Φελνίκος

Με δύο απλές και καθαρές κινήσεις, ο πρωθυπουργός έβαλε τέρμα στην επ’ εσχάτων διακινούμενη και μάλιστα μετ’ επιτάσεως φημολογία περί δήθεν επικείμενου ανασχηματισμού.

Πρώτον, αντικαθιστώντας αυθημερόν την «παρεκτραπείσα» Άντζελα Γκερέκου, διέψευσε όσους προπαγάνδιζαν ότι, με αφορμή την αναγκαστική παραίτηση της υφυπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, θα είχαμε ευρύτερη ανασύνθεση του κυβερνητικού σχήματος.

Και, δεύτερον, δίδοντας εντολή στον κυβερνητικό εκπρόσωπο να «κόψει» με απόλυτο και κατηγορηματικό τρόπο τα σενάρια περί ανασχηματισμού στο προβλεπτό τουλάχιστον μέλλον. Όπερ και έπραξε ο Γ. Πεταλωτής, λέγοντας ότι ο ανασχηματισμός δεν υπάρχει ούτε καν ως ενδεχόμενο.

Με τις δύο αυτές κινήσεις, ο Γ. Παπανδρέου άπλωσε το απαραίτητο δίχτυ προστασίας πάνω από την κυβέρνησή του και ιδίως από τους τέσσερις-πέντε «στοχοποιηθέντες» υπουργούς.

Εκλείποντος του ανασχηματισμού, οφείλουν πλέον όλοι να κινηθούν χωρίς… βαρβάρους: και οι δημοσιογράφοι να είναι πιο εγκρατείς στα «ρεπορτάζ», εάν δεν θέλουν να είναι αναξιόπιστοι.

Και οι βουλευτές που επιζητούσαν μια θέση στο κυβερνητικό κάδρο να ηρεμήσουν και να αφοσιωθούν αποκλειστικά στα κοινοβουλευτικά τους καθήκοντα.

Και οι υπουργοί που επιθυμούσαν να μετακινηθούν σε άλλο πόστο να παραγάγουν έργο, αντί να σπερμολογούν, στον τομέα του οποίου ήδη προΐστανται.

Και τα ποικιλώνυμα συμφέροντα να συμβιβαστούν με το γεγονός ότι οι υπουργοί που βρίσκονται στο πεδίο των επιχειρήσεών τους παραμένουν στις θέσεις τους· άρα πρέπει να ανεύρουν καλύτερους όρους «συμβίωσης» μαζί τους.

Αν για τους προαναφερόμενους η διαγραφή του ανασχηματισμού από τον ορίζοντα επιτάσσει την αναπροσαρμογή οπτικής και προσέγγισης των κυβερνητικών δεδομένων, για τους υπουργούς επιβάλλει αλλαγή συμπεριφοράς και ρυθμών λειτουργίας.

Το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός δεν έκανε ή δεν θα κάνει, τουλάχιστον μέχρι το φθινόπωρο, ανασχηματισμό δεν σημαίνει, λένε συνεργάτες του Γ. Παπανδρέου, ότι θα αποδεχθεί ολιγωρίες ή αστοχίες τους.

Εφεξής, αυτό τουλάχιστον λένε οι πληροφορίες, ο πρωθυπουργός θα απολύει όποιον υπουργό ή υφυπουργό δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις τις οποίες έχει δεσμευθεί να φέρει εις πέρας σε συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

Το άλλοθι περί δήθεν υπονόμευσής τους που προεβάλλετο από ορισμένους ίσχυε μέχρι χθες, οπότε και ξεκαθαρίστηκε ότι περίπτωση ανασχηματισμού δεν υπάρχει.

Από τούδε και στο εξής οι πάντες θα κριθούν από τα απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα που θα έχουν στο έργο που έχουν αναλάβει και το οποίο καθίσταται έτι δυσκολότερο μετά την υπαγωγή της χώρας στην τρόικα.

Πλέον, όποιος υπουργός θέλει να διατηρήσει το χαρτοφυλάκιό του θα πρέπει κυριολεκτικά να τρέξει προκειμένου στον τομέα του, αφενός, να υλοποιηθούν οι αλλαγές που προβλέπουν το Πρόγραμμα Σταθερότητας και το μνημόνιο με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ και, αφετέρου, να επιλύονται με επάρκεια και ποιότητα τα προβλήματα του χώρου ευθύνης του.

Η διαχειριστική ικανότητα, λοιπόν, των υπουργών θα είναι εφεξής το καθοριστικό κριτήριο παραμονής τους στην κυβέρνηση και όχι η θέση τους στην κομματική ή δημοσκοπική επετηρίδα ή οι παραδοσιακές και σε ορισμένες περιπτώσεις προνομιακές σχέσεις που ενδεχομένως να διατηρούν με τον πρωθυπουργό.

