Παρασκευή, Νοεμβρίου 26, 2010

 

Περί αποικιοκρατίας (27-11-2010)

Η χώρα και σχεδόν όλη η Ευρώπη βρίσκονται σε αναστάτωση. Τα παραδοσιακά μοντέλα ανάλυσης και πρόβλεψης έχουν χρεοκοπήσει. Όλα τα σχέδια όλων τελούν υπό αμφισβήτηση και αίρεση. Ένας κόσμος κυριολεκτικά στον αέρα. Ουδείς γνωρίζει τι τέξεται η επομένη.

Μετά την Ελλάδα και την Ιρλανδία, είναι θέμα ολίγων ημερών να «πέσει» και η Πορτογαλία. Ενδεχομένως ακολουθούν Βέλγιο, Ισπανία και Ιταλία. Ακόμα και η Βρετανία δεν αισθάνεται καλά. Ενώ δεν αποκλείεται να «νοσήσει» και η Γαλλία.

Η κρίση εγκαταστάθηκε για τα καλά στη Γηραιά Ήπειρο και χτυπά αδιακρίτως εργαζομένους, επιχειρήσεις, κράτη. Άπαντες όμηροι των αγορών, των ελλειμμάτων, των χρεών, των spreads των ομολόγων. Η ανασφάλεια και ο φόβος περισσεύουν. Γίνονται ένα με την αγανάκτηση και την οργή.

Η κατάθλιψη είναι το πρώτο στάδιο πριν από τον πανικό και την υστερία των μαζών. Το προζύμι της κοινωνικής ανάφλεξης μοιράζεται ήδη από αναλυτές, διανοητές, επιστήμονες, ακτιβιστές, πολιτικούς ως πρώτη ύλη για τον «Νέο Κόσμο» που θα γεννηθεί επί των ερειπίων του υφισταμένου.

Και είναι λογικό αυτό να συμβεί στην κοινωνία-φούσκα που ζούμε. Όταν το παγκόσμιο ΑΕΠ αγγίζει τα 50 τρισ. ευρώ και ο τζόγος που παίζεται στα παράγωγα φθάνει τα 500 τρισ. ευρώ, είναι φυσιολογικό η ζωή να εκτυλίσσεται στο Μάτριξ και όχι στις ανθρώπινες διαστάσεις της.

Πλέον η ανθρωπότητα, εδώ που έφθασε, έχει δύο επιλογές: Ή τη φούσκα θα τη σκάσει μ’ ένα καρφί και γαία πυρί μειχθήτω ή θ’ αρχίσει τη στάγδην και σταδιακά επιταχυνόμενη, αλλά ελεγχόμενη, αποσυμπίεση, οπότε μπορεί να ελπίζει στη σωτηρία.

Οι απαισιόδοξοι ολοφύρονται γιατί θεωρούν δεδομένο ότι θα συμβεί το πρώτο. Οι αισιόδοξοι δεν αρκεί να ελπίζουν, πρέπει και να προσπαθήσουν για να συμβεί το δεύτερο.

Υπάρχουν βέβαια και οι κυνικοί, οίτινες πιστεύουν ότι η ανθρώπινη ιστορία δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια διαρκής εξαφάνιση των «λεκέδων» της εξέλιξής της – όπου «λεκές» τη σήμερον ημέρα είναι οι PIGS στην Ευρώπη, αλλά και κάθε χώρα ή κοινωνία που δεν συμμορφώνεται ή δεν μπορεί να ακολουθήσει τις νόρμες του ύστερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού.

Αυτοί οι κυνικοί παραβλέπουν όμως ένα γεγονός. Ότι, δηλαδή, ποτέ άλλοτε ο πλανήτη Γη δεν είχε φτάσει σε τέτοιο σημείο τεχνικής, τεχνολογικής και επιστημονικής αρτιότητας ως προς την ολική καταστροφή του. Η σφαγή ενός «γουρουνιού» μπορεί να γίνει αιτία αφανισμού ολόκληρου του... χοιροστασίου. Το πλυντήριο, αντί να εξαφανίσει έναν λεκέ, μπορεί να καταστρέψει το φόρεμα. Αρκεί ένα βραχυκύκλωμα ή το λευκαντικό να έχει μεγαλύτερη τοξικότητα.

