Φελνίκος

Ψεύδεται όποιος ισχυρίζεται ότι η εικόνα της κυβερνήσεως θυμίζει τις τελευταίες ημέρες της Πομπηίας. Δεν λέει όμως και την αλήθεια όποιος διαπιστώνει ότι η λειτουργία της κυβερνήσεως είναι απλώς προβληματική. Ο πρώτος ισχυρισμός είναι υπερβολικός, ενώ η δεύτερη διαπίστωση μάλλον εμφορείται από υπερβολικά φιλοκυβερνητικά αισθήματα.

Η φράση που αποδίδει, νομίζω, καλύτερα την πραγματικότητα είναι ότι το υφιστάμενο κυβερνητικό σχήμα εμφανίζει συμπτώματα προϊούσας αποσύνθεσης. Στην πιο κρίσιμη περίοδο εφαρμογής του μνημονίου και λίγο πριν οι «27» αποφασίσουν αν θα υπάρξει «τελική λύση» στην κρίση χρέους των ευρωπαϊκών κρατών, ο Γ. Παπανδρέου εκτίθεται ανεπανόρθωτα από άστοχους και παιδαριώδεις χειρισμούς μελών του Υπουργικού του Συμβουλίου.

Αντί η κυβέρνηση να εκπέμπει στιβαρότητα, αποφασιστικότητα, αποτελεσματικότητα και αισιοδοξία, δίδει την εντύπωση μιας παιδικής ομάδας που αυτοσχεδιάζει. Τόσα πολλά λάθη σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα μόνον η προηγούμενη κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή είχε καταφέρει. Τότε, και επειδή το πρόβλημα δεν είχε αποκαλυφθεί σε όλες του τις διαστάσεις, υπήρχε η λύση των εκλογών. Σήμερα, που η κρίση είναι διάχυτη και η χώρα βρίσκεται υπό την κηδεμονία της τρόικας, η προσφυγή στις κάλπες όχι μόνον δεν είναι λύση, αλλά ενδεχομένως, εάν υπάρξει κάποιο «ατύχημα» και γίνουν εκλογές, το πιο πιθανό είναι η χώρα να βρεθεί στο καναβάτσο.

Είναι κρίμα για τον λαό, που υφίσταται την ταλαιπωρία και δοκιμάζεται από τις περιοριστικές πολιτικές, και άδικο για την κυβέρνηση, που ανέλαβε να φέρει σε πέρας το τιτάνιο έργο ανασυγκρότησης της χώρας, να μην ευοδωθεί η προσπάθεια που γίνεται εδώ και έναν χρόνο, επειδή κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες αποδεικνύονται μικρόνοες, αλαζόνες και κατώτεροι των περιστάσεων.

Το χειρότερο όλων δε είναι ότι «αδύναμοι κρίκοι» της κυβέρνησης εμφανίζονται να είναι ο «σκληρός πυρήνας» της, τα πρόσωπα δηλαδή με τα οποία ο πρωθυπουργός αποφάσισε να ανανεώσει το πολιτικό προσωπικό της παράταξής του, αλλά και να κυβερνήσει τη χώρα σε μια οριακή γι’ αυτή στιγμή.

Τον Σεπτέμβριο, και βλέποντας τις δύσκολες μέρες που έρχονται, ο Γ. Παπανδρέου αποφάσισε, ορθώς, ότι χρειάζεται ένα ισχυρό πολιτικό, συντονιστικό και επικοινωνιακό κέντρο που θα συνέτρεχε τα άλλα μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου, αλλά και τον ίδιο, ο οποίος έπρεπε να δίνει σκληρές μάχες και στο εξωτερικό. Οι υπουργοί Γ. Ραγκούσης, Γ. Παπακωνσταντίνου, Δημ. Δρούτσας, Π. Γερουλάνος, Γ. Πεταλωτής και η γραμματέας του πρωθυπουργικού γραφείου Ρεγγ. Βάρτζελη ανέλαβαν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Μάλιστα, στον υπουργό Εσωτερικών δόθηκαν με Προεδρικό Διάταγμα αρμοδιότητες οι οποίες, κακώς, ίσως και ιδιοτελώς, ερμηνεύθηκαν κατά το δοκούν ως... πρωθυπουργεύοντος. Προϊόντος του χρόνου και με όσα συνέβησαν, αποδεικνύεται ότι το «κέντρο» αυτό δεν είναι ικανό να καθοδηγήσει τις εξελίξεις.

Η σημερινή άσχημη εικόνα της κυβερνήσεως το πιστοποιεί. Έριδες, αντιπαλότητες, ανεπάρκειες, φιλοδοξίες, αλλά και οι τρικλοποδιές που του έβαλαν -για διάφορους λόγους- άλλοι υπουργοί το κατέστησαν, από πλεονέκτημα, κυβερνητικό βαρίδι. Δεν είναι τυχαίο ότι φαινόμενα πολλές φορές δευτερεύοντα αφέθηκαν να εξελιχθούν σε πρωτεύοντα, βλάπτοντας την κυβερνητική εικόνα. Ούτε είναι τυχαίο ότι η λειτουργία του σε αρκετές περιπτώσεις κυριαρχήθηκε από προσωπικές στοχεύσεις και προτεραιότητες.

