Φελνίκος

Είναι σίγουρον ότι το φετινό Πάσχα οι ρέποντες στην πολιτικολογία Έλληνες, εν μέσω οίνου και οβελία, θα συζητούν και θα διχάζονται για το αν τον Ιούνιο θα ψηφίσουμε μόνον για την Ευρωβουλή ή θα στηθούν «δίδυμες κάλπες».

Ενδεχομένως η συζήτηση αυτή να διαρκέσει έως και την Πρωτομαγιά, ενώ θα πρέπει να έλθει η 10η Μαΐου για να κλείσει αυτό το κεφάλαιο. Όχι, βέβαια, οριστικά, καθώς μετά και εφόσον αποκλειστεί, όπερ και το πιθανότερο, η δίδυμη προσφυγή στις κάλπες, θ’ ανοίξει νέος κύκλος πιθανολόγησης ως προς τον χρόνο των πρόωρων εκλογών. Θα γίνουν τον Σεπτέμβριο, θα υποστηρίζουν οι μεν. Όχι, οι πρόωρες κάλπες θα στηθούν τον Μάρτιο με αφορμή την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας, θ’ αντιτείνουν οι δε. Και ο καιρός θα περνά· με τους πολιτικούς και τους δημοσιολογούντες να τυρβάζουν περί τις εκλογές και τα σκάνδαλα.

Το ερώτημα σχετικά με τις «δίδυμες κάλπες» είναι ένα και μόνο. Εάν το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών επιβεβαιώσει τα δημοσκοπικά ευρήματα και η διαφορά του ΠΑΣΟΚ έναντι της Ν.Δ. είναι πέντε και πλέον μονάδες, μπορεί να κυβερνηθεί ο τόπος; Μπορεί η κυβέρνηση να συνεχίσει, όχι τύποις αλλά ουσία, το όποιο έργο της; Μπορεί ο Κ. Καραμανλής, όχι τύποις αλλά ουσία, να κατέχει το αξίωμα του πρωθυπουργού;

Ας μην αυταπατώμεθα. Σαφέστατα και όχι. Εάν τα δημοσκοπικά ευρήματα επιβεβαιωθούν στην ευρωκάλπη, από τις 8 Ιουνίου η χώρα θα μετατραπεί σε ακυβέρνητη πολιτεία. Οι πιέσεις για να λήξει η «εκκρεμότητα» της διακυβέρνησης θα πολλαπλασιαστούν και πιθανότατα θα οδηγηθούμε σε πτώση της κυβερνήσεως. Τα «βαρελότα» που θ’ αρχίσουν να σκάνε μετά την 8η Ιουνίου θα είναι πολλά και εκκωφαντικά. Ας τα δούμε ένα ένα:

Πρώτον, η αντιπολίτευση, και ιδίως η αξιωματική, βασίμως θα προβάλλει το επιχείρημα της δυσαρμονίας με το λαϊκό αίσθημα. Στο επιχείρημά της δεν θα είναι αρωγοί οι κ. Μαύρος, Μαυρής, Φαναράς, Βερναρδάκης, Παναγόπουλος και οι άλλοι δημοσκόποι, αλλά οι Έλληνες πολίτες με την ψήφο τους. Δεν θα είναι τα «δείγματα» της MRB ή της Public Issue, αλλά οι Αιτωλοακαρνάνες, οι Αθηναίοι, οι Μακεδόνες, οι Κρητικοί, αυτοί που θα καθιστούν πειστικό και πιεστικό το αίτημα του ΠΑΣΟΚ ν’ αλλάξει βάρδια η εξουσία. Δεν θα είναι η «φωτογραφία της στιγμής», αλλά η αυθεντική, διά της ψήφου, έκφραση των πολιτών που θα αποτυπώνει τον νέο πολιτικό συσχετισμό στην κοινωνία.

Εάν ο πήχυς της διαφοράς ξεπεράσει το 3% ή το ποσοστό της Ν.Δ. πέσει κάτω από το κατώτερο χαμηλό, 32,65%, που είχε λάβει επί Μιλτ. Έβερτ το 1994, πώς θα μπορέσει η συμπολίτευση να συνεχίσει χωρίς προβλήματα συνοχής; Το πιθανότερο είναι το συνολικό πολιτικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα να μετατεθεί, συμπυκνούμενο, στη Ν.Δ. ως πρόβλημα ενότητας, αλλά και προοπτικής, της συντηρητικής παράταξης.

