Φελνίκος

Σαλεμένοι και δύστροποι οι καιροί που ζούμε. Με τη μελαγχολία για τα γενόμενα να περισσεύει και μια κρούστα φόβου να σκεπάζει και να πνίγει την αγωνία για το αύριο. Δίχως αρχές και με την αταξία γενικευμένη, οι πολίτες ψάχνουν να βρουν σηματωρούς και σταθερές.

Καθημερινά η ζωή δυσκολεύει, γίνεται σταυροβελονιά με κόμπους ανομίας και νόμους αλυσιτελείς. Χωρίς εμπνευσμένους ταγούς και με βλάσφημη διάθεση εν μέσω κρίσεως, που δεν ξέρεις αν και πότε θα τελειώσει.

Ο οικονομικός, πολιτικός, κοινωνικός και ηθικός εκπεσμός, κανοναρχούμενος από τους τροϊκανούς της Εσπερίας, γίνεται η τετραπληγία της σύγχρονης Ελλάδας, ήτις βυθίζεται χωρίς έρμα αλαλάζουσα για το νέο κακό που τη βρήκε.

Τούτα και άλλα πολλά συζητούσα, ως άλλωστε όλοι οι Έλληνες, με φίλους παρά θιν’ αλός εις μικράν νήσον της Χαλκιδικής, έναντι του Περιβολιού της Παναγιάς. Αφορμή η απεργία των ιδιοκτητών φορτηγών, η οποία εφόσον συνεχιστεί θα μας καταστήσει ομήρους ανεπιθυμήτων καταστάσεων.

Και ενώ η συζήτηση είχε ανάψει για το αν το δίκαιο ευρίσκεται με το μέρος των απεργών ή της κυβερνήσεως, η προσφιλεστάτη μοι και παλαιόθεν φίλη μου Ελένη μας αιφνιδίασε άπαντες, λέγοντας ότι η αλήθεια θα πρέπει να αναζητηθεί ανάμεσα στο «πλούτει δικαίως», στο «ατυχούντι συνάχθου» και στο «μη άρχε υβρίζων».

Έχοντας σπουδάσει φιλολογία, η Ελένη είχε αποστηθίσει ορισμένα από τα δελφικά παραγγέλματα και μάλλον εκείνα τα οποία ήταν αρχές ζωής για την ίδια. Δεν ξέρω πόση χρησιμότητα μπορεί να έχουν τη σήμερον ημέρα οι υποθήκες-ηθικές προτροπές που παρέδωσαν στις επερχόμενες γενιές οι επτά σοφοί της αρχαίας Ελλάδας.

Εγώ πάντως το βρήκα ενδιαφέρον να μεταφέρω μέσω τούτης της στήλης του «ΚτΕ» τα 148 δελφικά παραγγέλματα με την υποσημείωση ότι αυτά ήταν αποφθέγματα δύο έως πέντε λέξεων, τα οποία ήταν χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του πρόναου ή επί των παραστάδων της πύλης του μεγάλου ναού του Απόλλωνα ή επί του υπέρθυρου ή επί των πολλών στηλών που είχαν τοποθετηθεί περιμετρικά στις πλευρές του ναού.

Σημειώνοντας, επίσης, ότι το «μηδέν άγαν» και το «γνώθι σαυτόν» είχαν περίοπτη θέση στο ιερό των Δελφών, σας προτρέπω να συλλογιστείτε τη σοφία των προσταγμάτων και να διαλέξετε αυτά τα οποία νομίζετε ότι σας ταιριάζουν ή θα ήταν καλό να αποκτήσουν εκ νέου χρησιμότητα στην εποχή μας.

ΕΠΟΥ ΘΕΩ. Να ακολουθούμε τον θεό.

ΘΕΟΥΣ ΣΕΒΟΥ. Να σεβόμαστε τους θεούς.

ΓΟΝΕΙΣ ΑΙΔΟΥ. Να σεβόμαστε τους γονείς μας.

ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΝ ΑΙΔΟΥ. Να σεβόμαστε τους μεγαλύτερους.

ΙΚΕΤΑΣ ΑΙΔΟΥ. Να σεβόμαστε αυτούς που μας ικετεύουν.

