Δευτέρα, Μαρτίου 17, 2008

 

Ο πολιτισμός του διακόπτη (15-3-2008)

Tην Τετάρτη οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν ή να καταψηφίσουν το νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό, μάλλον με τη βοήθεια της γεννήτριας που διαθέτει το Κοινοβούλιο. Ο λόγος; Επειδή η χώρα θα βρίσκεται στο σκοτάδι.

Ο κίνδυνος μπλακ άουτ καθ’ άπασαν την επικράτεια μάλλον δεν είναι απλή εικασία, αλλά ισχυρή πιθανότητα. Όπως καταλαβαίνετε, οι συνέπειες θα είναι, εκτός από δραματικές, και ανυπολόγιστες. Δεν είναι όμως το μόνο μπλακ άουτ που αντιμετωπίζουμε αυτή την περίοδο.

Υπάρχει το μπλακ άουτ του Χρηματιστηρίου με το κατρακύλισμα των μετοχών. Το μπλακ άουτ στην οικονομία, με το πετρέλαιο και τον πληθωρισμό στα ύψη και κατά συνέπεια την ακρίβεια να θερίζει τους καταναλωτές. Το μπλακ άουτ στο κυκλοφοριακό της Αθήνας, με τις καθημερινές και ογκούμενες απεργίες και διαδηλώσεις, που κάνουν τη ζωή αφόρητη. Το μπλακ άουτ με τους τόνους των σκουπιδιών που, αν δεν μαζευτούν τις αμέσως προσεχείς ημέρες, Κύριος οίδε αν θα μπορούμε να ξεχωρίζουμε τους ανθρώπους από τα ποντίκια.

Το μπλακ άουτ στα λιμάνια, που κι εγώ δεν ξέρω για ποσοστή μέρα υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα τα κοντέινερ, αν τα βάλεις το ένα πάνω στο άλλο, να φτάνουν στο… φεγγάρι. Το μπλακ άουτ στο πολιτικό σύστημα, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν το τέλος του δικομματισμού και τους κομμουνιστές να βρίσκονται προ των πυλών της εξουσίας.

Και υπάρχει, βέβαια, και το μπλακ άουτ στο θέμα του ονόματος των Σκοπίων, αφού δεν φαίνεται ούτε και τώρα -και παρά τις αφόρητες ένθεν κακείθεν πιέσεις των Αμερικανών- να επιτυγχάνεται συμβιβασμός. Και ένα και δύο και τρία και επτά μπλακ άουτ. Σαν τα παιδιά του Πειραιά της Μελίνας Μερκούρη.

Σίγουρα το πολιτικό και διπλωματικό μπλακ άουτ είναι σημαντικό. Από την ταχύτητα επιστροφής στο… φως θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό η συνοχή των κομμάτων εξουσίας, αλλά και του έθνους. Όμως, το μπλακ άουτ στην οικονομία -όπως αυτό εμφανίζεται με τα ρελέ της ΔΕΗ, το νέο τοπίο όσον αφορά τα Ταμεία και τις συντάξεις, την ακρίβεια και το αίμα που ρέει στα χρηματιστηριακά ταμπλό- είναι αυτό που πονάει και τρομάζει περισσότερο.

Πολλοί ίσως να υποτιμούν την κρίση που υπάρχει παγκοσμίως στις αγορές και κατά συνέπεια και στο ελληνικό Χρηματιστήριο. Ίσως επειδή δεν είναι τόσοι πολλοί, όπως το 1999-2000, αυτοί που νιώθουν εγκλωβισμένοι στη Σοφοκλέους. Ορισμένοι που τότε έχασαν πολλά λεφτά, ίσως και ολόκληρη την περιουσία τους, μπορεί ακόμη μνησίκακα και να χαίρονται. Προφανώς θέλουν αναδρομικά να δικαιολογήσουν την ευήθειά τους.

Όμως, τα πράγματα, και εάν η κρίση διαρκέσει, είναι πολύ χειρότερα από το 1999-2000, ακόμα και γι’ αυτούς που σήμερα δεν είναι στο Χρηματιστήριο.

