Φελνίκος

Tις προηγούμενες ημέρες βρέθηκα στη Λιβύη. Αφορμή η Σύνοδος Ευρώπης - Αφρικής για θέματα συνεργασίας και ανάπτυξης. Εκεί, για μία εισέτι φορά διαπίστωσα το αυξημένο κύρος του Γ. Παπανδρέου στο εξωτερικό. Και κυρίως μεταξύ αυτών που μας ενδιαφέρουν. Των Ευρωπαίων εταίρων και δανειστών μας.

Δεν αναφέρομαι στις κατ’ ιδίαν συνομιλίες του πρωθυπουργού και το μέτωπο που φαίνεται να συγκροτεί καταρχήν με τους ομολόγους του των «PIGS», εν όψει του Συμβουλίου Κορυφής της Ε.Ε. σε λίγες μέρες. Μου μένουν τα λόγια του Γιούνκερ και του Μπαρόζο, οι οποίοι σε συνομιλία που είχαμε μαζί με άλλους τρεις συναδέλφους ήταν κατηγορηματικοί. Και οι δύο εξέφρασαν όχι απλώς την αισιοδοξία τους, αλλά και τη βεβαιότητα ότι η Ελλάδα θα τα καταφέρει -παρά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει- να βγει από την κρίση.

Ο λόγος τους δεν ήταν διπλωματικός ή κολακευτικός. Η συζήτηση ήταν ελεύθερη. Δεν είχε τη μορφή ούτε δηλώσεων ούτε συνέντευξης ώστε να είναι κουμπωμένοι ή να φοβούνται μήπως παρεξηγηθούν τα λεγόμενά τους. Είπαν αυτά που πίστευαν. Δεν ξέρω αν ήταν επηρεασμένοι από την απόφαση του Eurogroup περί επιμήκυνσης του χρόνου εξόφλησης του δανείου ή γνωρίζουν κάτι που εμείς αγνοούμε.

Πάντως, είναι σημαντικό όταν οι δύο από τους τρεις επικεφαλής της τρόικας πιστεύουν στην προσπάθεια που καταβάλλει η χώρα σου. Και γίνεται ακόμη πιο σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι το ίδιο πιστεύει και ο τρίτος της παρέας, ο επικεφαλής του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος-Καν, όστις μας έρχεται την Τρίτη στην Αθήνα.

Αρκεί, όμως, η πίστη των εταίρων άμα και δανειστών σου για να πας καλά; Σαφέστατα και όχι. Αυτοί ενδεχομένως να θέλουν και να το πιστεύουν επειδή μόνον έτσι θα διασωθεί η Ευρωζώνη και θα πάρουν πίσω τα χρήματα που δάνεισαν.

Για να τα καταφέρει η Ελλάδα, πρέπει να το πιστέψουν πρώτα από όλα οι Έλληνες, και πριν απ’ αυτούς αυτοί που σ’ αυτή την κρίσιμη περίοδο διαχειρίζονται τις τύχες των Ελλήνων. Δηλαδή η κυβέρνηση, αλλά και όλοι όσοι επηρεάζουν ή «καθοδηγούν» τον δημόσιο βίο. Είτε αυτοί είναι τα κόμματα είτε οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι είτε τα μίντια.

Όταν όλοι ή σχεδόν όλοι το μόνο που κάνουν ολημερίς κι ολονυχτίς είναι να προφητεύουν την καταστροφή, τότε λογικό είναι να απολείπει η πίστη και τους κοινούς θνητούς, τα συνήθη υποζύγια, που πλήττονται πρώτοι και περισσότερο απ’ όλους από την κρίση.

Και χωρίς την πίστη του λαού κανένα εγχείρημα δεν μπορεί να πετύχει. Η προσπάθεια εξυγίανσης και ανασυγκρότησης θα φθάνει μέχρι ένα σημείο και θα σταματά. Θα κάνουμε όλα όσα λέει το μνημόνιο και θα χρειάζονται περισσότερα. Θα ’ναι η προσπάθειά μας σαν των συφοριασμένων Τρώων.