ΣΕΑΥΤΟΝ ΑΙΔΟΥ. Να σεβόμαστε τον εαυτό μας.

ΦΟΝΟΥ ΑΠΕΧΟΥ. Να μη φονεύουμε.

ΟΡΚΩ ΜΗ ΧΡΩ. Να μην ορκιζόμαστε.

ΟΥΣ ΤΡΕΦΕΙΣ, ΑΓΑΠΑ. Να αγαπάμε αυτούς που τρέφουμε.

ΕΣΤΙΑΝ ΤΙΜΑ. Να τιμάμε το σπίτι μας.

ΓΑΜΟΥΣ ΚΡΑΤΕΙ. Να σεβόμαστε τον γάμο μας.

ΓΑΜΕΙΝ ΜΕΛΛΟΝ ΚΑΙΡΟΝ ΓΝΩΘΙ. Να παντρευόμαστε την κατάλληλη στιγμή.

ΕΞ ΕΥΓΕΝΩΝ ΓΕΝΝΑ. Να προσπαθούμε να συγγενεύσουμε με καλούς ανθρώπους.

Ο ΜΕΛΛΕΙΣ ΔΟΣ. Να δίνουμε φροντίδα (αγάπη) σε όσους νοιαζόμαστε.

ΗΤΤΩ ΥΠΕΡ ΔΙΚΑΙΟΥ. Να μαχόμαστε για το δίκαιο , το καλό, το σωστό, το χρήσιμο.

ΦΡΟΝΕΙ ΘΝΗΤΑ. Να σκεφτόμαστε όπως αρμόζει σε θνητούς (όχι ως θεοί).

ΕΥ ΠΑΣΧΕ ΘΝΗΤΟΣ. Να υπομένουμε ότι συμβεί ως θνητοί.

ΑΡΧΕ ΣΕΑΥΤΟΥ. Να κυριαρχούμε (επιβαλλόμαστε) του εαυτού μας (αυτοπειθαρχία).

ΘΥΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ. Να συγκρατούμε τον θυμό μας.

ΟΜΙΛΕΙ ΠΡΑΩΣ. Να ομιλούμε με πραότητα.

ΗΔΟΝΗΣ ΚΡΑΤΕΙΝ. Να είμαστε εγκρατείς.

ΓΛΩΤΤΑΝ ΙΣΧΕ. Nα συγκρατούμε τη γλώσσα μας.

ΓΛΥΤΤΗΣ ΑΡΧΕ. Να κυριαρχούμε στη γλώσσα μας.

ΜΗ ΘΡΑΣΥΝΟΥ. Να μην είμαστε θρασείς.

ΑΡΡΗΤΑ ΜΗ ΛΕΓΕ. Να μην αποκαλύπτουμε μυστικά.

ΛΕΓΕ ΕΙΔΩΣ. Να λέμε ό,τι γνωρίζουμε.

ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΚΡΑΤΕΙ. Να ελέγχουμε ό,τι βλέπουμε.

ΠΙΝΩΝ ΑΡΜΟΖΕΣ. Όταν πίνουμε, να είμαστε συγκρατημένοι.

ΑΚΟΥΣΑΣ ΝΟΕΙ. Να κατανοούμε αφού ακούσουμε (να αντιλαμβανόμαστε με τα μάτια του νου).

ΦΡΟΝΗΣΙΝ ΑΣΚΕΙ. Να καλλιεργούμε τη σκέψη, νου, μυαλό...

ΜΕΛΕΤΕΙ ΤΟ ΠΑΝ. Να μελετάμε τα πάντα.

ΒΟΥΛΕΥΟΥ ΧΡΟΝΩ. Να σκεπτόμαστε τα χρήσιμα.

ΓΝΟΥΣ ΠΡΑΤΤΕ. Να πράττουμε με επίγνωση.

ΠΑΣΙ ΔΙΑΛΕΓΟΥ. Να συνδιαλεγόμαστε με όλους.

ΑΚΟΥΕ ΠΑΝΤΑ. Να ακούμε τα πάντα.

ΑΚΟΥΩΝ ΟΡΑ. Όταν ακούμε, βλέπουμε.