Η εικόνα με τους ημιυπαίθριους χώρους, τα 50 δισ. των αποκρατικοποιήσεων, τους μετανάστες, το ΦΕΚ διορισμού της Ρεγγ. Βάρτζελη, την εκλογολογία, τους βουλευτές να βρίσκονται σε κατάσταση μόνιμης ανταρσίας, για να αναφερθούμε σε γεγονότα των τελευταίων ημερών, είναι ενοχλητική και σαφέστατα αδικεί την προσπάθεια που καταβάλλεται, ιδίως από τον πρωθυπουργό, να διασωθεί η χώρα. Πλέον αυτό το «κέντρο» έχει απαξιωθεί στη συνείδηση υπουργών, βουλευτών, στελεχών, δημοσιολογούντων, αλλά και των απλών πολιτών, όσων εν πάση περιπτώσει ενδιαφέρονται για το πολιτικό γίγνεσθαι.

Η κυβέρνηση χρειάζεται ένα ισχυρό επιτελικό κέντρο που θα παράγει πολιτική και δεν θα ασχολείται με την παραπολιτική. Η κυβέρνηση, για να μπορέσει να διεξαγάγει νικηφόρα τον «πόλεμο» προκειμένου να βγει η χώρα από την κρίση, χρειάζεται έναν συλλογικό νου που θα διαθέτει επαγγελματική ευσυνειδησία, τεχνοκρατική επάρκεια, διοικητική εμπειρία, ιδεολογικό προσανατολισμό, πολιτικά προσόντα, επικοινωνιακή άνεση και αυτονομία από κάθε λογής συντεχνιακά ή άλλα συμφέροντα.

Η κυβέρνηση χρειάζεται έναν πολιτικό συμπυκνωτή που θα ενοποιεί την κυβερνητική δράση και θα προπαγανδίζει με αποτελεσματικό τρόπο το κυβερνητικό έργο, το οποίο όντως είναι εντυπωσιακό για τον σύντομο χρόνο στον οποίο έχει παραχθεί. Η κυβέρνηση χρειάζεται έναν επικοινωνιακό πολλαπλασιαστή των «καλύτερων ημερών που έρχονται», και όχι έναν κομματικό διαιρέτη του «άσχημου παρελθόντος που ζήσαμε». Η κυβέρνηση χρειάζεται ένα στιβαρό και αποτελεσματικό κέντρο, που την προσπάθεια του πρωθυπουργού και της κυβέρνησης θα μπορεί να την παρουσιάσει σαν συνεκτικό και διεγερτικό σχέδιο σωτηρίας του έθνους.

Οι απολογιστικές ανακοινώσεις, οι καλές δημόσιες σχέσεις με τους διαμορφωτές της κοινής γνώμης, τα επικοινωνιακά τσαλίμια, οι πολιτικοί δικολαβισμοί και η μονότονη επίκληση της αναγκαιότητας του μνημονίου ούτε εμπνέουν ούτε συγκροτούν το πολιτικό και εθνικό μέτωπο που χρειάζεται για να τελεσφορήσει η κυβερνητική προσπάθεια για ριζικές τομές, μεγάλες μεταρρυθμίσεις, δημοσιονομική προσαρμογή και αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της χώρας.

Με απλά λόγια, ο πρωθυπουργός, μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου, και ανάλογα με τα αποτελέσματα που αυτή θα έχει, θα πρέπει να κάνει αλλαγές στην κυβέρνησή του, προκειμένου αφενός να δοθεί η εντύπωση μιας επανεκκίνησης και αφετέρου να ευθυγραμμιστεί το κυβερνητικό σχήμα στα καθήκοντα που θα προκύψουν, αλλά και στις αλλαγές που πρέπει να επιταχυνθούν, ιδίως στους τομείς των αποκρατικοποιήσεων και της ανάπτυξης, όπου εφεξής θα κριθούν τα πάντα – και για τη χώρα και για την κυβέρνηση και για τον πρωθυπουργό, αλλά και για το πολιτικο-κομματικό σύστημα.

Μετά τη Σύνοδο Κορυφής, ο Γ. Παπανδρέου πρέπει ν’ ανοίξει το κυβερνητικό παιχνίδι και το αργότερο μέχρι τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις απαραίτητες κυβερνητικές αλλαγές, αλλά και να τις συνδυάσει με πρωτοβουλίες που θα επιφέρουν ευρύτερες τροποποιήσεις στο υφιστάμενο κομματικό, πολιτικό, θεσμικό και κοινωνικό σκηνικό.

