Φελνίκος

Την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση υπέστη ένα διπλό Βατερλό. Ένα με τους περιφερειάρχες και ένα με τον ανασχηματισμό. Το οξύμωρο είναι ότι το Βατερλό ήταν διαδικαστικό και επικοινωνιακό, και όχι επί της ουσίας και της πολιτικής.

Οι υποψηφιότητες για τις περιφέρειες -πλην μιας ή δύο εξαιρέσεων, με πλέον κραυγαλέα αυτή του Πέτρου Τατούλη- ήταν γενικά καλές και αξιοπρεπείς.

Το ίδιο ισχύει και για το νέο κυβερνητικό σχήμα. Μπορεί να είναι πολυπληθές, μπορεί να υπάρχουν απορίες για τις αρμοδιότητες και τις «συγκατοικήσεις», μπορεί κάποιες εκ των επιλογών να μην ήταν οι καλύτερες ή ακόμα και άστοχες, όπως η περίπτωση τού, κατά τα άλλα συμπαθούς, Δημ. Κουσελά στον κρίσιμο τομέα των εσόδων, φαίνεται όμως ότι οι αλλαγές που έγιναν ήταν στοχευμένες, αναγνωρίζουν λάθη, αίρουν ανεπάρκειες και εντάσσονται σ’ ένα σχέδιο προσαρμογής της διακυβέρνησης στις νέες συνθήκες που δημιούργησαν η υπογραφή του μνημονίου και η εποπτεία της τρόικας.

Βεβαίως, τόσον η μέθοδος όσον και η επικοινωνία είναι μέρος της ουσίας της πολιτικής και ενίοτε διαμορφώνουν αφεαυτές πολιτικές πραγματικότητες. Από αυτή την άποψη, το ΠΑΣΟΚ -χάνοντας τις εντυπώσεις και εν πολλοίς χλευαζόμενο για τον τρόπο με τον οποίο ανακοίνωσε τα δύο γεγονότα- αποστερεί και από τους υποψήφιους περιφερειάρχες και από τα νέα μέλη του κυβερνητικού σχήματος τη δυναμική της πρώτης εντύπωσης, τον «αέρα», τον ούριο άνεμο που θα ’πρεπε να συνοδεύει το ξεκίνημα και για την εκλογική επικράτηση τον Νοέμβριο και για την παραγωγή κυβερνητικού έργου.

Πολλοί θα αντιτείνουν, και ορθώς, ότι η κυβέρνηση θα κριθεί από τα αποτελέσματα που θα έχουν οι επιλογές της, και όχι από τον αρνητικό αντίκτυπο που δημιουργήθηκε από το «πλασάρισμα» αυτών των επιλογών. Όντως, αν ο χάρτης των περιφερειών πρασινίσει, ουδείς θα θυμάται τη Μπατζελή, την Γκερέκου, τον Μαγκριώτη και τον Κουκουλόπουλο.

Ουδείς θα θυμάται τα «όχι» στον πρωθυπουργό και τις τραγελαφικές καταστάσεις που διαδραματίστηκαν στην Ιπποκράτους. Η νίκη σβήνει όλες τις σκιές και τις ρυτίδες. Αν όμως το ΠΑΣΟΚ χάσει τη Δυτική Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα, τη Θεσσαλία ή και τα Ιόνια, τότε το κλίμα που ζήσαμε τις προηγούμενες ημέρες θα επιστρέψει ως εφιάλτης και θα δημιουργήσει εξελίξεις ίσως απρόβλεπτες και δραματικές.