ΔΟΞΑΝ ΔΙΩΚΕ. Να επιδιώκουμε τη δόξα ή να γνωρίζουμε και άλλες γνώμες.

ΔΟΞΑΝ ΜΗ ΛΕΙΠΕ. Να μην υποτιμούμε τη δόξα.

ΚΑΛΟΝ ΤΟ ΛΕΓΕ. Να λέμε το ορθό, το δίκαιο, την αλήθεια.

ΕΥΛΟΓΕΙ ΠΑΝΤΑΣ. Να λέμε καλά λόγια για όλους.

ΟΣΙΑ ΚΡΙΝΕ. Να κρίνουμε με αγιότητα.

ΕΥΓΕΝΕΙΑΝ ΑΣΚΕΙ. Να είμαστε ευγενείς ή να έχουμε ευγενική ψυχή.

ΦΙΛΟΦΡΟΝΕΙ ΠΑΣΙΝ. Να αγαπάμε τους πάντες (ανθρώπους) και τα πάντα.

ΕΥΠΡΟΣΗΓΟΡΟΣ ΓΙΝΟΥ. Να είμαστε ευπροσήγοροι (παρηγορητικοί).

ΕΥΦΗΜΟΣ ΙΣΘΙ. Να έχουμε καλή φήμη.

ΕΥΦΗΜΙΑΝ ΑΣΚΕΙ. Να χρησιμοποιούμε την καλή μας φήμη.

ΦΥΛΑΚΗΝ ΠΡΟΣΕΧΕ. Να είμαστε σε εγρήγορση.

ΟΜΟΙΟΙΣ ΧΡΩ. Να συναναστρεφόμαστε με τους ομοίους μας.

ΟΡΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Να προνοούμε για το μέλλον.

ΥΒΡΙΝ ΜΙΣΕΙ. Να μη βρίζουμε, να μισούμε την ύβρη.

ΕΥΧΟΥ ΔΥΝΑΤΑ. Να ευχόμαστε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας (αληθινά).

ΧΡΗΣΜΟΥΣ ΘΑΥΜΑΣΕ. Να εκτιμούμε τους χρησμούς.

ΦΙΛΟΙΣ ΒΟΗΘΕΙ. Να βοηθάμε τους φίλους.

ΦΙΛΙΑΝ ΑΓΑΠΑ. Να αγαπάμε τη φιλία.

ΦΙΛΟΙΣ ΕΥΝΟΕΙ. Να ευνοούμε (βοηθάμε) τους φίλους.

ΦΙΛΙΑΝ ΦΥΛΑΤΤΕ. Να διαφυλάττουμε τη φιλία.

ΦΙΛΩ ΧΑΡΙΖΟΥ. Να είμαστε πάντα διαθέσιμοι στους φίλους μας (ή σε αυτούς που αγαπάμε).

ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΔΙΔΑΣΚΕ. Να διδάσκεις τους νεότερους.

ΥΙΟΥΣ ΠΑΙΔΕΥΕ. Να εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας.

ΣΟΦΙΑΝ ΖΗΤΕΙ. Να αναζητούμε τη σοφία ή να είμαστε φιλομαθείς (φίλοι της σοφίας).

ΜΑΝΘΑΝΩΝ ΜΗ ΚΑΜΝΕ. Να μην κουραζόμαστε να μαθαίνουμε.

ΓΝΩΘΙ ΜΑΘΩΝ. Να γνωρίζουμε αφού μάθουμε.

ΣΟΦΟΙΣ ΧΡΩ. Να συναναστρεφόμαστε με σοφούς ή να χρησιμοποιούμε τη σοφία τους.

ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΓΙΝΟΥ. Να γίνουμε φιλόσοφοι.

ΣΑΥΤΟΝ ΙΣΘΙ. Να μη χάνουμε τον εαυτό μας.

ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ. Να γνωρίζουμε τον εαυτό μας (πρώτα).

ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΝΤΕΧΟΥ. Να προσηλωνόμαστε στην εκπαίδευσή μας και να υπομένουμε τις δυσκολίες της.