Αν λοιπόν κάποιοι θεωρήσουν ότι το τέλος του ανασχηματισμού σημαίνει αυτόματα και παραμονή των ίδιων στο πόστο που ήδη κατέχουν, μάλλον κάνουν λάθος. Το τέλος του ανασχηματισμού το μόνο που σημαίνει είναι αλλαγή στον τρόπο ανασύνθεσης του κυβερνητικού σχήματος.

Από εδώ και πέρα, όποιος κάνει καλά τη δουλειά του μένει. Όποιος δεν την κάνει φεύγει. Τόσο απλά. Και αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τις επιδόσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ίσως δεν είναι λίγοι αυτοί που συντομότερα ή αργότερα θα δουν την πόρτα της εξόδου.

Εξάλλου ένας βασικός λόγος που ο πρωθυπουργός, ως φαίνεται, δεν προχωρά τώρα σε αντικαταστάσεις κάποιων που όντως έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς είναι ότι μέχρι τον Αύγουστο -οπότε θα γίνει η πρώτη αξιολόγηση των συμφωνηθέντων με την Ε.Ε. και το ΔΝΤ- πρέπει να παραχθεί συγκεκριμένο έργο.

Εάν υπήρχαν τώρα αντικαταστάσεις, ιδίως στα οικονομικά υπουργεία, θα χανόταν πολύτιμος χρόνος μέχρι να ενημερωθούν οι καινούργιοι μίνιστροι και να προσαρμοστούν στον ρόλο και στα καθήκοντά τους.


Είναι όμως αρκετή αυτή η νέα και εν πολλοίς καινοτόμος προσέγγιση του ανασχηματισμού για να βελτιωθεί το βεβαρημένο για την κυβέρνηση κλίμα;

Σαφέστατα και όχι. Επιτυγχάνεται όμως η σταθερότητα του κυβερνητικού σχήματος, κάτι που είναι, τουλάχιστον από άποψη ψυχολογίας, πολύ σημαντικό.

Η αίσθηση ότι υπάρχει μια σταθερή και όχι υπό ανασύνθεση κυβέρνηση είναι αναγκαία προϋπόθεση για να λειτουργήσει απερίσπαστο από έξωθεν πιέσεις το γκουβέρνο.

Για ν’ αλλάξει το κλίμα, χρειάζονται άλλες προϋποθέσεις και κυρίως να δοθεί από τον πρωθυπουργό εν είδει παραμυθίας προς τον λαό μια νέα αφήγηση για τη χώρα.

Η δυσφορία, ο θυμός και η οργή των πολιτών οφείλονται σίγουρα στα μέτρα που ελήφθησαν. Όμως θα μπορούσαν οι αντιδράσεις να περιοριστούν ή και να μετατραπούν σε εθνική φιλοτιμία εάν εδίδετο με απλό και καταληπτό τρόπο ένα νέο όραμα για το έθνος.

Εάν περιγραφόταν με σαφήνεια και επάρκεια ο νέος δρόμος τον οποίο καλούνται να βαδίσουν οι (νεο)έλληνες για να μπορέσουν όχι απλώς να επιβιώσουν, αλλά και να ενταχθούν με μεγαλύτερη ορμή στο νέο τοπίο που ορίζει η κρίση του παγκοσμιοποιημένου χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού.

Δεν αρκεί να λέγεται ότι υπάρχει φως στο βάθος του τούνελ, ούτε ότι σε τρία χρόνια θα βγούμε από την κρίση. Απαιτείται να παρουσιαστεί ένα συνεκτικό, πειστικό, άμα και συνεγερτικό αφήγημα για την «επόμενη μέρα».

Από την Ελλάδα που ανήκει στη Δύση πήγαμε στην Ελλάδα της Αλλαγής και μετά στην Ελλάδα του ευρώ. Από την Ελλάδα της δημοκρατίας και της ελευθερίας πήγαμε στην Ελλάδα της ανεξαρτησίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της λαϊκής συμμετοχής και μετά στην Ελλάδα της ανάπτυξης και της ευημερίας.

Σήμερα, που από ισχυρή Ελλάδα γίναμε μια χώρα της επαιτείας και της μειωμένης εθνικής κυριαρχίας, χρειάζεται ένα νέο εθνικό πρόταγμα.

Μια νέα Χάρτα για τον ελληνισμό και ένας νέος πολιτικός, παραγωγικός και ηθικός Θούριος που θα συνεγείρει και θα στρατεύσει τους πολίτες. Μόνον έτσι μπορούμε να ελπίζουμε ότι η μάχη που δίδεται για να βγούμε από την κρίση και να αποφύγουμε την παρακμή θα βρει στρατιώτες και εθελοντές.

Το αίτημα της κάθαρσης που συμπυκνώνεται στη φράση «να μπουν κάποιοι φυλακή» είναι σημαντικό, αλλά όσο δεν αποτελεί τμήμα μιας συνολικότερης στρατηγικής για την Ελλάδα και τον ελληνισμό θα εκπίπτει σε ανθρωποφαγία και κανιβαλισμό.