Ανάλογη είναι και η περίπτωση του ανασχηματισμού. Αν οι υπουργοί και οι υφυπουργοί παράξουν έργο, βελτιώσουν τα μεγέθη, κάνουν λιγότερο μελαγχολική την καθημερινότητα, τιθασεύσουν την ακρίβεια, μειώσουν την ανεργία, συνεφέρουν τον οικογενειακό προϋπολογισμό, επαναφέρουν την Ελλάδα στις αγορές χρήματος και ανατάξουν την οικονομία, τότε μόνον καλά λόγια θα έχουν να πουν για τον Ραγκούση, τον Παπακωνσταντίνου, τον Γερουλάνο, τον Δρούτσα, τη Βάρτζελη, που φαίνεται ότι συγκροτούν τη νέα ομάδα διεύθυνσης της κυβέρνησης.

Αν στη χώρα το επόμενο διάστημα έρθουν ξένες και μεγάλες επενδύσεις, θα περισσεύουν τα «εύγε» και τα «μπράβο» για τον Χάρη Παμπούκη. Αν ο Μιχ. Χρυσοχοΐδης και ο Ανδρέας Λοβέρδος αποδειχθούν πιο αποτελεσματικοί από τη Λούκα Κατσέλη και τη Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, τότε οι επιλογές του πρωθυπουργού για το νέο κυβερνητικό σχήμα θα έχουν δικαιωθεί.

Κανέναν και ουδόλως ενδιαφέρει αν το δεξί χέρι του πρωθυπουργού είναι ο αντιπρόεδρος ή ο υπουργός Εσωτερικών. Αν το αγαπημένο παιδί του Παπανδρέου κατοικοεδρεύει στου Μαξίμου ή στην Κλαυθμώνος. Αν κάποιος αναβαθμίστηκε στο σύστημα εξουσίας ή άλλος υποβαθμίστηκε.

Τα μόνα γαλόνια που έχουν αξία είναι αυτά που κερδίζονται στις μάχες, και όχι αυτά που απονέμονται σε καιρό ειρήνης ή μοιράζονται αφειδώς και κατά το δοκούν από τους βασιλείς στους ευνοουμένους τους. Και επειδή ο Γ. Παπανδρέου δεν είναι βασιλεύς αλλά πολιτικός, και μάλιστα αντιβασιλικών αισθημάτων, κάνουν λάθος όσοι ερμηνεύουν τον ανασχηματισμό ως ασανσέρ φιλοδοξιών και επιθυμιών.

Όλη αυτή η φιλολογία των ημερών για το τι ακριβώς είναι το νέο κυβερνητικό σχήμα δεν αφορά την ουσία της πολιτικής ούτε τη διακυβέρνηση της χώρας, και κυρίως δεν ενδιαφέρει τους πολίτες. Σχετίζεται πρωτίστως με τη νομή της εξουσίας, τις εσωτερικές ισορροπίες της κυβέρνησης, τα αξιώματα και τις πιθανές σχέσεις με κλειστά κυκλώματα συμφερόντων.

Ο Γ. Παπανδρέου διέταξε εκ νέου το κυβερνητικό σχήμα προφανώς για να δώσει πιο τελεσφόρες μάχες, ώστε να βγει η χώρα από την κρίση, και όχι για να χρίσει κάποιους στρατηγούς. Η αναδιαμόρφωση της κυβερνητικής επετηρίδας προφανέστατα δεν μπορεί να συνιστά εύνοια προς κάποιους, αλλά γίνεται για να διεξαχθεί με καλύτερους όρους ο πόλεμος για την κοινωνική ανασυγκρότηση, την παραγωγική αναδιάρθρωση και την πολιτική αναμόρφωση της χώρας.

Το νέο επιτελικό σχήμα δεν μπορεί παρά να συγκροτήθηκε επειδή ο πρωθυπουργός πιστεύει ότι έτσι η κυβέρνησή του θα είναι πιο αποτελεσματική, και όχι επειδή δήθεν αίφνης σταμάτησε να αγαπά κάποιους και προτιμά να έχει άλλους παρακοιμώμενους στα δώματα της εξουσίας.