ΗΘΟΣ ΔΟΚΙΜΑΖΕ. Να επιδοκιμάζεις το ήθος.

ΤΕΧΝΗ ΧΡΩ. Να ασκούμε ή να χρησιμοποιούμε την τέχνη.

ΕΥΕΡΓΕΣΙΑΣ ΤΙΜΑ. Να εκτιμούμε τις ευεργεσίες που μας γίνονται.

ΑΓΑΘΟΥΣ ΤΙΜΑ. Να τιμούμε τους αγαθούς (τις καλές πράξεις των άλλων).

ΕΠΑΙΝΕΙ ΑΡΕΤΗΝ. Να επαινούμε την αρετή (ή τον ενάρετο).

ΤΥΧΗΝ ΝΟΜΙΖΕ. Να έχουμε κατά νου το τυχαίο που θα συμβεί (πρόληψη).

ΤΥΧΗ ΜΗ ΠΙΣΤΕΥΕ. Να μην πιστεύουμε στην τύχη (στα τυχερά παιχνίδια) ή να μη γινόμαστε τυχοδιώκτες.

ΤΥΧΗΝ ΣΤΕΡΓΕ. Να αποδεχόμαστε τα μοιραία γεγονότα-ατυχίες της ζωής μας.

ΕΓΓΥΗΝ ΦΕΥΓΕ. Να αποφεύγουμε να εγγυόμαστε για κάποιον ή για κάτι.

ΧΑΡΙΝ ΕΚΤΕΛΕΙ. Να κάνουμε χάρες.

ΕΥΤΥΧΙΑΝ ΕΥΧΟΥ. Να ευχόμαστε ευτυχία.

ΟΝΕΙΔΟΣ ΕΧΘΑΙΡΕ. Να εχθρεύεσαι τον χλευασμό.

ΥΒΡΙΝ ΑΜΥΝΟΥ. Να προφυλάσσεσαι από την ύβρη.

ΛΕΓΕ ΠΡΑΤΤΕ ΔΙΚΑΙΑ. Να πράττουμε δίκαια.

ΚΡΙΝΕ ΔΙΚΑΙΑ. Να κρίνουμε δίκαια ή να είμαστε δίκαιοι στην κριτική μας.

ΑΔΙΚΕΙΝ ΜΙΣΕΙ. Να μισούμε την αδικία.

ΚΡΙΤΗΝ ΓΝΩΘΙ. Να γνωρίζουμε τον κριτή μας.

ΑΔΩΡΟΔΟΚΗΤΟΣ ΔΙΚΑΖΕ. Να δικάζουμε χωρίς δωροδοκία.

ΑΙΤΙΩ ΠΑΡΟΝΤΑ. Να αιτιολογούμε όσα μάς συμβαίνουν.

ΥΙΟΙΣ ΜΗ ΚΑΤΑΘΑΡΡΕΙ. Να μην αποκαρδιώνουμε τα παιδιά μας.

ΚΟΙΝΟΣ ΓΙΝΟΥ. Να είμαστε κοινωνικοί.

ΑΠΟΚΡΙΝΟΥ ΕΝ ΚΑΙΡΩ. Να αποκρινόμαστε τον κατάλληλο καιρό.

ΠΡΑΤΤΕ ΑΜΕΤΑΝΟΗΤΩΣ. Να πράττουμε με σιγουριά (δίχως αμφιβολίες).

ΕΛΠΙΔΑ ΑΙΝΕΙ. Να δοξάζεις την ελπίδα (να μην απογοητευόμαστε ή να μη χάνουμε την ελπίδα μας).

ΤΩ ΒΙΩ ΜΑΧΟΥ. Να μαχόμαστε (αγωνιζόμαστε) για τη ζωή.

ΑΤΥΧΟΥΝΤΙ ΣΥΝΑΧΘΟΥ. Να συμπάσχουμε με τον δυστυχή.

ΧΡΟΝΟΥ ΦΕΙΔΟΥ. Να εκμεταλλευόμαστε τον χρόνο μας.

ΠΕΡΑΣ ΕΠΙΤΕΛΕΙ ΜΗ ΑΠΟΔΕΙΛΙΩΝ. Να μη διστάζουμε να τελειώνουμε ό,τι αρχίζουμε.