Και εξηγούμαι. Σήμερα το Χρηματιστήριο δεν είναι απλώς ένας μηχανισμός εύκολου κέρδους, όπως τότε τον είχαν εκλάβει πολλοί. Σήμερα το Χρηματιστήριο στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι σημαντικός μοχλός ανάπτυξης, επενδύσεων και οικονομικής σταθερότητας. Η κατρακύλα των αγορών ζημιώνει όχι μόνον αυτούς που έχουν επενδύσει ατομικά σε μετοχές -και δεν είναι λίγοι· περίπου 1 εκατομμύριο Έλληνες-, αλλά και αυτούς που δεν έχουν επενδύσει.

Καταρχήν, υπάρχουν σημαντικά κεφάλαια επενδυμένα από ασφαλιστικά ταμεία. Η περιουσία τους μειώνεται, άρα υπάρχει κίνδυνος για τους ίδιους τους ασφαλισμένους. Μεγάλη ζημιά υφίστανται τα αμοιβαία κεφάλαια, όπου πολλοί, ακόμα και μικροί καταθέτες, έχουν επενδύσει τις αποταμιεύσεις τους. Ζημιά και μάλιστα μεγάλη υφίστανται οι εισηγμένες επιχειρήσεις, που ουσιαστικά αποτελούν τη λοκομοτίβα της ανάπτυξης και των θέσεων εργασίας.

Το ίδιο συμβαίνει και με τις τράπεζες, που βλέπουν τα κεφάλαια και τα κέρδη τους να συρρικνώνονται επικίνδυνα. Τυχόν πιστωτική κρίση θα ήταν ό,τι χειρότερο για το σύνολο των πολιτών, αφού άπαντες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο (καταθέσεις, δάνεια, επιχορηγήσεις, πιστωτικές κάρτες κ.ά.) είναι συνδεδεμένοι με τις τράπεζες. Μεγάλη ζημιά υφίστανται και τα ανώτερα και ανώτατα στελέχη του χρηματοπιστωτικού τομέα, αφού τα περισσότερα εξ αυτών έχουν συνδέσει την ευημερία τους με τα στοκ όψιον και προς τούτο έχουν λάβει ουκ ολίγα δάνεια.

Δεν είναι όμως μόνον αυτά. Από το Χρηματιστήριο οι μεγάλες επιχειρήσεις αντλούν κεφάλαια για επενδύσεις και ανάπτυξη. Αν μειωθεί η δυνατότητά τους να αντλήσουν κεφάλαια, τίθεται το ερώτημα από πού θα βρεθούν τα λεφτά για να γίνουν επενδύσεις, να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας, να τονωθεί η κατανάλωση.

Όταν οι αγορές βρίσκονται σε κρίση, δεν μπορεί μια χώρα, και ιδιαίτερα η δική μας, να έχει τον ίδιο ρυθμό ανάπτυξης. Αν περιοριστούν οι επενδύσεις, αν μειωθεί ο ρυθμός ανάπτυξης, αν σταματήσουν μεγάλα και δημόσια έργα, αν συρρικνωθεί η κατανάλωση, το «στρίμωγμα» του κόσμου και ιδιαίτερα των λαϊκών μαζών, δεδομένης και της καλπάζουσας ακρίβειας, δεν ξέρεις πού μπορεί να οδηγήσει. Σίγουρα στη φτώχεια και την εξαθλίωση. Όμως, η διόγκωση της φτώχειας σε ένα κράτος θεσμικά ανάπηρο, εν πολλοίς κομπραδόρικο και διεφθαρμένο, και με το πολιτικό σύστημα σε αποδόμηση μόνο σε κοινωνικές εκρήξεις και μάλιστα τυφλές μπορεί να οδηγήσει.

Από αυτή την άποψη, η συνεχιζόμενη κρίση στις αγορές μάς αφορά όλους, ακόμα και αυτούς που δεν έχουν προσωπικό κωδικό στο Χρηματιστήριο.

