Φελνίκος

Tι τέξεται το Νέον Έτος; Το ερώτημα σύνηθες. Ίδιο και απαράλλαχτο από τότε που ο άνθρωπος όρισε τον χρόνο, τον κατέτμησε με βάση τη φύση σε εποχές και προσδιόρισε τη ζωή του σε συνάρτηση με το ημερολόγιο.

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες οι άνθρωποι αναρωτιούνται και αγωνιούν για το τι θα (τους) συμβεί τη νέα χρονιά. Μάλιστα, επειδή θέλουν να γνωρίζουν τα μελλούμενα, καταφεύγουν και σε κάθε λογής μαντική τέχνη, μήπως και περιορίσουν τις αβεβαιότητες (τους).

Ανταλλάσσουν ευχές, με διάθεση να ξορκίσουν το κακό, να το αφήσουν πίσω μαζί με τη χρονιά που φεύγει, και με την ελπίδα η καλοτυχία να ’ναι εφεξής το αζιμούθιο του βίου τους. Βεβαίως, στην πλειονότητά τους το κάνουν επειδή το επιτάσσει το έθιμο και το πνεύμα των ημερών και όχι επειδή όντως πιστεύουν ότι αρκεί η αλλαγή στο φύλλο του ημεροδείκτη για ν’ αλλάξει η ζωή τους.

Είναι τόσον ισχυρός ο ορθολογισμός στην εποχή μας που ελάχιστο χρόνο διαθέτει για τις δοξασίες και τον αγνωστικισμό των παγανιστών. Αυτό μπορεί να είναι οδυνηρό για τους παλαιοημερολογίτες του ιρασιοναλισμού, όμως είναι η πραγματικότητα. Για παράδειγμα, όσες ευχές και να κάνουμε, τα δάση στον Αμαζόνιο θα ελαττώνονται, οι πάγοι στην Ανταρκτική θα λιώνουν, η τρύπα του όζοντος θα μεγαλώνει, η φτώχεια θα αυξάνεται, η μετανάστευση θα ογκούται, η πείνα, η δίψα και οι ασθένειες θα αποδεκατίζουν τον λεγόμενο Τρίτο Κόσμο.

Όσες ευχές και να πούμε, οι πόλεμοι -κοινωνικοί, ταξικοί, φυλετικοί, θρησκευτικοί, πολιτισμικοί, στρατιωτικοί- δεν θα σταματήσουν. Όσες ευχές και να ανταλλάξουμε, η Ελλάδα της 1ης Ιανουαρίου του 2007 σε τίποτε δεν θα διαφέρει από την Ελλάδα της 31ης Δεκεμβρίου του 2006.

Η καθημερινότητα θα μας πληγώνει, η πολιτική θα απαξιώνεται, η ανασφάλεια για τα επερχόμενα θα κυριαρχεί, η παρακμή θα μας πνίγει και οι ρεντεφούντηδες του δημόσιου βίου θα μας καταδυναστεύουν. Όσο λοιπόν μένουμε στις ευχές, τίποτε δεν πρόκειται να αλλάξει. Αντίθετα, τα χειρότερα θα γίνουν εναργέστερα το 2007. Όσο η αντίληψή μας για τη ζωή συμπυκνώνεται στον στίχο του Χαψιάδη «Άιντε, ν’ αρρωστήσει ο Άγιος Πέτρος να τη βγάλουμε κι εφέτος», το μόνο που θα έχουμε καταφέρει θα είναι να δώσουμε άλλη μια αναβολή εκτέλεσης των κάθε λογής «καλικάντζαρων» που χρόνια τώρα ασχημονούν και γελούν εις βάρος μας, παρά τους εξορκισμούς, τους αγιασμούς και τις επικλήσεις του πνεύματος, το οποίο εν είδει περιστεράς θα μας φωτίσει.

Το θέμα λοιπόν είναι ο θάνατος των παγανών, των κωλοβελόνηδων, των τσιλικρωτών, των καρκαντσέλων ή όπως αλλιώς ονομάζουμε αυτούς τους μικρούς και μεγάλους δυνάστες της ζωής και της ευτυχίας μας. Κι όχι απλώς ο θάνατος, αλλά η εκτέλεσή τους.

Αντί λοιπόν να ευχόμαστε να… αρρωστήσει ο Άγιος Πέτρος, το σωστό θα ήταν να παρακαλάμε να… μεθύσει ο Θεός. Να ενστερνιστούμε δηλαδή το νόημα του επόμενου στίχου του Χαψιάδη. Αυτού που λέει: «Να ’σουνα Θεέ μου πότης, να σωθεί η ανθρωπότης. Στο μεθύσι σου απάνω να μαχαίρωνες το Χάρο».