Και τούτο για έναν απλό λόγο. Επειδή ουδείς είναι διατεθειμένος να αλλάξει ζωή. Ουδείς είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ότι πιάσαμε πάτο. Ουδείς θέλει να φτάσει το μαχαίρι στο κόκαλο. Ουδείς θέλει να παραδεχθεί το αναπόφευκτο. Ζούμε στη χώρα του από μηχανής θεού.

Είμαστε το έθνος που πιστεύει ότι ο Θεός είναι Έλληνας, άρα οι άλλοι μπορούν να καταστραφούν, αλλά εμάς η υπέρτατη δύναμη λόγω της όμαιμης σχέσης μαζί μας την τελευταία στιγμή θα κάνει το θαύμα της και θα μας σώσει. Είμαστε ο λαός που μεταξύ των συναλλακτικών ηθών του υπάρχει το «δανεικά κι αγύριστα».

Είμαστε μια φάρα επιτήδεια, ικανή, με πολλές δυνατότητες, που όμως τις τελευταίες δεκαετίες έχει προσβληθεί στην πλειονότητά της από τον ιό της ήσσονος προσπάθειας και της αρπαχτής. Χτίζουμε στην άμμο. Ή καλύτερα, ούτε εκεί δεν είμαστε ικανοί να χτίσουμε.

Για παράδειγμα, η Λιβύη. Μια χώρα γεμάτη άμμο. Από αυτή την ερήμου. Αυτή τη στιγμή τουλάχιστον η Τρίπολη, η πρωτεύουσά της, είναι ένα απέραντο εργοτάξιο. Υπάρχει οργασμός ανοικοδόμησης. Είναι μια πόλη, αλλά και ολόκληρη η χώρα, όπως έμαθα, που κυριολεκτικά ξαναχτίζεται. Δρόμοι, γέφυρες, πολυκατοικίες, εργοστάσια, ό,τι μπορεί να χτιστεί χτίζεται. Μόνον που τη χτίζουν οι Τούρκοι.

Η χώρα στην οποίαν μέχρι και τη δεκαετία του ’80 η ΕΔΟΚ ΕΤΕΡ έκανε χρυσές δουλειές έχει αφεθεί στο μυστρί του Ερντογάν. Η χώρα της οποίας ο ηγέτης της, ο Καντάφι, μέχρι πριν από πέντε χρόνια εξαπέλυε μύδρους κατά της Τουρκίας, σήμερα βραβεύει τον πρωθυπουργό της και παραδίδει στις κατασκευαστικές της εταιρείες την ανάπλαση της πατρίδας του.

Κι εμείς μοιρολογούμε από το πρωί μέχρι το βράδυ για την κρίση της οικοδομής. Αυτή η κρίση ίσως να μην είχε αγγίξει την ελληνική οικοδομή αν ο κλάδος είχε εξωστρεφή προσανατολισμό. Και χρήματα θα κέρδιζαν οι εταιρείες και συνάλλαγμα θα εισέρρεε στη χώρα και δουλειές θα υπήρχαν.

Μέχρι τουλάχιστον να περάσει η κρίση. Και δεν είναι μόνον η Λιβύη. Είναι και άλλες αραβικές χώρες, είναι και η Ρωσία και πάει λέγοντας. Το κενό που άφησαν οι Έλληνες το κάλυψαν οι Τούρκοι, και γι’ αυτό σημειώνουν αυτούς τους εκπληκτικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Όμως εμείς μάθαμε με τις κοινοτικές επιδοτήσεις, τα κοινοτικά προγράμματα, τις εταιρείες συμβούλων, την παροχή υπηρεσιών και τον τραπεζικό δανεισμό. Αποφεύγουμε όπως ο Διάβολος το λιβάνι την παραγωγή και τη χειρωνακτική εργασία. Ή μάλλον χρησιμοποιούμε τα χέρια μας για να σερβίρουμε τους τουρίστες, που συνεχώς βαίνουν μειούμενοι, επειδή θέλουμε σε τρεις μήνες να βγάλουμε τα λεφτά ενός χρόνου, ώστε τους υπόλοιπους εννέα να τους έχουμε για τα μπαρ, τον τζόγο και τον χαβαλέ.