Το ίδιο, διαγενομένου του χρόνου, θα συμβαίνει και με τα αιτήματα της διαφάνειας, της ανάπτυξης, της περιστολής της φοροδιαφυγής, της ανταπόκρισης στις δανειακές ανάγκες, της συνταγματικής αναθεώρησης, των θεσμικών αλλαγών και όλων όσα προβάλλονται σήμερα από το πολιτικό προσωπικό και τους δημοσιολογούντες ως διέξοδος από την κρίση.

Ορθώς ο Γ. Παπανδρέου συνέλαβε την ιδέα και την υλοποίησε, αποδεδειγμένα με επάρκεια, ότι η ελληνική κρίση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την Ευρώπη, αλλά και ολόκληρο τον κόσμο. Η εξωστρέφεια απεδείχθη ευεργετική και αποτελεσματική.

Σίγουρα έγιναν λάθη και υπήρξαν παραλείψεις που -μόνον εν μέρει- δικαιολογούνται από την απειρία των νέων υπουργών, ενώ σε σημαντικό ίσως βαθμό ευθύνονται και για την ένταση και την αγριότητα των μέτρων που ελήφθησαν.

Η δημοσιονομική προσαρμογή ήταν απαραίτητη όχι μόνον για να μην πτωχεύσει η χώρα, αλλά και για λόγους αυτογνωσίας ενός λαού που είχε μάθει να ζει πάνω και πέρα από τις δυνάμεις του· σε ένα περιβάλλον που ολοένα και περισσότερο δυσκολεύει για χώρες μη ανταγωνιστικές, που στερούνται παραγωγής, που δεν έχουν ολοκληρώσει τον διοικητικό τους εκσυγχρονισμό, που το πολιτικό τους σύστημα συντρίβεται ανάμεσα στη φαυλότητα, τον κομματισμό και τον νεποτισμό και έχουν εθνικές εκκρεμότητες στον περιβάλλοντα χώρο τους.

Δεν αρκεί όμως η δημοσιονομική προσαρμογή για να βγάλει τη χώρα από την κρίση. Εάν το σχέδιο της κυβέρνησης σταματά εκεί, το μόνο που θα καταφέρει θα είναι η χώρα να υποβιβαστεί και να μετρά συνεχώς κουφάρια φτωχών και άνεργων πολιτών της.

Έχοντας με την προσφυγή στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ κερδίσει λίγο χρόνο για να μην πτωχεύσουμε, πρέπει τώρα να αναστοχαστούμε.

Χρειαζόμαστε ένα νέο πολιτικό και οικονομικό σχέδιο και μια νέα κοινωνική συμφωνία για το αύριο, σε μια Ευρώπη που σταδιακά εισέρχεται σ’ έναν κοινωνικό και οικονομικό εμφύλιο, σε έναν κόσμο που -σε όχι και τόσο μακρινό μέλλον- θα πρέπει να διαγράψει, μέσω μιας παγκόσμιας συμφωνίας και όχι ενός παγκόσμιου πολέμου, το μεγαλύτερο ποσοστό του χρέους των κρατών. Άλλωστε, λένε ότι το 2019 τα δημόσια έσοδα των ΗΠΑ θα φθάνουν μόνον για τα χρεολύσιά τους και για τίποτε άλλο.

Ο καπιταλισμός, όπως έχει μάθει, θα πρέπει μέσω μιας νέας παγκόσμιας ρύθμισης να βρει το νέο στάδιο ανάπτυξής του. Από τη μεριά του και το εγχώριο πολιτικό προσωπικό, για να συνεχίσει να αναπαράγεται και να διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή, πρέπει να ανιχνεύσει τα νέα δεδομένα και ανάλογα να πράξει.

Χρειάζονται, λοιπόν, καινούργιες αναλύσεις, νέες επεξεργασίες, νέα Χάρτα και νέος Θούριος για τη, μετά τα ελλείμματα και το χρέος, Ελλάδα, πιθανότατα σε μια νέα Ευρώπη με πολυμερή σχήματα και, γιατί όχι, με έναν ηγετικό ρόλο μέσω των ευρωπαϊκών Βαλκανίων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Διαφορετικά θα καταλήξει σε δημοσιονομικό εκδορέα ενός λαού που ουδόλως όμως είναι σίγουρο ότι δεν θα αντιδράσει στις καλύτερες συνθήκες σφαγής που του προτείνονται.

Η μακραίωνη ιστορία του συνηγορεί προς τούτο και κάποια γκρίζα κοστούμια με πλαστικό χαμόγελο και αγγελικά πρόσωπα καλόν είναι να το λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους, έστω και αν δεν γνωρίζουν Ιστορία, ούτε καν πολιτική...