Για λόγους και (αυτο)προστασίας του συστήματος, όλα τα «άνθη του κακού» και οι παθογένειες της εξουσίας θα περιοριστούν στον κήπο της Ρηγίλλης, παραχωρώντας το έδαφος καθαρό στον Γ. Παπανδρέου, προκειμένου να εφαρμόσει το πρόγραμμά του και να κάνει πράξη το νέο ήθος και ύφος της διακυβέρνησης που επαγγέλλεται. Οι πολίτες αλλά και τα λεγόμενα «διαπλεκόμενα συμφέροντα» -έστω και για ιδιοτελείς και μόνον λόγους- θα ρίχνουν, μετά την 8η Ιουνίου, όλο το ανάθεμα στη Ν.Δ. και θα συμπαρατάσσονται με την απαίτηση του ΠΑΣΟΚ να προκηρυχθούν άμεσα εκλογές.

Δεύτερον: Συναφές με το πολιτικό θα είναι και το (εσω)κομματικό «βαρελότο» που θα σκάσει εντός των τειχών της συμπολίτευσης. Φαντάζει αδύνατο να παραμείνει χωρίς «ερείπια» το κυβερνών κόμμα έπειτα από μια «σεισμική δόνηση» της κάλπης. Το πιθανότερο είναι να τεθεί ευθέως θέμα αλλαγής ηγεσίας, εάν δεν το θέσει οικεία βουλήσει ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής.

Μπορεί προσώρας η πλειονότητα των βουλευτών και στελεχών της Ν.Δ. να ομνύει στην «καταλληλότητα» του πρωθυπουργού, την επομένη όμως ενός δυσμενούς αποτελέσματος είναι σίγουρον ότι θα αρχίσουν οι διαδικασίες «αποκαθήλωσης», καθώς από τους υπάρχοντες βουλευτές περισσότεροι και από τους μισούς θα συνειδητοποιήσουν ότι θα μείνουν εκτός κοινοβουλευτικού νυμφώνος.

Οι φυγόκεντρες τάσεις που θα αναπτυχθούν -σε συνδυασμό με τη «Βαβυλωνία» των απόψεων που θα διατυπώνονται ως προς το τι έφταιξε για την ήττα, αλλά και το δέον και μέλλον γενέσθαι- είναι σίγουρο ότι σε προβλεπτό χρόνο θα οδηγήσουν σε απώλεια της ούτως ή άλλως ισχνής δεδηλωμένης. Την επομένη της 8ης Ιουνίου, ακόμη και ανασχηματισμό ή και έκτακτο συνέδριο να κάνει ο Κ. Καραμανλής, αυτό που θα βιώσει η συντηρητική παράταξη είναι η «δελφινομαχία».

Είτε ανοιχτά είτε κεκαλυμμένα, ο πόλεμος για τη διαδοχή θα γνωρίσει ημέρες δόξης. Πιθανότατα δε η κατάληξή του να είναι και η διάσπαση. Ακόμη κι αν αποφευχθεί όμως μια τέτοια δραματική εξέλιξη, είναι σίγουρο ότι η συντηρητική παράταξη θα μπει σ’ έναν φαύλο κύκλο εσωστρέφειας, που δεν θα της επιτρέψει να διεκδικήσει, σε σύντομο χρόνο, την επιστροφή στην εξουσία.

Το τρίτο «βαρελότο» που θα σκάσει θα είναι το κοινωνικό. Εφόσον η ήττα της Ν.Δ. είναι τέτοιας έκτασης που να αποσταθεροποιεί τον κυβερνητικό πόλο, είναι σίγουρο ότι θα φουντώσουν οι κοινωνικές διεκδικήσεις. Τα μέτρα που ελήφθησαν ή πρόκειται να ληφθούν στο όνομα της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της αντιμετώπισης της κρίσης θα αμφισβητηθούν έντονα.

Το συνδικαλιστικό κίνημα θα εντείνει τους διεκδικητικούς του αγώνες, καθώς θα έχει απέναντί του μια ηττημένη, σπαρασσόμενη και εν πολλοίς φοβισμένη κυβέρνηση. Μάλιστα, το πιθανότερο, και προκειμένου να μην υπάρξει ανοιχτός κοινωνικός πόλεμος, είναι τα υπουργεία ή οι κρατικές υπηρεσίες να κατεβάσουν ρολά, μη υπογράφοντας αποφάσεις και μη παίρνοντας μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να εκληφθούν είτε ως «αντιλαϊκά» είτε ως «χαριστικά» σε κάποιους που συμμετέχουν σε διαγωνισμούς για προμήθειες και έργα του Δημοσίου. Ο φόβος της μελλοντικής δικαστικής διερεύνησης είναι λίαν πιθανό να εξαφανίσει τα στιλό από τους υπεύθυνους για υπογραφή, καθώς μάλιστα βρίσκονται σε εξέλιξη υποθέσεις όπως αυτές του Αριστ. Παυλίδη, της Siemens, των ομολόγων, του Βατοπεδίου, του Γερμανού κ.ά.