Χρησιμοποιούμε τα χέρια για να γράφουμε και να κρατάμε μικρόφωνα είτε των μίντια είτε των μπουζουκλερί. Είμαστε η χώρα με τους περισσότερους δημοσιογράφους, τους περισσότερους δασκάλους και καθηγητές, τους περισσότερους καλλιτέχνες. Χρησιμοποιούμε τα χέρια για να πηγαίνουμε έγγραφα από το ένα γραφείο στο άλλο.

Είμαστε η χώρα με τους περισσότερους δημοσίους υπαλλήλους και χαρτογιακάδες. Είμαστε η χώρα της οποίας οι υπάλληλοι της κεντρικής της τράπεζας, της Τράπεζας της Ελλάδος, φτάνουν τους 3.300, όταν στην Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας, σε μια χώρα-αυτοκρατορία, οι υπάλληλοί της ανέρχονται σε 1.300.

Είμαστε η χώρα που, όπως αποκαλύπτει σήμερα ο «ΚτΕ», (δες σχετικό ρεπορτάζ στο ένθετο «Οικονομία») δίνει συντάξεις ακόμη και σε Βούλγαρους. Προφανώς όχι επειδή σε μας περισσεύουν τα χρήματα, ούτε επειδή είμαστε γενναιόδωροι, αλλά επειδή το Δημόσιο είναι τόσο ράθυμο, ανίκανο και διεφθαρμένο, που
-προκειμένου να αναπαραχθεί και να πλουτίσει- συνεργάζεται με σπείρες απατεώνων.

Είμαστε χώρα που οι δημόσιοι λειτουργοί του μιζάρονται τόσο εξόφθαλμα και ξεδιάντροπα, που υπερτιμολογούν τις αποζημιώσεις χωραφιών και οικοπέδων για να περάσει ο προαστιακός σιδηρόδρομος μέχρι και δέκα φορές (δες σχετικό ρεπορτάζ στο ένθετο «Οικονομία»).

Είμαστε χώρα που ήρκεσε ένα και μόνο ρεπορτάζ του «ΚτΕ» πριν από τρεις εβδομάδες, (δες σχόλιο στη σελ. 12) για να γλιτώσει αμέσως το Δημόσιο 27 εκατ. ευρώ από προμήθεια ιατρικού υλικού στα νοσοκομεία. Είμαστε η χώρα των τόσων και τόσων σκανδάλων και υποθέσεων διαφθοράς, εξαχρείωσης και κομματισμού του Δημοσίου, που μάλιστα δεν έχουμε την τσίπα και αντιδρούμε όταν γίνονται προσπάθειες εξυγίανσης, όπως αυτή που κατ’ ανάγκην κάνει η παρούσα κυβέρνηση. Αυτό το «κατ’ ανάγκην» είναι που θα φάει αυτή τη χώρα.

Αυτό το «κατ’ ανάγκην» θα ρίξει έξω το μνημόνιο και το πρόγραμμα της κυβέρνησης. Τι πάει να πει «η κυβέρνηση είναι αναγκασμένη να συγκρουστεί με τον σκληρό πυρήνα των οπαδών της»; Τι πάει να πει «είμαστε αναγκασμένοι λόγω του μνημονίου να κάνουμε τις διαρθρωτικές αλλαγές»; Όχι, κύριοι της κυβέρνησης, των κομμάτων, του συνδικαλισμού, των μίντια, οι αλλαγές δεν πρέπει να γίνουν κατ’ ανάγκην.

