Φελνίκος

Ενα ερώτημα πλανάται τις τελευταίες ημέρες πάνω από το ελληνικό Κοινοβούλιο. Θα ψηφίσουν οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ τα νέα μέτρα που προτείνονται από την κυβέρνηση, προκειμένου να επιτευχθούν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2011; Αν δεν τα ψηφίσουν, η έκτη δόση του δανείου από την τρόικα δεν θα μας δοθεί, η συμφωνία της 21ης Ιουλίου της Συνόδου Κορυφής των μελών της Ευρωζώνης θα τιναχτεί στον αέρα, η κυβέρνηση θα πέσει, η χώρα θα χρεοκοπήσει. Τόσο απλά.

Το δίλημμα σαφέστατα και υφίσταται. Και σίγουρα είναι εκβιαστικό. Και οπωσδήποτε τίθεται επειδή σε μεγάλο βαθμό η κυβέρνηση επέδειξε αβελτηρία και ολιγωρία στην υλοποίηση μέτρων και αποφάσεων που είχαν υπερψηφιστεί από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Τυχόν αρνητική ψήφος στο νέο πακέτο μέτρων θα πιστοποιεί και θα καταδικάζει την κυβερνητική ανεπάρκεια. Ταυτόχρονα, όμως, θα οδηγήσει αφενός σε διάλυση το ΠΑΣΟΚ, αφού στις εκλογές που θα ακολουθήσουν η συντριβή του θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, και αφετέρου -αυτό που κυρίως ενδιαφέρει τη χώρα- σε πτώχευση και μαρασμό για πολλά χρόνια.

Πλανώνται οικτρά λοιπόν όσοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ νομίζουν ότι, μη ψηφίζοντας, πρώτον, θα λυτρώσουν τη χώρα από μια κακή κυβέρνηση, δεύτερον, θα απαλλάξουν το κόμμα τους από το άχθος μέτρων που το φέρνoυν σε αντίθεση με τη φυσιογνωμία, την ιδεολογία και την πολιτική ιδιοσυστασία του και, τρίτον, θα γλιτώσουν τους ίδιους από την οργή και την απαρέσκεια των ψηφοφόρων τους.

Αν υπάρχει μια πιθανότητα και ελπίδα να διασωθούν η χώρα, η κυβέρνηση και οι ίδιοι οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, αυτή περνά μέσα από την υπερψήφιση των μέτρων. Όλα όσα ακούγονται περί εκλογών, συγκυβέρνησης, δημοκρατικής νομιμοποίησης, εθνικών συμπράξεων σωτηρίας μπορούν να συμβούν ή και να μη συμβούν μετά, αφού προηγουμένως ψηφιστούν τα μέτρα.

Την ίδια γνώμη, υποθέτω, έχουν και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, και πρωτίστως η αξιωματική. Αν χρεοκοπήσει -και μάλιστα ανεξέλεγκτα- η χώρα, όλα όσα έχουν ειπωθεί ως εναλλακτικές προτάσεις δεν θα έχουν καμία αξία. Το νέο τοπίο που θα δημιουργήσει μια πτωχευμένη χώρα θα χρειάζεται νέες προσεγγίσεις, αναλύσεις και προτάσεις.

Από αυτή την άποψη, οι 154 «Μοϊκανοί» της συμπολίτευσης βρίσκονται σε τραγική θέση. Σε αντίθεση με τους συναδέλφους τους της αντιπολίτευσης, δεν έχουν το ευτελές (για τις ώρες που ζει η χώρα) προνόμιο της άνεσης και της πολυτέλειας να ασκούν κριτική εκ του ασφαλούς. Είναι αυτοί που θα αποφασίσουν με την ψήφο τους αν θα οδηγήσουν τη χώρα, την παράταξη και τους εαυτούς τους στην καταστροφή ή θα τους δώσουν μια ευκαιρία στην ελπίδα.

Αν τα μέτρα ψηφιστούν, η έκτη δόση θα μας δοθεί, οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου θα συνεχίσουν να βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και η Ελλάδα θα παραμείνει ζωντανή – με αυτήν ή με άλλη κυβέρνηση, με ή χωρίς εκλογές.

Στο χέρι, λοιπόν, των 154 βουλευτών είναι το τι από τούδε και στο εξής θα συμβεί. Η κοινωνία μπορεί να μην αντέχει τα μέτρα. Μπορεί να ’ναι άδικα, λάθος, ατελή ή και να αποδειχθούν ατελέσφορα. Όμως η ανεξέλεγκτη χρεοκοπία της χώρας είναι μεγαλύτερο λάθος. Είναι έγκλημα.