Το φαινόμενο της ανυπακοής σε υποχρεώσεις έναντι του κράτους ίσως προσλάβει μαζικές διαστάσεις, καθώς οι περισσότεροι φορολογούμενοι πολίτες και επιχειρήσεις θα εκμεταλλευθούν την πολιτική αστάθεια, η οποία -σε συνδυασμό με την εν εξελίξει οικονομική κρίση- μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη δημοσιονομική κατάρρευση.

Το τέταρτο «βαρελότο» θα είναι το οικονομικό και συνδέεται άμεσα με τα προαναφερόμενα. Οι κοινοτικές ντιρεκτίβες απαιτούν τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων, προκειμένου να μην υπάρξει σκληρή επιτήρηση μετά τον Οκτώβριο. Προσώρας, η κυβέρνηση έχει αναβάλει ή μεταθέσει για μετά τον Ιούνιο την υλοποίηση των δεσμεύσεών της έναντι της Κομισιόν και των άλλων κοινοτικών οργάνων.

Όμως, όσο κι αν με αλχημείες επιχειρείται να καλυφθούν τα ελλείμματα και τα χρέη, η αλήθεια είναι αυτή που περιγράφεται στην έκθεση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, σε εκθέσεις διεθνών οίκων, αλλά και σε όσα κατ’ επανάληψιν έχει αποκαλύψει ο «ΚτΕ».

Με μηδενική ανάπτυξη, με φανερό έλλειμμα στο 4,8% και με κρυφά που αγγίζουν το 8%, με ανάγκη για ετήσιο φετινό δανεισμό ίσως και πάνω από τα 60 δισ. και συνολικό (κρατικό, ιδιωτικό και Ταμείων) χρέος κοντά στα 900 δισ., είναι εντελώς απίθανο να μπορέσει, μετά τις ευρωεκλογές, μια ηττημένη και οριακής πλειοψηφίας κυβέρνηση να διαχειριστεί τις δημόσιες και οικονομικές υποθέσεις.

Ακόμη και ο πλέον φανατικός υποστηρικτής της Ν.Δ. είναι δύσκολο να φανταστεί ότι μπορεί, έπειτα από μια πολιτική απονομιμοποίησή της στις ευρωεκλογές, η κυβέρνηση να λάβει «δεύτερο πακέτο» μέτρων. Η αρνητική ψυχολογία είναι λογικό να επιταθεί έπειτα από ένα δυσμενές αποτέλεσμα, που θα προσδιορίζει το βραχύ του βίου της παρούσης κυβερνήσεως.

Η εκτίναξη της ανεργίας προσεχώς σε διψήφιο νούμερο, σε συνδυασμό με την οικονομική δυσπραγία των μεσαίων και χαμηλότερων στρωμάτων, αλλά και την ανημπόρια δεκάδων χιλιάδων επιχειρήσεων να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, δημιουργεί ένα εκρηκτικό κοκτέιλ, το οποίο αναμειγνυόμενο με τα ζοφερά προβλήματα δημόσιας ασφάλειας ορθώνει ένα απροσπέλαστο τείχος σε αυστηρές δημοσιονομικές πολιτικές και σοβαρές επεμβάσεις σε τομείς όπως το Ασφαλιστικό, οι εργασιακές σχέσεις, το Δημόσιο και οι αποκρατικοποιήσεις.

Τα ημίμετρα όμως δεν αντιμετωπίζουν το εκρηκτικό δημοσιονομικό πρόβλημα. Αντίθετα, το επιτείνουν και μας φέρνουν ολοένα και πιο κοντά σε δυσάρεστες για τη χώρα κοινοτικές ή άλλες διεθνείς επεμβάσεις.

Η χώρα χρειάζεται άλλη ψυχολογία, άλλες προτεραιότητες, άλλο μείγμα οικονομικής πολιτικής. Μια κυβέρνηση μετέωρη εφεξής μόνον ζημιά θα κάνει. Χρειάζεται μια κυβέρνηση ισχυρή και με άλλον αέρα για να αντιμετωπίσει με επιτυχία τις προκλήσεις.