Είμαστε υποχρεωμένοι να τις κάνουμε γιατί αυτό απαιτείται σε μια ευνομούμενη κοινωνία κι ένα σοβαρό κράτος. Οφείλουμε και για μας και για τα παιδιά μας να ξεριζώσουμε τις δυσπλασίες του νεοελληνικού κράτους.

Δεν μπορεί να δεχόμαστε να κοπεί ο μισθός και η σύνταξη των αδύναμων και να σκούζουμε για τα προνόμια της νομενκλατούρας των καθεστωτικών ρετιρέ. Δεν μπορεί να αναφερόμαστε σε «σκληρούς πυρήνες» κομμάτων. Το 2010, η δημοκρατία μιας ευρωπαϊκής χώρας δεν μπορεί να είναι κομματική κολυμβήθρα.

Υπάρχει σκληρός πυρήνας ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Σ’ ένα κράτος δικαίου δεν υπάρχει σκληρός πυρήνας κομματικής πελατείας. Αν είναι έτσι, στάχτη και μπούρμπερη να γίνουν όλα. Τίποτε να μη μείνει όρθιο. Οι αλλαγές πρέπει να γίνουν όχι «κατ’ ανάγκην», αλλά επειδή αυτό ορίζει ένα εύτακτο, νόμιμο, παραγωγικό, ορθό, λειτουργικό, αξιοπρεπές και αποτελεσματικό κράτος εν έτει 2010.

Επειδή όμως πολύ φοβούμαι ότι όσο το «μαχαίρι» φτάνει στον «σκληρό πυρήνα» τόσο το πολιτικο-κομματικό κατεστημένο θα αντιδρά λυσσαλέα, δεν είμαι αισιόδοξος ότι η πολιτική του Γ. Παπανδρέου θα αποδώσει. Ίσως η μόνη περίπτωση να σωθεί η χώρα είναι να αποφασίσει το πολιτικό προσωπικό την αυτοκατάργησή του.

Επειδή όμως οι υπάρχοντες πολιτικοκομματικοί μηχανισμοί δεν πρόκειται να υπογράψουν οικειοθελώς τη θανατική τους καταδίκη, είναι σίγουρο ότι, όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, ο λαός θα δώσει, όπως και πριν από 100 χρόνια, το 1910, τη λύση. Θα αποστρατεύσει όλο τον παλαιό πολιτικό κόσμο που είναι υπεύθυνος για την οικτρή κατάσταση στην οποίαν έχουν περιέλθει η χώρα και οι πολίτες της.

Και βέβαια, μην ελπίζουν κάποιες κομπραδόρικες, διεφθαρμένες και αλαζονικές ελίτ του χρήματος και των μίντια ότι θα καλύψουν το κενό. Αν το πιστεύουν, καλύτερα να αποστρατευθούν κι αυτές οικειοθελώς, πριν το στάγδην ογκούμενο κίνημα ανόρθωσης, ανασυγκρότησης και ουσιαστικής αναγέννησης τους περιλάβει κι αυτούς στο γιούχα και τις ξυλιές.

Ίσως ο Παπανδρέου και ο Σαμαράς θα πρέπει να συνεννοηθούν να συνεργαστούν και να γίνουν μαμές της ιστορίας, απευθυνόμενοι σε άλλες δυνάμεις, με άλλο λόγο και άλλες στοχεύσεις. Αν παραμείνουν στα «ως έχουν», πολύ γρήγορα θα ανακαλύψουν ότι οι δυνάμεις στις οποίες στηρίζονται είναι μια κινούμενη άμμος που θέλει από ανεπάρκεια -για να αναφερθούμε στην καλύτερη των εκδοχών- να τους καταπιεί.

Και θα τους καταπιεί, αν δεν βρουν να πιαστούν από κάτι ισχυρό που θα τους τραβήξει έξω από τη ρουφήχτρα...