Όσο λοιπόν η συζήτηση συνεχίζει να επικεντρώνεται στα πρόσωπα των υπουργών και όχι στην επίλυση των προβλημάτων της κοινωνίας, η κυβέρνηση φθείρεται, και φθείρεται ανεπανόρθωτα, καθώς εμφανίζεται στην πιο δύσκολη μεταπολεμικά περίοδο για τον λαό να τυρβάζει περί προσωπικών στρατηγικών, φιλοδοξιών και αντιθέσεων. Προσφέρουν δε κάκιστη υπηρεσία στον πρωθυπουργό, την κυβέρνηση, την παράταξή τους, αλλά και τον εαυτό τους, όσοι συντηρούν με ακριτομυθίες και παραπολιτικά σχόλια αυτή τη φιλολογία.

Σε τελική μάλιστα ανάλυση, χέστηκε η Φατμέ στο Γενί Τζαμί για το ποιος θα είναι προσωπάρχης στου Μαξίμου, ποιος θα «σερβίρει» τον πρωινό καφέ, ποιος θα σχεδιάζει την επικοινωνιακή στρατηγική, ποιος και αν θα συντονίζει τους άλλους υπουργούς.

Βεβαίως προκαλεί απορία το γεγονός ότι από το «συντονιστικό» της κυβέρνησης απουσιάζουν υπουργοί όπως ο Ρέππας, ο Λοβέρδος, ο Χρυσοχοΐδης, που προΐστανται υπουργείων αιχμής και από τα αποτελέσματα των οποίων θα κριθεί η υλοποίηση του μνημονίου, η αναπτυξιακή πορεία της χώρας και εντέλει η ίδια η κυβέρνηση.

Στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες και στα πρωθυπουργοκεντρικά συστήματα, η επιλογή των προσώπων είναι προνομία του πρωθυπουργού. Θέλει να κυβερνήσει ο Γ. Παπανδρέου μ’ αυτούς ή με κάποιους άλλους είναι δική του υπόθεση. Αυτό που ενδιαφέρει, και ενδιαφέρει όλους μας, είναι τι είδους διακυβέρνηση θα έχουμε και πόσο αποτελεσματικό στην επίλυση των προβλημάτων θα είναι το υπουργικό συμβούλιο. Τα άλλα ας τα βρουν μεταξύ τους. Και ας μην μας ζαλίζουν με τους μικρούς και ανόητους προσωπικούς τους εμφυλίους. Τα ιδιωτικά τους βίτσια δεν μας αφορούν, οι δημόσιες αρετές τους μας απασχολούν. Το πώς θα βγει η χώρα από την κρίση μάς πονάει, και όχι τι θα γράφει η ούγια στα υπουργικά κοστούμια.

Όταν η Ελλάδα υποχωρεί στην 83η θέση του Παγκόσμιου Δείκτη Ανταγωνιστικότητας και βρίσκεται στην τελευταία θέση από τα 27 μέλη της Ε.Ε., είναι αστείο να τσακώνονται στην κυβέρνηση για το ποιος ψήλωσε και ποιος κόντυνε με τον ανασχηματισμό.

Όταν ο πληθωρισμός τον Αύγουστο έφτασε στο 5,5%, το ΑΕΠ το δεύτερο τρίμηνο του έτους συρρικνώθηκε κατά 3,7%, ο Δείκτης Βιομηχανικής Παραγωγής υποχώρησε κατά 8,6%, η ανεργία το πρώτο τρίμηνο έφτασε στο 11,7% και η οικοδομική δραστηριότητα μειώθηκε σ’ ένα χρόνο κατά 22% είναι να κόβεις τις φλέβες σου όταν ακούς ότι οι υπουργοί ερίζουν για το τίνος οι μετοχές έπεσαν ή ανέβηκαν στην εκτίμηση του πρωθυπουργού.

