Φελνίκος

Όλες οι παραδοχές που γίνονται προκειμένου να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι οδηγούμαστε σε πρόωρες εκλογές την άνοιξη (από τον Απρίλιο έως και τον Ιούνιο) εδράζονται σε εκτιμήσεις οι οποίες ενδεχομένως να είναι (ή να αποβούν) λάθος. Και, βέβαια, λαμβάνεται ως δεδομένη η πρόθεση του Κ. Καραμανλή, εφόσον ηττηθεί, είτε να παραιτηθεί της αρχηγίας της Ν.Δ. είτε να αποχωρήσει από την πολιτική. Ας προσπαθήσουμε να δούμε μία μία τις παραδοχές και τις εκτιμήσεις.

Η οικονομία, λένε, δεν θα αντέξει. Τα κρατικά ταμεία είναι άδεια. Το Δημόσιο έπειτα από λίγο θα κηρύξει στάση πληρωμών. Δεν θα βρίσκει δανειστές, καθώς το spread θα εκτιναχθεί στα ύψη. Η έλλειψη ρευστότητας θα γονατίσει την αγορά. Η συρρίκνωση της ζήτησης θα διαλύσει τις επιχειρήσεις. Η ανεργία θα εκτοξευθεί. Θα ξεσπάσει κοινωνικός πόλεμος και η σύγκρουση θα οδηγηθεί εκτός ορίων.

Όλα αυτά είναι σωστά. Όχι, όμως, στην ακραία τους εκδοχή. Θα έλεγα, μάλιστα, ότι το ποτήρι είναι είτε μισοάδειο είτε μισογεμάτο, ανάλογα με το πώς προσεγγίζεις ή θέλεις να εξελιχθούν τα πράγματα. Θυμάστε τη φιλολογία που είχε ξεσπάσει με τις τράπεζες όταν είχε εκδηλωθεί η κρίση. Θα καταρρεύσουν, θα χαθούν οι καταθέσεις. Ο πανικός καταλάγιασε με την εγγύηση των καταθέσεων και την εξαγγελία του πακέτου στήριξής τους με 28 δισ. Οι τράπεζες άντεξαν. Ανέστειλαν την επέκτασή τους. «Έσφιξαν» τις γραμμές των χορηγήσεών τους. Εξορθολόγισαν τον τρόπο δανειοδοτήσεων και την εσωτερική τους λειτουργία. Την πλήρωσαν όσοι είχαν μάθει να ζουν και να επιχειρούν είτε πάνω από τις δυνάμεις τους είτε με μόνα «κόλλυβα» αυτά που πρόσφεραν αφειδώς, ιδιοτελώς και παράλογα οι τράπεζες.

Βεβαίως, είθισται όταν πιάνει φωτιά μαζί με τα ξερά να καίγονται και κάποια χλωρά. Και είναι γεγονός ότι το κλείσιμο της κάνουλας εκ μέρους των τραπεζών ζημίωσε, ως μη έπρεπε, μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις που θα χρειαστεί να καταβάλουν τώρα πολύ μεγάλη προσπάθεια για να αντέξουν την κρίση, εφόσον έχουν στηθεί και λειτουργούν με υγιή επιχειρηματικά κριτήρια.

Ανάλογα με τις τράπεζες, προσαρμόζουν τη λειτουργία και τους στόχους τους και οι υγιείς επιχειρήσεις. Ορθολογικοποιούν τη σχέση εσόδων-εξόδων, κόστους παραγωγής και εργαζομένων, σχηματίζουν, προβλέπουν και ανάλογα συγκροτούν «απόθεμα» για τις πιο δύσκολες μέρες. Ζορίζονται μεν, αλλά συνεχίζουν, χωρίς προσώρας μεγάλους κραδασμούς.

Η εποχή της ανεμελιάς πέρασε ανεπιστρεπτί. Βασίμως, πλέον, πιθανολογείται ότι όταν τελειώσει η κρίση οι ελληνικές τράπεζες και η πλειονότητα των υγιών επιχειρήσεων θα εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που θα παρουσιαστούν και θα γνωρίσουν νέα περίοδο ανάπτυξης και κερδοφορίας στο καινούργιο περιβάλλον που θα έχει δημιουργηθεί.