Δεν ξέρω πόσο πεζό θα το θεωρήσετε, αλλά νομίζω ότι στον στίχο αυτό περικλείεται ολόκληρη η φιλοσοφία για τη ζωή από κτίσεως κόσμου. Αυτή για την οποία γίνονται οι ευχές για χρόνια πολλά, για χιλιόχρονο, για την αθανασία εν τέλει. Γιατί αυτή είναι η ουσία. Η αθανασία. Αυτή προσπαθεί να κατακτήσει ο άνθρωπος από τότε που όρισε τον χρόνο και συνέδεσε μ’ αυτόν την ύπαρξή του.

Μπορεί να είμαι εγώ υπερβολικός, που σ’ έναν τόσο απλό και λαϊκό στίχο προσπαθώ να κλείσω ολόκληρη την ανθρώπινη ιστορία. Όμως, αν το καλοσκεφτείτε, μπορεί και να μου δώσετε δίκαιο. Αναλογιστείτε όλες τις ιδέες, τις επιστήμες, τη φιλοσοφία, τη θεολογία, τους αγώνες των ανθρώπων. Δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια αδιάκοπη προσπάθεια να εξηγήσει τη δημιουργία του κόσμου και να πετύχει την αθανασία. Από αυτά ξεκινάνε όλα και τα πάντα κατατείνουν σ’ αυτά. Και οι ευχές στο κάθε γύρισμα του χρόνου αυτό ανιχνεύουν και αυτό επιδιώκουν.

Μέχρι τώρα οι απαντήσεις που έχουν δοθεί είναι πολλές και όλες λειψές. Ίσως, τελικά, η μόνη ορθή απάντηση που μπορεί να δοθεί είναι αυτή του στίχου. Να μεθύσει ο Θεός και πάνω στο μεθύσι του να μαχαιρώσει τον Χάρο, τον αφαιρέτη της ζωής. Αν στη θέση του Θεού βάλετε όποια δύναμη -ανώτερη, φυσική, εξωγήινη, εξωκόσμια- θεωρείται ότι είναι ο γεννήτωρ της ζωής, και πάλι χρειάζεται μια «ζάλη», ένα «μεθύσι» για ν’ αλλάξει η ροή των πραγμάτων. Κάτι απότομο, βίαιο, παράλογο, άλογο χρειάζεται να συμβεί, ώστε να πάμε από το ημερολόγιο στον άχρονο χρόνο. Ένα «μαχαίρι» κι ένα «μεθύσι» χρειάζεται λοιπόν για ν’ αλλάξουμε και ν’ αλλάξουν όλα.

Δεν αρκούν οι ευχές. Χρειάζεται πάθος, παραφορά, αντισυμβατική συμπεριφορά, ενέργειες που θα αμφισβητούν τα ειωθότα, ακόμη και έκνομη (όπως η μαχαιριά του Θεού) δράση. Εκτός των ορίων της μιζέριας και της βαρβαρότητας, που θέτουν οι δήθεν ταγοί μας, πρέπει να κινηθούμε αν θέλουμε να ’ναι καλή η νέα χρονιά. Δεν αρκεί για να τους θάψουμε το γέλιο μας. Χρειάζεται να σφραγίσουμε τα φέρετρά τους και με το δάκρυ της οργής μας. Για να μην ξαναβγούν από τον άραχλο κόσμο τους, απαιτείται να φτύσουμε στους τάφους τους.

Το συν Αθηνά και χείρα κίνει είναι η soft εκδοχή του μεθυσιού του Θεού και της μαχαιριάς του στον Χάρο. Εδώ που έφτασαν ή φέραμε τα πράγματα, είμαι σίγουρος ότι για το 2007 καλύτερος σύμβουλος για το τι χρειάζεται να πράξουμε δεν είναι οι αρχαίοι Έλληνες, αλλά ο νεοέλλην Χαψιάδης. Και μην παρασυρθούμε από τον Σαββόπουλο. Παρά τα όσα πιστεύει ο Νιόνιος, τον χειμώνα ετούτο άμα τον πηδήξαμε γι’ άλλα δέκα χρόνια δεν καθαρίσαμε. Οι καλικάντζαροι πλέον έγιναν πολλοί και οι ευχές και τα ξόρκια δεν πιάνουν. Χρειάζεται να σκεφτούμε κάτι πιο δραστικό και κυρίως να το κάνουμε. Τώρα.

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά κι αρχή κακός τους χρόνος, ας είναι φέτος τα κάλαντά μας για όλους τους γρουσούζηδες και τους κακομούτσουνους που θέλουν να κάνουν τη ζωή μας σαν τη δική τους...