Επειδή μάλιστα όλη αυτή η φιλολογία κινδυνεύει να ακυρώσει τον ανασχηματισμό που μόλις έγινε, καλόν θα ήταν ο πρωθυπουργός να σπάσει με την ομιλία του, και κυρίως τη συνέντευξη Τύπου στη ΔΕΘ, αυτόν τον δοθιήνα, πριν κακοφορμίσει. Και μόνον το γεγονός ότι αναμένεται να του γίνουν ερωτήσεις για τον ανασχηματισμό, αντί με την πραγματοποίησή του αυτός να έχει φύγει από το τραπέζι, αποδεικνύει την προβληματικότητα της καταστάσεως που τείνει να δημιουργηθεί με τους συντονιστές, τους εκλεκτούς, τα βιλαέτια, τις αρμοδιότητες και τα «δίδυμα».

Ο πρωθυπουργός πρέπει να δώσει απαντήσεις για την ανάπτυξη, τις επενδύσεις, την καινοτομία, την ανεργία, την αναθέρμανση της αγοράς, και όχι γιατί επέλεξε τον τάδε ή τον δείνα και για ποιο ρόλο στην κυβέρνησή του. Από τον πρωθυπουργό οι πολίτες δεν περιμένουν να τους πει για τον Πάγκαλο, τον Ραγκούση και τον Παμπούκη, περιμένει να τους πει αν θα υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα και ρυθμίσεις για τα ζέοντα προβλήματα.

Ναι, αυτή η κυβέρνηση όντως έκανε σε πολύ σύντομο χρόνο πολλά, περισσότερα από ό,τι έγιναν τα τελευταία 30 χρόνια.

Ναι, έχει επιδείξει ήθος και δεν έχουμε, προσώρας τουλάχιστον, κάποιο κρούσμα διαφθοράς.

Ναι, η προσφυγή στο μνημόνιο ήταν αναγκαστική για να μη χρεοκοπήσει η χώρα.

Ναι, υπάρχει μείωση των κρατικών δαπανών.

Ναι, τα ελλείμματα περιορίζονται.

Ναι, υπήρξε πλούσιο νομοθετικό έργο.

Ναι, ο «Καλλικράτης» είναι μια μεγάλη θεσμική τομή για την περιφερειακή ανασυγκρότηση της χώρας.

Ναι, η αστυνόμευση αυξήθηκε.

Ναι, δεν είχαμε φέτος πυρκαγιές.

Ναι και πολλά άλλα ναι.

Υπάρχουν όμως και μια σειρά από ερωτήματα που χρήζουν απάντησης.

Ερωτήματα που υπάρχουν στα χείλη όλων των Ελλήνων και στα οποία θέλουν να δοθούν ικανοποιητικές απαντήσεις από τον πρωθυπουργό. Ερωτήματα δύσκολα, σκληρά, αλλά οι απαντήσεις σ’ αυτά έχουν αξία, και όχι ποιες ακριβώς αρμοδιότητες θα έχει η Φώφη Γεννηματά ή πόσους περιφερειάρχες θα εκλέξει το ΠΑΣΟΚ.

Ερωτήματα που ζητούν απάντηση
Αν πήγαινα στη Θεσσαλονίκη, στη συνέντευξη Τύπου, θα ρωτούσα τον πρωθυπουργό:

1. Μας λέγατε ότι τα λεφτά υπάρχουν. Πού υπήρχαν; Στη σύνταξη της μάνας μου, στον μισθό του δημοσίου υπαλλήλου; Στην αύξηση του ΦΠΑ; Στους έμμεσους και άμεσους φόρους; Αυτό εννοούσατε όταν λέγατε ότι τα λεφτά υπάρχουν; Σας ρωτώ γιατί πριν γίνετε κυβέρνηση αποκλείατε όλα αυτά σαν πηγή εσόδων του κράτους για να καλυφθούν τα ελλείμματα.