Αν αυτή είναι η κατάσταση με τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις, γιατί να μη συμβεί το ίδιο και με το κράτος και τη δημόσια οικονομία; Επειδή, θα μου πείτε, το κράτος είναι μπάχαλο. Και έτσι είναι. Επειδή βασιλεύει η ανομία, ο κομματισμός και η κλεπτοκρατία. Επειδή είναι ασθενικό και ανθυγιεινό. Επειδή το δημόσιο χρέος του είναι στα ύψη. Επειδή τα δημόσια οικονομικά του είναι άκρως ελλειμματικά. Επειδή δεν γίνονται επενδύσεις και δεν έχει ανταγωνιστικά προϊόντα. Επειδή το εμπορικό ισοζύγιο έχει πλήρως ανατραπεί. Επειδή είναι σπάταλο και διοικείται από μια κυβέρνηση με ισχνή πλειοψηφία, που έχει διαψεύσει τις προσδοκίες και αναιρέσει τις υποσχέσεις για τις οποίες υπερψηφίστηκε.

Σωστά όλ’ αυτά. Ταυτόχρονα, όμως, η ελληνική οικονομία είναι μικρή, δεν είναι εξωστρεφής (άρα προστατεύεται περισσότερο σε σχέση με τις ανοιχτές οικονομίες των μεγάλων χωρών), ενώ έχει και ως πλεονέκτημα -ναι, αυτή την περίοδο είναι πλεονέκτημα- την παραοικονομία, η οποία απορροφά πολλούς από τους κραδασμούς που παράγει η κρίση και η οικονομική δυσπραγία. Όπως επίσης μπορεί να αποφύγει τη μεγάλη αύξηση της ανεργίας, σε σχέση και σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, λόγω του υπερβολικού αριθμού των ανθρώπων που εργάζονται στον δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Αν, λοιπόν, επιχειρηθεί να μπει μια τάξη, αν υπάρξει συμμάζεμα και εφαρμοστεί ένα διαφορετικό μείγμα οικονομικής πολιτικής, μπορεί η κρίση να περιοριστεί.

Για να γίνουν, όμως, όλα αυτά χρειάζεται συναίνεση. Αίφνης εάν η κυβέρνηση ζητούσε να υπάρξει μια γενική μείωση μισθών της τάξεως -ας πούμε- του 5% και αντίστοιχη μείωση των τιμών σε όλα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες, αυτό, λόγω και του χαμηλού πληθωρισμού που υπάρχει, δεν θα είχε κοινωνικές επιπτώσεις. Το κέρδος, όμως, θα ήταν τεράστιο στον δανεισμό του κράτους και των επιχειρήσεων που αυτή τη στιγμή είναι το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα. Πιθανότατα το spread να έπεφτε ίσως και κατά 250 μονάδες βάσης, καθώς η προσπάθεια θα εκλαμβανόταν από τους δανειστές μας ως σοβαρή.

Για να γίνει αυτό, όμως, πρέπει κάποιος να το σκεφτεί και να το προτείνει. Και πρώτη απ’ όλους η κυβέρνηση. Αυτή κυβερνά κι αυτή οφείλει να εξασφαλίσει τη συναίνεση των άλλων κομμάτων, των συνδικάτων, των φορέων και των επιχειρήσεων. Εάν, μάλιστα, ανακοίνωνε ταυτόχρονα ότι για τα επόμενα τρία χρόνια δεν θα γίνει καμιά πρόσληψη στο Δημόσιο και μετά την παρέλευση της τριετίας οι όποιες προσλήψεις γίνονταν θα ήταν για να καλύψουν τα κενά αυτών που φεύγουν και μόνον, τότε είναι σίγουρο ότι η Ε.Ε. και οι δανειστές μας θα μας κατέτασσαν στα σοβαρά και ευυπόληπτα κράτη και ανάλογα θα μας επιβράβευαν.