Το πέμπτο «βαρελότο» καίγεται από τώρα και αφορά τις υποθέσεις των σκανδάλων. Η εξέλιξη της υπόθεσης Παυλίδη, η εκκίνηση της ποινικής διερεύνησης της Siemens και του C4I και οι εκκρεμότητες που υπάρχουν για το Βατοπέδι, τα ομόλογα και τον Γερμανό μπορεί, εάν δεν γίνουν οι κατάλληλοι χειρισμοί, να σκάσουν με εκκωφαντικό τρόπο και να «κάψουν» τα χέρια της κυβέρνησης, αλλά και συνολικότερα της υπάρχουσας πολιτικής τάξης πραγμάτων. Εάν δεν παραταθεί η κοινοβουλευτική σύνοδος και δεν υπάρξουν διαδικασίες κοινοβουλευτικής διερεύνησης, παραγράφονται τον Ιούνιο.

Θα μπορέσει, εκτός από τα άλλα, η κυβέρνηση να αντέξει και το «στίγμα» της παραγραφής τόσο σημαντικών υποθέσεων που προκάλεσαν ζημία του Δημοσίου; Δύσκολα. Στην κριτική που θα της ασκείται για τα άλλα, θα προστεθεί και ο ηθικός στιγματισμός. Και ίσως αυτός να αποδειχθεί πλέον οδυνηρός από τα προηγούμενα. Τα πρώτα σχετίζονται με την (αν)ικανότητα διαχείρισης, το τελευταίο με την πρόθεση.

Για μια κυβέρνηση που κέρδισε δύο εκλογικές αναμετρήσεις στο όνομα της κάθαρσης η παραγραφή σκανδάλων ίσως αποτελέσει την ταφόπλακά της. Θα ήταν μάλιστα και ήκιστα έντιμο και σίγουρα ενάντια στο πολιτικό σύστημα να επιχειρηθεί το «στίγμα» να κηλιδώσει το σύνολο του πολιτικού κόσμου. Η λογική του «αποθανέτω μετά των αλλοφύλων» δεν έσωσε τον Σαμψών. Η παραγραφή ή το κουκούλωμα των σκανδάλων δεν μπορεί να συνεχίζουν να είναι αντικείμενο κομματικών διενέξεων.

Κάποτε, με τη συμφωνία όλων, πρέπει να μπει ένα τέλος στις εκκρεμότητες του παρελθόντος. Τώρα είναι η ευκαιρία να διαλευκανθούν όλες οι σκοτεινές υποθέσεις και να αποκαλυφθούν όλες οι «αμαρτίες». Η επόμενη κυβέρνηση θα ήταν επιζήμιο για τη χώρα και το πολιτικό σύστημα, εκτός από τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, να έχει να αντιμετωπίσει και δυσώδεις υποθέσεις του παρελθόντος.

Επιτέλους, ας ξεκινήσει μια κυβέρνηση με μηδενισμένο το κοντέρ από σκάνδαλα του παρελθόντος. Έχουμε τόσα προβλήματα ως κοινωνία, χώρα και έθνος να αντιμετωπίσουμε, που είναι αυτοκαταστροφικό να λείχουμε το πύον από πληγές του παρελθόντος. Κάποτε πρέπει να γευτούμε έστω και ένα δράμι από τον βασιλικό πολτό του μέλλοντος. Εάν υπάρχει.

Τούτων δοθέντων, ο πειρασμός του Κ. Καραμανλή για διπλές εκλογές τον Ιούνιο είναι προφανές ότι είναι μεγάλος, καθώς μετά τον Ιούνιο δύσκολα θα μπορέσει να κυβερνήσει. Οι συνεργάτες του λένε ότι τις οριστικές αποφάσεις για το τι θα πράξει θα τις λάβει μετά τις 27 Απριλίου.

Δεν ξέρω αν ελπίζει στις δημοσκοπήσεις που θα δημοσιευθούν το πρώτο Σαββατοκύριακο του Μαΐου. Μάλλον θα απογοητευθεί, καθώς πιθανολογείται ότι τα «βαρελότα» των δημοσκοπήσεων εκείνων των ημερών θα είναι ίσως πιο ισχυρά από τα μέχρι τούδε. Θα έχει μεσολαβήσει, βλέπετε, το Πάσχα, οπότε το κλίμα που θα μεταφερθεί από το κέντρο στην περιφέρεια θα είναι λίαν αρνητικό και θα επιβαρύνει τη δυσμενή θέση της κυβερνήσεως.

Μέχρι όμως να σκάσουν αυτά τα «βαρελότα», ας αφεθούμε στη μαγεία των χαλκουνίων της Μεγάλης Παρασκευής. Καλή Ανάσταση!