Από αυτή την άποψη, ο ρεαλισμός των κυνικών δεν είναι παρά το νυστέρι στα χέρια ενός μεθυσμένου αγγειοχειρουργού εγκεφάλου. Προσώρας, και στα καθ’ ημάς, ως τέτοιος χειρουργός εμφανίζεται να είναι η Άνγκελα Μέρκελ. Θα πρέπει η καγκελάριος της Γερμανίας να σταματήσει να παίζει με τη φωτιά και να συνειδητοποιήσει ότι η σιδηρά δημοσιονομική προσαρμογή που απαιτεί οδηγεί, στις σημερινές συνθήκες, όχι σε ευταξία, αλλά σε οικονομική και κοινωνική ασφυξία.

Η Γερμανία της κυρίας Μέρκελ, εάν θέλει να επιζήσουν η Ευρωζώνη -ως κλαμπ ισχυρών κρατών- και το ευρώ -ως ενιαίο και σταθερό νόμισμα-, θα πρέπει να συμφωνήσει με τους εταίρους της για να σταλεί ένα μήνυμα προς όλους και ιδιαίτερα στις αγορές: κανένα κράτος της ευρωπαϊκής οικογένειας δεν θα χρεοκοπήσει. Θα κάνουμε οτιδήποτε χρειαστεί για να σωθούν οι οικονομίες των αδύναμων χωρών. Θα παράσχουμε όση ρευστότητα απαιτείται για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Η δημοσιονομική αποσυμπίεση θα γίνει με τέτοιον τρόπο, ώστε η «φούσκα» να μη σκάσει, αλλά να ξεφουσκώσει.

Ταυτόχρονα, η Ευρώπη θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία, ώστε να υπάρξει μια παγκόσμια συμφωνία αποχρεοποίησης – είτε με τη μορφή της διαγραφής είτε με οποιαδήποτε άλλη πρόσφορη μέθοδο αναδιάρθρωσης. Μόνον ένα new deal μπορεί να σώσει τον κόσμο και να διατηρήσει την Ευρώπη ως ισχυρό πόλο. Διαφορετικά θα ξανακυλήσει ο κόσμος στον διπολισμό ή ακόμα χειρότερα στην αταξία του πολυκερματισμού, από την οποία στρατηγικά ο μόνος ωφελημένος είναι ο βρυχώμενος δράκος του Πεκίνου.

Τον Δεκέμβριο, λοιπόν, η Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. θα πρέπει να επικυρώσει μια διαφορετική προσέγγιση τόσο στα δημοσιονομικά του οίκου της όσο και στις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Η Σύνοδος του Δεκεμβρίου πρέπει να είναι μια Σύνοδος αλληλεγγύης των κρατών-μελών της Ε.Ε. και γενναιόδωρης βοήθειας προς τους αδύναμους εταίρους της και όχι μια Σύνοδος αναζήτησης τρόπων ελεγχόμενης χρεοκοπίας και εξόδου ορισμένων κρατών από την Ευρωζώνη.

Το Συμβούλιο Κορυφής, σε είκοσι ημέρες, πρέπει να εκπέμψει σήμα ενότητας και όχι διχασμού. Ανακούφισης για τα παρόντα και αισιοδοξίας για τα μελλούμενα και όχι κατήφειας και τρόμου για τα επερχόμενα.

Η Σύνοδος Κορυφής πρέπει να στείλει μήνυμα στις αγορές, στις τράπεζες, στις επιχειρήσεις, στους εργαζομένους ότι η δημοσιονομική ευταξία θα επιτευχθεί σε πλαίσιο αλληλεγγύης, σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου, με την έκδοση ευρωομολόγου, με τη συγκρότηση μόνιμου μηχανισμού στήριξης και με την παροχή ρευστότητας που θα στοχεύει στην ανάπτυξη, μέσα από κοινές επενδύσεις, και στην παραγωγή νέου πλούτου.