Δικαίως κάποιος από τους 154 βουλευτές θα αναρωτηθεί και μαζί του σχεδόν όλοι οι Έλληνες: Εντάξει, να ληφθούν αυτά τα μέτρα, αλλά τι θα γίνει; Κάθε φορά που είναι να πάρουμε μια νέα δόση, θα πρέπει να παίρνουμε και καινούργια μέτρα; Να ψηφιστούν τα μέτρα, αλλά υπάρχει ελπίδα διάσωσης; Μήπως κάθε φορά τίθεται το δίλημμα «ή μέτρα ή χρεοκοπία»;

Όποιος πει ότι μπορεί να δώσει σίγουρη απάντηση σ’ αυτά τα ερωτήματα απλώς κοροϊδεύει. Ουδείς γνωρίζει μετά βεβαιότητος τι τέξεται η επομένη. Και δεν γνωρίζει επειδή, στην κατάσταση που βρίσκεται η χώρα, η διάσωση ή η καταστροφή της δεν εξαρτώνται από την ίδια. Είναι σε συνάρτηση με το διεθνές και πρωτίστως το ευρωπαϊκό περιβάλλον.

Το μόνο όπλο που διαθέτει η Ελλάδα έναντι των εταίρων και δανειστών της είναι η τήρηση των υποχρεώσεών της. Να τους αφαιρέσει, δηλαδή, το δικαίωμα και το επιχείρημα να την καταστήσουν υπεύθυνη για ό,τι ήθελε συμβεί. Όσο η χώρα τηρεί τις δεσμεύσεις της, τόσο αφοπλίζονται οι αντίπαλοί της.

Αν λοιπόν οι 154 βουλευτές ψηφίσουν τα μέτρα, η υποχρέωση μεταφέρεται στην άλλη πλευρά. Οι εταίροι και δανειστές μας θα πρέπει εφεξής να σκεφτούν πολύ σοβαρά τι θα κάνουν με το πρόβλημα της υπερχρέωσης. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία, με τη συναίνεση και των αντιπολιτεύσεών τους, υλοποιούν με μεγαλύτερη συνέπεια τα μνημόνιά τους και βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα από μας.

Η Μέρκελ και ο Σαρκοζί, εφόσον εμείς βρεθούμε εντός των δημοσιονομικών στόχων που μας έχουν τεθεί, θα πρέπει, καθώς το πρόβλημα διογκώνεται, να αποφασίσουν αν θα αντιμετωπίσουν ριζικά το πρόβλημα της περιφέρειας της Ευρωζώνης, αλλά και συνολικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πριν από δύο χρόνια το πρόβλημα ήταν ελληνικό, πριν από έναν χρόνο ήταν πρόβλημα των PΙGs. Τώρα το πρόβλημα είναι ευρωπαϊκό.

Ο κίνδυνος ανεξέλεγκτης πιστωτικής κρίσης και βαθιάς ύφεσης οδηγεί όλους σε αναστοχασμό. Πλέον, ωριμάζει η ιδέα μιας συνολικής διευθέτησης του προβλήματος. Αυτά που χθες έμοιαζαν εξωπραγματικά σήμερα βρίσκονται, υπό την πίεση και των Αμερικανών, στην ατζέντα των συζητήσεων των Γερμανών και των Γάλλων.

Η επαναγορά χρέους, το ευρωομόλογο, το «κούρεμα» χωρίς πιστωτικό γεγονός και με παραμονή στο ευρώ αναφέρονται σε επίσημες δηλώσεις Ευρωπαίων και άλλων αξιωματούχων, ενώ πληθαίνουν και τα σχετικά δημοσιεύματα.

Πλέον, η αίσθηση και οι πληροφορίες που υπάρχουν οδηγούν στο συμπέρασμα ότι είναι θέμα λίγου χρόνου η ηγεσία της Ευρώπης να λάβει γενναίες αποφάσεις που θα καθιστούν βιώσιμο και διαχειρίσιμο το ελληνικό χρέος. Εάν η Ελλάδα, όντως, με τα μέτρα που θα λάβει, βρεθεί εντός των δημοσιονομικών στόχων, ενδέχεται να υπάρξει απόφαση για γενναίο «κούρεμα» των ομολόγων της, με ταυτόχρονη προστασία των ασφαλιστικών ταμείων και των τραπεζών.

Ενδέχεται, δηλαδή, να εγκαταλειφθεί η ιδέα σύναψης ενός νέου δανείου της Ελλάδας και να της δοθεί η δυνατότητα να «κουρέψει» τα ομόλογά της σε ποσοστό 50%-70%, παραμένοντας όμως στο ευρώ. Αν αυτό συμβεί, το χρέος θα πέσει κάτω από το 100% του ΑΕΠ και θα καταστεί διαχειρίσιμο.

Αν μάλιστα η χώρα καταφέρει, όπως λέει η κυβέρνηση, να έχει από το 2012 και πρωτογενή πλεονάσματα, να μπορεί δηλαδή να εξυπηρετεί από μόνη της τις ανάγκες λειτουργίας του κράτους, τότε το τοπίο αλλάζει εντυπωσιακά. Χωρίς πρωτογενή ελλείμματα και με τοκοχρεολύσια 8-9 δισ. ευρώ (μειωμένα δηλαδή στο μισό), που θα μπορούν να πληρωθούν μέσω του EFSF, δεν θα έχει ανάγκη τις αγορές, ακόμη κι αν αυτές μας τιμωρήσουν, θέτοντάς μας εκτός για 5 ή και 10 χρόνια.

