες μάλιστα κρίσης διεθνώς.

Μπορεί να έχει σε αυτά απαντήσεις πειστικές ο Γ. Παπανδρέου; Αν ναι, τότε βασίμως θα μπορεί να ελπίζει ότι ίσως η ΔΕΘ αποδειχθεί κομβικός σταθμός στην πορεία, τόσο τη δική του προς την πρωθυπουργία όσο και του ΠΑΣΟΚ για την επάνοδο στην κυβέρνηση. Όχι ότι η ΔΕΘ θα δημιουργήσει κάποιο ρεύμα αλλαγής, αλλά θα αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται μέχρι τώρα το ΠΑΣΟΚ, ότι δηλαδή δεν μπορεί να κερδίσει εκλογές και ο αρχηγός του είναι υπό προθεσμία μέχρι την επόμενη εκλογική ήττα.

Εξάλλου, ισχυρό ρεύμα αλλαγής μπορεί να διαμορφωθεί αφ’ ης στιγμής στην υπόθεση διεκδίκησης της εξουσίας μπουν δυναμικά οι πολίτες και οι συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις. Προσώρας, οι πολίτες θεώνται μακρόθεν τα πολιτικά δρώμενα και τα συνδικάτα είναι αφυδατωμένα. Γι’ αυτό και το ΠΑΣΟΚ αδυνατεί να ανακάμψει, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ ξεφουσκώνει, αφού ξορκίζει την προοπτική συμμετοχής του στην κυβέρνηση όπως ο διάολος το λιβάνι.

Αν, πάντως, ο Γ. Παπανδρέου τα καταφέρει αυτό το διήμερο, σίγουρα η αντίστιξη με την εμφάνιση του πρωθυπουργού θα αποβεί υπέρ του. Έχοντας, μάλιστα, απρόσμενο σύμμαχο τις δημοσκοπήσεις, που σχεδόν όλες δείχνουν ότι εάν δεν συμβεί κάτι το δραματικά απρόοπτο ενδέχεται να είναι το ΠΑΣΟΚ πρώτο κόμμα στις ερχόμενες εκλογές.

Αν περάσει με επιτυχία τον «κάβο» της Θεσσαλονίκης και εφόσον η κυβέρνηση συνεχίσει να σήπεται, τότε σίγουρα τροποποιούνται οι όροι του πολιτικού παιχνιδιού. Και μόνον η εναλλαγή ψυχολογίας μεταξύ βουλευτών, στελεχών και οπαδών των δύο μεγάλων κυβερνητικών κομμάτων θα αποτελέσει κρίσιμο μέγεθος των όσων μελλοντικά ήθελε συμβούν.

Αυτό θα μετατοπίσει και τις «δοκούς αντιστήριξης» των δύο κομμάτων, τους διαμορφωτές, δηλαδή, της κοινής γνώμης, περιλαμβανομένων των επιχειρηματιών, των εκδοτών, αλλά και άλλων κέντρων ισχύος, ακόμη και της αλλοδαπής. Και, βέβαια, θα αναδιαμορφώσει και τους δημοσκοπικούς συσχετισμούς που καταγράφονται μέχρι τώρα.

Η διαμόρφωση ισχυρής πιθανότητας να είναι το ΠΑΣΟΚ πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές θα περιορίσει τις διαρροές του προς τα αριστερά και θα ενισχύσει τις κεντρομόλες τάσεις των ψηφοφόρων του. Κάτι τέτοιο θα λειάνει και τις εσωτερικές αντιθέσεις, ενώ θα υποστείλει και τις φιλοδοξίες των επίδοξων δελφίνων του Γ. Παπανδρέου.

Μια τέτοια εξέλιξη είναι λογικό να τονώσει την αυτοπεποίθηση και να απελευθερώσει πολιτικο-ψυχολογικά και τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου, εν αντιθέσει με τον Κ. Καραμανλή, όστις θα βυθίζεται στην ανασφάλεια των επερχομένων και κυρίως στην προοπτική να καταγραφεί στην πολιτική ιστορία του τόπου όχι για κάποιο σπουδαίο έργο που επετέλεσε, αλλά ως ένας από τους πολιτικούς που απλώς διετέλεσε για 5-6 χρόνια πρωθυπουργός.

Αυτό το διήμερο λοιπόν, είναι όντως η ώρα του Γιώργου. Μπορεί να αποδειχθεί καθοριστικό για τη μετέπειτα πορεία του. Εξαρτάται από τον ίδιο, χωρίς όμως να παραγνωρίζεται και η πιθανότητα ο «λαβωμένος» Κ. Καραμανλής να αντιδράσει και να επιχειρήσει μια θυελλώδη φυγή προς τα εμπρός.

Σ’ αυτή την περίπτωση, οι εξελίξεις ενδέχεται να είναι πολύ ραγδαίες. Από τις 26 Σεπτεμβρίου, οπότε και μπορεί να οδηγηθεί η χώρα στις κάλπες χωρίς υπηρεσιακή κυβέρνηση, και μέχρι τον Μάρτιο, οπότε ισχύει η λίστα στην εκλογή βουλευτών, μπορεί να συμβούν τα πάντα. Για να παραμείνουν πάντως ίδια, αποκλείεται…