Ναι, η χώρα δεν καταρρέει, ναι, οι καταστροφολόγοι δεν δικαιώθηκαν, ναι, η χώρα μπορεί να κερδίσει το στοίχημα, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι στα μάτια των πολιτών το υφιστάμενο κυβερνητικό σχήμα μοιάζει γερασμένο. Μπορεί να γέρασε από την υπερπροσπάθεια που καταβλήθηκε. Μπορεί η άποψη των πολιτών, όπως καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις, αλλά και πιστοποιεί η περιρρέουσα ατμόσφαιρα στους ανά την επικράτεια καφενέδες, να είναι λάθος.

Όμως, στην πολιτική, όπως και στις επιχειρήσεις, αυτό ελάχιστα ενδιαφέρει. Ο «πελάτης» έχει πάντα δίκιο. Οι πολίτες χρειάζεται να εμπνευστούν και να καθοδηγηθούν σωστά από την κυβέρνησή τους. Κι αυτό η παρούσα κυβέρνηση, καλώς ή κακώς, δεν μπορεί να το κάνει, επειδή στη συνείδηση των πολιτών είναι ταυτισμένη με τα σκληρά μέτρα που ελήφθησαν και τις παλινωδίες που σημειώθηκαν.

Η νέα πραγματικότητα που έχει προκύψει από τις αλλαγές που έγιναν και τα μέτρα που ελήφθησαν, και πιθανότατα θα ολοκληρωθεί τον Μάρτιο με τη Σύνοδο Κορυφής, θα ήταν λάθος να αφεθεί να τη διαχειριστεί το παλαιό προσωπικό. Χρειάζεται να τη διαχειριστούν νέα πρόσωπα ή ορισμένα από τα υπάρχοντα σε άλλους ρόλους, νέες δομές και, γιατί όχι, ένα νέο μπλοκ δυνάμεων. Θα ήταν τραγικό ο Γ. Παπανδρέου να έχει κερδίσει ελέφαντες και λιοντάρια και να νικηθεί από τους ψύλλους, όπου ψύλλοι τα επεισόδια με τους ημιυπαίθριους, τα 50 δισ., οι μετανάστες, τα ΦΕΚ, η εκλογολογία, η διαρκής ανταρσία των βουλευτών, οι παλινωδίες και οι αντιθέσεις που προαναφέραμε.

Μέχρι τα τέλη Μαρτίου, και σύμφωνα με τον κυβερνητικό σχεδιασμό, θα έχουν ψηφιστεί και όλα τα κρίσιμα νομοσχέδια. Μετά, το βάρος πρέπει να πέσει στην υλοποίηση όσων έχουν ψηφιστεί και στις πολιτικές που θα προσελκύσουν επενδύσεις και θα φέρουν ανάπτυξη. Είναι λοιπόν μια θαυμάσια ευκαιρία ο Γ. Παπανδρέου να «σφίξει» το κυβερνητικό σχήμα, να το κάνει πιο λειτουργικό και αποτελεσματικό και να αντιμετωπίσει επιθετικά -και όχι απολογούμενος- τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται.

Μέχρι τώρα έπρεπε να πείθει την κοινωνία ότι αυτό που έκανε ήταν αναγκαίο. Και το κατάφερε, αφού οι αντιδράσεις που υπήρξαν ήταν πολλές και έντονες, όχι όμως σε σημείο επικίνδυνο. Εφεξής πρέπει να βγάλει από την κατάθλιψη την κοινωνία και να τονώσει την αγορά. Και για να το καταφέρει πρέπει να εμπνεύσει αισιοδοξία ότι αυτά που γίνονται θα είναι και τελεσφόρα και σε κάθε περίπτωση δεν θα παίζονται στα ζάρια οι θυσίες των πολιτών από ανεπάρκειες και αστοχίες των υπουργών του και όλων όσοι έχουν επιφορτιστεί με την ευθύνη να βγάλουν τη χώρα από την κρίση.

Η οργή και η δυσαρέσκεια είναι συσσωρευμένες. Μια ικανή και αποτελεσματική διαχείριση μπορεί να αποφορτίσει την κατάσταση· αντίθετα, μια προβληματική μπορεί να αποτελέσει τη θρυαλλίδα που θα βάλει φωτιά στον κάμπο. Τα νεύρα όλων είναι τεντωμένα και μια αστοχία, που σε άλλες περιπτώσεις ή καταστάσεις μπορεί να περνούσε απαρατήρητη, τώρα μπορεί να αποδειχθεί μοιραία. Η κοινωνία, επειδή είναι «φορτωμένη», αναζητεί ρωγμές για να ξεσπάσει. Επειδή θέλει να απενοχοποιηθεί η ίδια, είναι ευεπίφορη σε λαϊκισμούς και ψάχνει ευκαιρία για να κρεμάσει στο τσιγκέλι όποιον υποπίπτει σε φάουλ.

Τώρα είναι η ώρα των ικανών πολιτικών, και όχι των πολιτικάντηδων. Είναι η ώρα των επαγγελματιών, και όχι των ερασιτεχνών. Είναι η ώρα των αποτελεσματικών διαχειριστών, και όχι των εκπαιδευόμενων. Είναι ώρα ευθύνης, και όχι πειραματισμών. Είναι η ώρα του πρωθυπουργού...