Εάν, επιπλέον, η κυβέρνηση ήταν σοβαρή, είχε σχέδιο και συζητούσε με ανθρώπους της αγοράς θα μπορούσε να εξασφαλίσει, χωρίς καμία φορολογική ή άλλη επιβάρυνση του κοινωνικού συνόλου, κάποια δισ., για να τα έχει ως «μαξιλάρι» για την κρίση και να ασκήσει πολιτικές που θα διατηρήσουν την κοινωνική συνοχή. Δυστυχώς, η παρούσα κυβέρνηση δεν φαίνεται να έχει πρόθεση να ασκήσει «εθνική» πολιτική, αλλά «κομματική» και «εκλογική». Γι’ αυτό και εξαγγέλλει 60.000 προσλήψεις στο Δημόσιο, βρίσκει να δώσει αμέσως 500 εκατ. ευρώ στους αγρότες, ενώ μέχρι πριν να βγουν τα τρακτέρ στους δρόμους δεν είχε. Γι’ αυτό και μοιράζει επιδόματα. Γι’ αυτό εξαγγέλλει δήθεν φιλολαϊκές πολιτικές.

Ίσως, βέβαια, να το πράττει επειδή ξέρει ότι σε μια πρόταση για συναινετική μείωση μισθών και τιμών θα εισπράξει άρνηση και από την αντιπολίτευση και από τα συνδικάτα. Όμως, εάν ήταν στη λογική της η ουσιαστική αντιμετώπιση της κρίσης και όχι η επικοινωνιακή διαχείρισή της, όφειλε να το κάνει. Ακόμη κι αν το μόνο πράγμα που σκέφτεται ο Κ. Καραμανλής είναι να αλλάξουν οι δημοσκοπήσεις, μόνο οι ουσιαστικές προτάσεις αντιμετώπισης της κρίσης μπορούν να πετύχουν ανατροπή των δημοσκοπικών δεδομένων. Εφόσον οι πολίτες τις ζυγίσουν και τις εκλάβουν ως σωστές, κέρδος θα έχει η κυβέρνηση και ζημία η αντιπολίτευση.

Και στην οικονομία, λοιπόν, μπορούν να γίνουν πράγματα και η κρίση να μην αποβεί καταστροφική για τη χώρα. Αρκεί να υπάρχει φαντασία, θέληση, σχέδιο και σοβαρότητα. Εάν, παρά τις πολιτικές δυσκολίες, η κυβέρνηση ιχνηλατήσει ορισμένες ουσιαστικές πολιτικές για την οικονομία, ενδέχεται οι Κασσάνδρες να διαψευστούν και ο Κ. Καραμανλής να κερδίσει ζωτικό πολιτικό χρόνο. Και οι πρόωρες εκλογές να μην καταστούν μονόδρομος. Δυστυχώς, ο πρωθυπουργός και το υπουργικό απαράτ το μόνο που έχουν στο μυαλό τους είναι η αλλαγή των δημοσκοπήσεων και όχι η αλλαγή της ρότας της οικονομίας.

Γι’ αυτό και το σχέδιο Καραμανλή συνοψίζεται στο εξής απλό: «Αυτήν τη στιγμή είμαστε βρεγμένοι, αν βραχούμε και λίγο ακόμη από την Ε.Ε. και τον δανεισμό δεν χάθηκε ο κόσμος. Οι φίλοι μας στην Ε.Ε. εν όψει ευρωεκλογών θα βάλουν πλάτη. Θα βρούμε δανειστές ακόμη και στην Κίνα ή την Ιαπωνία, με αυξημένο έστω spread. Αφού βρήκαμε τα 6-7 δισ. για τον Ιανουάριο, γιατί δεν θα βρούμε και τα άλλα 15-20 που θα χρειαστούμε για το πρώτο εξάμηνο; Τα παίζουμε, λοιπόν, όλα για όλα τον Ιούνιο. Στις ευρωεκλογές».