ΕΠΙΤΕΛΕΙ ΣΥΝΤΟΜΩΣ. Να πληρώνουμε (τελειώνουμε) αμέσως ή χωρίς αναβολή.

ΚΑΙΡΟΝ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ. Να δεχόμαστε τον χρόνο.

ΓΗΡΑΣ ΠΡΟΣΔΕΧΟΥ. Να αποδεχόμαστε το γήρας.

ΑΜΑΡΤΑΝΩΝ ΜΕΤΑΝΟΕΙ. Να μετανοούμε για τις ανομίες, λάθη, αμαρτίες μας.

ΕΡΙΝ ΜΙΣΕΙ. Να μισούμε την έριδα (φιλονικία).

ΟΜΟΝΟΙΑΝ ΔΙΩΚΕ. Να επιδιώκουμε την ομόνοια (ειρήνη, ομοψυχία).

ΒΙΑΣ ΜΗ ΕΧΟΥ. Να αποφεύγουμε τη βία.

ΒΙΑΝ ΜΗΔΕΝ ΠΡΑΤΤΕΙΝ. Να μην κάνουμε τίποτα με βία.

ΝΟΜΩ ΠΕΙΘΟΥ. Να πειθαρχούμε στον νόμο ή να είμαστε νομοταγείς.

ΤΟ ΚΡΑΤΟΥΝ ΦΟΒΟΥ. Να φοβόμαστε τον ανώτερο (ή τον άρχοντα).

ΘΝΗΣΚΕ ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ. Να πεθαίνουμε για την πατρίδα.

ΕΧΘΡΟΥΣ ΑΜΥΝΟΥ. Να προφυλασσόμαστε από τους εχθρούς μας.

ΕΠΙ ΡΩΜΗ ΜΗ ΚΑΥΧΩ. Να μην καυχιόμαστε για τη δύναμή μας.

ΜΗ ΑΡΧΕ ΥΒΡΙΖΕΙΝ. Να μην κυριαρχούμε με αλαζονεία.

ΛΑΒΩΝ ΑΠΟΔΟΣ. Όταν λαμβάνουμε, να δίνουμε.

ΕΥΓΝΩΜΩΝ ΓΙΝΟΥ. Να είμαστε ευγνώμονες.

ΠΡΟΝΟΙΑΝ ΤΙΜΑ. Να εκτιμούμε τη βοήθεια από όπου και αν προέρχεται.

ΥΦΟΡΩ ΜΗΔΕΝΑ. Κανέναν να μην βλέπουμε με καχυποψία.

ΑΛΛΟΤΡΙΩΝ ΑΠΕΧΟΥ. Να απέχουμε από κακίες, δολοπλοκίες (αλλότρια).

ΨΕΓΕ ΜΗΔΕΝΑ. Να μην κατηγορούμε κανέναν.

ΔΙΑΒΟΛΗΝ ΜΙΣEI. Να μισούμε τη διαβολή (να μη βάζουμε λόγια).

ΦΘΟΝΕΙ ΜΗΔΕΝΙ. Κανέναν να μην φθονούμε ή ζηλεύουμε.

ΑΠΕΧΘΕΙΑΝ ΦΕΥΓΕ. Να Να αποφεύγεις την απέχθεια (κακία).

ΕΧΘΡΑΣ ΔΙΑΛΥΕ. Να διαλύουμε τις έχθρες.

ΚΑΚΙΑΝ ΜΙΣΕΙ. Να μισούμε την κακία.

ΚΑΚΙΑΣ ΑΠΕΧΟΥ. Να απέχουμε από την κακία.

ΔΟΛΟΝ ΦΟΒΟΥ. Να φοβόμαστε τον δόλο.

ΑΠΟΝΤΙ ΜΗ ΜΑΧΟΥ. Να μην κακολογούμε αυτόν που είναι απών.

ΠΛΟΥΤΕΙ ΔΙΚΑΙΩΣ. Να πλουτίζουμε δίκαια.

ΔΙΚΑΙΩΣ ΚΤΩ. Να αποκτούμε τίμια (δίκαια).