2. Όλο μιλάτε για ανάπτυξη κι ακόμη δεν έχετε αναπτυξιακό και επενδυτικό νόμο για προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Φταίει και γι’ αυτό η προηγούμενη κυβέρνηση; Όταν λέτε τόσους μήνες ότι η λύση είναι η ανάπτυξη και ένα χρόνο δεν έχετε φτιάξει τον νόμο, δεν νομίζετε ότι έχετε ευθύνη; Πείτε μας μια μεγάλη επένδυση που έγινε. Ακόμη και αυτή του Αστακού είναι στον αέρα. Χωρίς επενδύσεις πώς θα αλλάξει το κλίμα; Υπάρχει κάτι συγκεκριμένο να ανακοινώσετε;


3. Όσο ήσασταν στην αντιπολίτευση, κατηγορούσατε τη Ν.Δ. γιατί δεν αξιοποιεί τη σχολάζουσα ακίνητη περιουσία του Δημοσίου, τώρα σας κατηγορεί αυτή γι’ αυτό. Αλήθεια, γιατί δεν το κάνετε; Είχατε πει ότι θα το κάνετε από τον Γενάρη με την ομιλία σας στο Ζάππειο. Πέρασαν οκτώ μήνες κι ακόμη τίποτε. Αναγνωρίζετε την ευθύνη που έχετε για τη μη είσπραξη εσόδων από αυτό τον τομέα, αλλά και για τη μη παροχή επενδυτικών ευκαιριών;


4. Πόση ακριβώς είναι η υστέρηση των εσόδων; Το υπουργείο Οικονομικών λέει 700 εκατ., αλλά οι πληροφορίες λένε ότι είναι 2 δισ. ίσως και περισσότερα. Μπορείτε να πείτε κατηγορηματικά ότι δεν θα πάρετε νέα μέτρα;

5. Τα spreads πότε υπολογίζετε να αποκλιμακωθούν; Μπήκαμε στον μηχανισμό στήριξης και ανεβαίνουν. Αν συνεχιστεί κι άλλο, σκέφτεστε την αναδιάρθρωση του χρέους; Αν όχι, δεν φοβάστε τη χρεοκοπία κάποιας τράπεζας ή ακόμη και του κράτους;

6. Πότε υπολογίζετε να τελειώσει η κρίση; Σε ένα χρόνο, σε έξι μήνες, το 2013, αργότερα; Μπορείτε να προσδιορίσετε συγκεκριμένα το πότε; Για να ξέρουμε πότε θα δούμε φως στην άκρη του τούνελ.

7. Η αγορά είναι πεθαμένη, τα μαγαζιά κλείνουν, οι έμποροι στενάζουν, η ανεργία μεγαλώνει, ο πληθωρισμός αυξάνει, η ύφεση βαθαίνει. Πότε θα αρχίσει να δημιουργείται νέος πλούτος για να υπάρξουν ανάπτυξη και αναδιανομή εισοδήματος; Πόσο νομίζετε ότι θα αντέξει η κοινωνία, όταν μάλιστα σύσσωμη η αντιπολίτευση και τα συνδικάτα είναι απέναντι; Δεν φοβάστε κάποια τυφλή εξέγερση; Θα επιδιώξετε κάποια μορφή πολιτικής συνεργασίας; Έστω και τώρα, μήπως πρέπει να θέσετε θέμα συνεννόησης των πολιτικών δυνάμεων και με τη μορφή κυβερνητικής συνεργασίας;

Από τις απαντήσεις που θα μου έδινε θα μπορούσαν οι πολίτες να καταλάβουν τι τέξεται γι’ αυτούς το αύριο, και όχι αν στον επόμενο ανασχηματισμό θα γίνουν, μετά την ερίτιμο κυρία Νταλάρα, μέλη της κυβέρνησης η επίσης ερίτιμος κυρία Παναρίτη και ο αξιότιμος κύριος Μόσιαλος.

Και ανάλογα θα αποφασίσουν για το τι θα πράξουν στις πεφιφερειακές εκλογές. Αν θα ψηφίσουν τον Σγουρό, τον Κικίλια, τον Παφίλη, τον Γεωργιάδη, τον Αλαβάνο ή όποιον άλλον ήθελε εκτεθεί...