Εξάλλου, εάν αυτά ήθελαν συμβούν, είναι προφανές ότι η χώρα θα γίνει ελκυστική στους επενδυτές, οπότε και τα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου θα προχωρήσουν. Εάν προχωρήσουν αυτά τα προγράμματα, σε συνδυασμό με το ΕΣΠΑ, τη μείωση του Δημοσίου και τις άλλες τομές που προβλέπονται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, θα ξεπεράσουμε και τον σκόπελο της ύφεσης, που είναι η μεγαλύτερη απειλή.

Αν αυτά δεν γίνουν, ακόμα και τα νέα μέτρα να ψηφιστούν, πρωτογενή πλεονάσματα δεν πρόκειται να υπάρξουν. Η ύφεση στο οκτάμηνο, παρά τα όσα λέγονται, φτάνει, σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, στο 7,1%, οπότε στο τέλος του έτους θα κλείσει περίπου στο 6,5%-7%.

Αν μπούμε με τέτοια ύφεση στο 2012, όχι πρωτογενή πλεονάσματα, αλλά αύξηση των ελλειμμάτων θα έχουμε, καθώς τα δημόσια έσοδα θα μειωθούν δραματικά. Αυτό οι εταίροι και δανειστές μας το γνωρίζουν, οπότε είναι και γι’ αυτούς σχεδόν μονόδρομος μια ριζική λύση στο ελληνικό πρόβλημα.

Διαφορετικά, και τα λεφτά τους θα χάσουν και η πτώχευση της Ελλάδας θα μολύνει ολόκληρη την Ευρωζώνη, στέλνοντας στα Τάρταρα το ευρώ, και η κρίση θα καταστεί παγκόσμια, καθώς το πιστωτικό σύστημα θα δεχθεί πλήγμα χειρότερο απ’ αυτό της Lehman Brothers.

Eίναι λοιπόν περισσότερον και από απαραίτητο, είναι θεμελιώδους σημασίας για το πώς θα πορευθεί εφεξής η χώρα, να υπερψηφιστούν τα νέα μέτρα, παρ’ ότι μπορεί να είναι επώδυνα, επαχθή, άδικα και αποτέλεσμα ολιγωρίας και αβελτηρίας της κυβέρνησης. Αν ψηφιστούν, υπάρχει μια πιθανότητα και ελπίδα έστω και μόνοι μας, με εκλογές, με άλλη κυβέρνηση με υπερκομματικά σχήματα, με άλλο μείγμα πολιτικής, να διαχειριστούμε το μέλλον μας.

Αν μάλιστα επιλέξουν και οι εταίροι-δανειστές μας να υπερβούν τη στενοκεφαλιά και την κακοφωνία που τους διακρίνουν, τότε τα πράγματα μπορούν να γίνουν ακόμη καλύτερα. Οι πιθανότητες να γυρίσει ο τροχός αυξάνονται. Αν τα μέτρα καταψηφιστούν, ακόμα και αυτή η μία, η ισχνή, η πιθανολογούμενη ελπίδα εκλείπει. Το έρεβος θα καλύψει τα πάντα και οι μικροί και μεγάλοι κοινωνικοί εμφύλιοι που θα ξεσπάσουν θα πληγώσουν καίρια τη χώρα της... δραχμής και της μίζερης πατριδογνωσίας.

Οι 154 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ έχουν λοιπόν την ευκαιρία να ψηφίσουν αν θα υπάρξει έστω μια πιθανότητα και ελπίδα να γυρίσει η τύχη της χώρας, της παράταξής τους και των ιδίων. Καταψηφίζοντας, αυτοκτονούν πρώτα απ’ όλους οι ίδιοι. Τραγικό, απάνθρωπο, εκβιαστικό, πολιτικά εξευτελιστικό, αλλά έτσι είναι. Οι ίδιοι ανέλαβαν την ευθύνη να μη βουλιάξει η χώρα, αυτοί ψήφισαν το μνημόνιο, τα διορθωτικά μέτρα, το Μεσοπρόθεσμο. Αυτοί έδωσαν την προηγούμενη ψήφο τους. Είναι αφελείς αν νομίζουν ότι μπορούν να μην πιουν το πικρό ποτήρι μέχρι τέλους. Πρέπει να πιουν και την τελευταία σταγόνα.

Εξάλλου, μόνον έτσι μπορούν να ελπίζουν ότι ίσως και στο εγγύς μέλλον θα... ξεδιψάσουν, αφήνοντας μάλιστα «διψασμένους» τους αντιπάλους τους, που ορέγονται την εξουσία και τον διαμοιρασμό των ιματίων τους.