ΠΟΝΕΙ ΜΕΤ' ΕΥΚΛΕΙΑΣ. Να κοπιάζουμε δίκαια.

ΠΛΟΥΤΩ ΑΠΟΣΤΕΙ. Να αποστασιοποιούμαστε από τον πλούτο.

ΧΡΩ ΧΡΗΜΑΣΙ. Να χρησιμοποιούμε τα χρήματά μας.

ΔΑΠΑΝΩΝ ΑΡΧΟΥ. Να ελέγχουμε τις δαπάνες μας.

ΕΧΩΝ ΧΑΡΙΖΟΥ. Όταν έχουμε, να χαρίζουμε.

ΧΑΡΙΖΟΥ ΕΥΛΑΒΩΣ. Λογικά να χαρίζουμε.

ΚΤΩΜΕΝΟΣ ΗΔΟΥ. Να ευχαριστιόμαστε με αυτά που αποκτάμε.

ΕΡΓΑΖΟΥ ΚΤΗΤΑ. Να κοπιάζουμε για πράγματα άξια κτήσης.

ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ. Κάθε τι που έχει μέτρο είναι άριστο, δηλαδή το καλύτερο.

ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ. Τίποτα να μην είναι υπερβολικό.

ΕΥΣΕΒΕΙΑΝ ΦΥΛΑΤΤΕ. Να είμαστε ευσεβείς.

ΑΙΣΧΥΝΗΝ ΣΕΒΟΥ. Να σεβόμαστε την εντροπή.

ΚΙΝΔΥΝΕΥΕ ΦΡΟΝΥΜΩΣ. Με σύνεση και λογική να κινδυνεύουμε.

ΜΗ ΕΠΙ ΠΑΝΤΙ ΛΥΠΟΥ. Να μη λυπόμαστε για το κάθε τι.

ΑΛΥΠΩΣ ΒΙΟΥ. Να επιδιώκουμε να ζούμε χωρίς λύπες.

ΤΕΛΕΥΤΩΝ ΑΛΥΠΟΣ. Να πεθαίνουμε χωρίς λύπη.

ΙΔΙΑ ΦΥΛΑΤΤΕ. Να προστατεύουμε τα δικά μας.

ΤΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΘΗΡΩ. Να κυνηγάμε το καλό μας.

ΣΕΑΥΤΟΝ ΕΥ ΠΟΙΕΙ. Να κάνουμε ό,τι καλύτερο για τον εαυτό μας.

ΠΡΟΓΟΝΟΥΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ. Να τιμούμε τους προγόνους.

ΕΠΙ ΝΕΚΡΩ ΜΗ ΓΕΛΑ. Να μην κοροϊδεύουμε τους νεκρούς.

ΕΠΑΓΓΕΛΟΥ ΜΗΔΕΝΙ. Να μη διατάζουμε κανέναν.

ΠΑΙΣ ΩΝ ΚΟΣΜΙΟΣ ΙΣΘΙ, ΗΒΩΝ ΕΓΚΡΑΤΗΣ,
ΜΕΣΟΣ ΔΙΚΑΙΟΣ, ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ ΣΟΦΟΣ. Παιδιά να είμαστε κόσμιοι, έφηβοι εγκρατείς, άνδρες δίκαιοι, γέροντες σοφοί.

Δεν ξέρω ποιος σήμερα μπορεί να πράττει δίκαια, αλλά το να κατανοήσει αφού ακούσει θα βοηθήσει πολύ και ιδιαίτερα την κυβέρνηση, η οποία για να επιτύχει στο δύσκολο έργο της ανόρθωσης της χώρας θα πρέπει, εκτός από τα μέτρα, τις μεταρρυθμίσεις και τις αλλαγές, να διακατέχεται και από την αντίληψη του «μη άρχε υβρίζων» και του «ατυχούντι συνάχθου» και βέβαια να πολιτεύεται γνωρίζοντας τη ρήση του Κλεόβουλου «ευτυχών μη ίσθι υπερήφανος, απορήσας μη ταπεινού», δηλαδή όταν ευτυχήσεις να μην είσαι υπερήφανος και όταν βρίσκεσαι σε δυσκολία να μην ταπεινώνεσαι.