Εάν παρ’ ελπίδα η καγκελάριος Μέρκελ επιμείνει στην πολιτική των απειλών, ίσως θα πρέπει να συγκροτηθεί ένα μέτωπο των υπολοίπων για να αντιστρέψει την απειλή. Μια Ευρώπη χωρίς τη Γερμανία είναι μια «κολοβή» Ευρώπη και εν πολλοίς, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, ανίσχυρη Ευρώπη. Μια Γερμανία χωρίς την Ευρώπη ή με την Ευρώπη απέναντί της είναι μια φθισική Γερμανία.

Σίγουρα ένα τέτοιο παιχνίδι είναι υψηλού ρίσκου και εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους. Όμως στο πόκερ δεν μπορεί μόνιμα ένας είτε να μπλοφάρει είτε να «κλέβει». Μπορεί κάποια στιγμή να συμφωνήσουν οι υπόλοιποι και να «στήσουν» το παιχνίδι. Στην περίπτωση αυτή, ο μόνος που θα χάσει είναι ο μπλοφατζής και κλέφτης.

Εάν κι αυτή η Σύνοδος είναι επανάληψη των προηγούμενων και εν τω μεταξύ έχει «πέσει» και η Πορτογαλία, μην αποκλείετε στο παιχνίδι λίαν προσεχώς να μπουν άτακτα και θορυβωδώς οι πολίτες της Ευρώπης, αφού το μόνο που θα έχουν να χάσουν θα είναι οι αλυσίδες τους.

Η κρίση μπορεί να είναι και ευκαιρία. Όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρώπη, να αναστοχαστεί το παρελθόν της και να ξαναορίσει το μέλλον της ως Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με οικονομική και όχι δημοσιονομική ενοποίηση. Όσο βράζει στο ζουμί των ελλειμμάτων και των χρεών, το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να γίνει ένα «καλό πιάτο» για τους Αμερικανούς και τους Κινέζους.

Η Ευρώπη τούτη τη δύσκολη και κρίσιμη για το μέλλον της ώρα πρέπει ν’ αλλάξει το πεδίο ανάπτυξής της. Πρέπει να επεξεργαστεί και να συμφωνήσει σ’ ένα ευρωπαϊκό σχέδιο ανόρθωσης, το οποίο θα πρέπει να είναι επιθετικό -ίσως και αποικιακό- προς τις άλλες αγορές.

Στο παρελθόν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες μεγαλούργησαν ως αποικιακές δυνάμεις σε κράτη. Ίσως σήμερα οι Ευρωπαίοι πρέπει να σκεφθούν μήπως ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η οικονομική, πολιτική και στρατιωτική ενοποίηση της Ευρώπης, άρα και η σωτηρία της, είναι να συμπεριφερθούν ως αποικιακή δύναμη σε νέες, περιφερειακές και αναδυόμενες αγορές.

Θα μπορούσε με κοινοτική προτροπή και καθοδήγηση να δημιουργηθούν ευρωπαϊκά συνεργατικά σχήματα επί τη βάσει συμπεφωνημένων ποσοστών κατά περίπτωση και -με γνώμονα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και σε προϊόντα και σε υπηρεσίες μιας χώρας, τις διακρατικές προτιμησιακές σχέσεις, τις πολιτιστικές, ιστορικές και εθνολογικές ωσμώσεις και αποδοχές- να διεισδύσουν και να κατακτήσουν αγορές.

Η ίδια λειτουργία θα μπορούσε να υπάρξει εσωτερικά και στον ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο. Ακόμη και οι εθνικές πολυεθνικές εταιρείες θα μπορούσαν σταδιακά να μετεξελιχθούν σε ευρωπαϊκούς πολυεθνικούς κολοσσούς.

Η Ελλάδα σ’ αυτή την προσπάθεια για έναν νέο με πανευρωπαϊκό πρόσημο διεθνή καταμερισμό εργασίας, παραγωγής πλούτου και απόδοσης κεφαλαίων θα μπορούσε να έχει σημαντικό ρόλο σε τομείς όπως η ναυτιλία, ο τουρισμός, το περιβάλλον, η βιολογική αγροκτηνοτροφία, η ενέργεια, ο πολιτισμός, η οικοτεχνία, η διαμετακόμιση κ.ά.