Για τον πληθωρισμό δεν νομίζω ότι χρειάζεται να πω τίποτα. Τις επιπτώσεις του τις ζουν όλοι και καθημερινά. Αυτήν τη στιγμή η χώρα έχει υπερδιπλάσιο από τον κοινοτικό μέσο όρο -και με τους μισθούς να υπολείπονται κατά πολύ των Ευρωπαίων εταίρων μας- και τίποτε δεν εγγυάται ότι μπορεί άμεσα να ελεγχθεί. Αντίθετα, με το πετρέλαιο και τα εμπορεύματα στα ύψη, μόνον για νέα υψηλότερα επίπεδα πρέπει να συζητάμε. Για νέο γύρο ακρίβειας. Για νέες πτωχεύσεις. Για τα κακά της μοίρας μας, που ήρθαν κι έπεσαν όλα μαζί στο κεφάλι μας.

Και πού συμβαίνουν όλα αυτά; Σε μια χώρα που τα ελλείμματά της, το δημόσιο χρέος της, καθώς και η «τρύπα» στο ασφαλιστικό της σύστημα ξεπερνούν τα 800 δισ. ευρώ, αν δεν αγγίζουν τα 900. Κατά μέσον όρο, με προσθαφαιρέσεις, υπολογίστε από περίπου 300 δισ. για κάθε έναν τομέα (έλλειμμα, χρέος, ασφαλιστικό).

Σε μια χώρα που ουδόλως σκέφτεται όλα αυτά, αλλά προσπαθεί παντί τρόπω να ζει μόνιμα πάνω από τις δυνάμεις, τις δυνατότητες και τα εισοδήματά της. Σε μια χώρα όπου περισσεύει η ανεπάρκεια των πολιτικών της ηγεσιών. Με μια κυβέρνηση και μια αντιπολίτευση κατώτερες των περιστάσεων και των καθηκόντων τους.

Σε μια χώρα όπου κυριαρχούν η διαφθορά, ο νεποτισμός, η λεγόμενη διαπλοκή συμφερόντων, η αυθαιρεσία, οι αεριτζήδες, οι χαβαλέδες και τα λαμόγια. Σε μια χώρα που έχει μάθει μονίμως να μεμψιμοιρεί βυθισμένη στην αμεριμνησία. Σε μια χώρα όπου από τους πολίτες της λείπουν το όραμα, το σχέδιο, η αισιοδοξία, οι αξίες, παρ’ ότι διαθέτουν και ικανότητες και ταλέντο.

Δεν ξέρω πόσο θα διαρκέσει η κρίση στις αγορές. Άλλοι λένε ότι θα λήξει σε δύο μήνες και άλλοι σε έξι, ενώ υπάρχουν και οι πιο απαισιόδοξοι. Ίσως είναι αυτοί που μονίμως προφητεύουν την ύφεση και τους κατατρύχει το φάντασμα ενός πιθανού κραχ. Επειδή είναι και βίαιη και απότομη, κάτι λογικό σ’ έναν παγκοσμιοποιημένο και ψηφιακό κόσμο όπως η εποχή μας, το πιθανότερο είναι ότι εξίσου απότομα θα έρθει και η ανάκαμψη.

Το θέμα είναι πώς εμείς, ως κοινωνία, ως χώρα, ως έθνος, αντιμετωπίζουμε τα σημερινά φαινόμενα κρίσης στην οικονομία και παρακμής στην πολιτική. Αν αποδείξουμε ότι μπορούμε να τα διαχειριστούμε με νηφαλιότητα και σοβαρότητα, ενδεχομένως θα περιορίσουμε τις ζημιές και βασίμως μπορούμε να ελπίζουμε για ένα πιο… φωτεινό μέλλον. Χωρίς μπλακ άουτ.

Διαφορετικά, θα δικαιώσουμε τους αναρχικούς που υποστηρίζουν ότι ο πολιτισμός μας κρέμεται από τη θέση ενός ηλεκτρικού διακόπτη…

This page is powered by Blogger. Isn't yours?

Εγγραφή σε Αναρτήσεις [Atom]