Αντί λοιπόν η Ευρώπη, ασχολούμενη μανιοκαταθλιπτικά με τα δημοσιονομικά άχθη των κρατών-μελών της, να ταλαιπωρείται, να διχάζεται και να δημιουργεί προσανάμματα για επερχόμενες κοινωνικές αναφλέξεις, καλόν θα ήταν να σκεφθεί και να ενεργήσει διαφορετικά. Μια Ενωμένη Ευρώπη με επιθετική αποικιοκρατική εξωστρέφεια ως προς τις νέες, περιφερειακές και αναδυόμενες αγορές του πλανήτη θα καταφέρει να παραγάγει και να μοιραστεί νέο πλούτο, να επιτύχει υπεραπόδοση των επενδυτικών της κεφαλαίων και το κυριότερο να αυξήσει θεαματικά το ΑΕΠ της, άρα και να αποκλιμακώσει δραστικά τα ελλείμματα και τα χρέη των κρατών-μελών της, χωρίς να στραγγαλίσει τους λαούς της.

Ορισμένοι ίσως εγείρουν ιδεολογικές, φιλοσοφικές, πολιτικές ή ακόμη και οικονομολογικού ύφους ενστάσεις. Δεκτές. Όμως ζούμε στην εποχή των μεγάλων ανισοτήτων, του αδυσώπητου ύστερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, όπου τα κράτη και οι οικονομίες-«αθερίνες» καταβροχθίζονται από τα κράτη και τις οικονομίες-«τόνους» κι αυτοί με τη σειρά τους γίνονται το κύριο πιάτο στο μενού των... καρχαριών του χρηματιστικού υπερεθνικού τζόγου.

Έχουμε λοιπόν να διαλέξουμε: Ή ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη και έθνη θα γίνουν οι Χαλδαίοι, οι Ετρούσκοι και οι Αζτέκοι του 21ου αιώνα ή οι Ευρωπαίοι από κοινού θα επιχειρήσουν μια νέα «έξοδο», ως αποικιοκρατική δύναμη, στις αγορές. Προσοχή, στις αγορές, και όχι σε λαούς και κράτη.

Ενδεχομένως μια τέτοια αποικιοκρατική συμπεριφορά να έχει και «θύματα» όχι σε ανθρώπινες ζωές, αλλά σε εθνικούς πόρους των υπό κατάκτηση αγορών. Όμως με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν οι ΗΠΑ και η Κίνα. Ίσως θα έπρεπε να το αποτολμήσει και η Ευρώπη. Αν παίξει αυτό το στοίχημα, ενδεχομένως να το κερδίσει. Όσο, πάντως, συνεχίζει να ομφαλοσκοπεί και να ματώνει για τα ελλείμματα και τα χρέη, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πεθάνει από αιμορραγία. Ας διαλέξει.

Δεν ξέρω αν ο Γ. Παπανδρέου μπορεί να πρωταγωνιστήσει για να γυρίσει σελίδα στην οπτική της η Ευρώπη. Όμως καλόν θα ήταν να το αποτολμήσει ερχόμενος σε συνεννόηση με άλλους Ευρωπαίους ηγέτες. Προκειμένου, κατ’ αρχάς τον Δεκέμβριο, να πειστεί και να μεταβάλει πολιτική η Άνγκελα Μέρκελ και, κατά δεύτερον, το δημοσιονομικό άχθος να αντιμετωπιστεί με διαφορετικό από τον υφιστάμενο τρόπο.

Μετά, και παράλληλα με την εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχουμε αναλάβει έναντι της τρόικας, όχι όμως με τον θανατηφόρο τρόπο που τώρα γίνεται, μπορούν να υπάρξουν και οι άλλες επεξεργασίες.

Σε ένα δεκαετές σχέδιο ανασυγκρότησης της Ευρώπης, υπάρχει το περιθώριο να δημιουργηθούν και οι νομικές, τεχνικές, οργανωτικές και οικονομικές βάσεις για την, ως σύνολο, αποικιοκρατική της έξοδο...

This page is powered by Blogger. Isn't yours?

Εγγραφή σε Αναρτήσεις [Atom]