Αυτό είναι το σχέδιο. «Λίγο η φιλολαϊκή πολιτική, λίγο το ανέβασμα της κομματικής συσπείρωσης, λίγο η καταλληλότητα για την πρωθυπουργία, μπορούμε να πάμε μέχρι τον Ιούνιο. Εκεί όντως η ψήφος είναι χαλαρή. Αν χάσουμε, θα πούμε “λάβαμε το μήνυμα”. Θα κάνουμε έναν νέο ανασχηματισμό. Θα βάλουμε άλλες προτεραιότητες και θα συνεχίσουμε. Αν όμως από τη χαλαρότητα της ψήφου στραπατσαριστεί και το ΠΑΣΟΚ, τότε το πρόβλημα θα μεταφερθεί στην αξιωματική αντιπολίτευση. Θα αρχίσει πάλι η εσωστρέφεια, η αμφισβήτηση του Παπανδρέου, και αν χρειαστεί θα βοηθήσουμε κι εμείς με όποιον τρόπο μπορούμε να γίνουν αυτά εναργέστερα».

Κυνική, σε βάρος της χώρας, αλλά είναι μια πολιτική τακτική που μπορεί να αποδώσει, εάν το ΠΑΣΟΚ αποτύχει να εξομοιωθούν οι ευρωεκλογές με τις εθνικές εκλογές, όπως προπαγανδίζει, θέτοντας «ψηλά τον πήχυ». Εάν το ΠΑΣΟΚ δεν συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 36-37%, όσο δηλαδή του δίνουν οι δημοσκοπήσεις, και δεν έχει μια διαφορά πέντε ή και περισσότερες μονάδες από τη Ν.Δ., ενδέχεται να υπάρξει, τη βοηθεία εσωκομματικών αλλά και εξωπολιτικών κέντρων, ένας νέος γύρος εσωστρέφειας που θα το αποδυναμώσει.

Και είναι γεγονός ότι το ΠΑΣΟΚ έχει περισσότερους διαύλους χαλαρής ψήφου προς τα αριστερά (ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, Οικολόγοι) απ’ ό,τι η Ν.Δ. προς τα δεξιά (ΛΑΟΣ). Αν αποτύχει η τακτική του «ψηλού πήχυ», τότε την επομένη των ευρωεκλογών ίσως βρεθεί ο Κ. Καραμανλής σε καλύτερη μοίρα απ’ ό,τι ο Γ. Παπανδρέου. Και, πάντως, σε σχέση με τα δύο κυβερνητικά κόμματα, σε καλύτερη μοίρα θα βρεθούν η Αλ. Παπαρήγα, ο Γ. Καρατζαφέρης και το δίδυμο Αλαβάνος - Τσίπρας.

Βέβαια, εκτός από την προφανή ζημία για την οικονομία και τη χώρα, μια τέτοια τακτική εκ μέρους του Κ. Καραμανλή είναι υψηλού ρίσκου, επειδή, εκτός από τη θετική απόδοση της Ν.Δ., προϋποθέτει και την αποτυχία του ΠΑΣΟΚ. Ενώ θεωρεί ότι οι εξελίξεις θα είναι ομαλές και δεν θα συμβεί κάποιο άλλο «ατύχημα». Το οποίο, όμως, κανείς δεν μπορεί και να το αποκλείσει.

Εάν η φιλολαϊκή στροφή, ο κατευνασμός της κοινωνίας (οπισθοχώρηση στην παιδεία, αλλαγή στην ηγεσία του Δημόσιας Τάξης) και η εντολή αλά Τσοβόλα «Γιάννη, δώστα όλα» καταγράψουν δυσμενή αποτελέσματα για τη Ν.Δ., τότε ενδεχομένως θα αναγκαστεί να πάει εκούσα άκουσα στις κάλπες, ίσως και πριν από την προεδρική εκλογή του 2010.

Αν ο πολιτικός συσχετισμός που θα καταγραφεί στις δημοσκοπήσεις δείχνει χαμηλά τη Ν.Δ., ψηλά το ΠΑΣΟΚ και τα άλλα κόμματα της Αριστεράς, τότε δικαίως η αντιπολίτευση θα υποστηρίζει ότι υπάρχει προφανής δυσαρμονία με τη λαϊκή βούληση και πρέπει άμεσα να πάμε σε εκλογές και, δικαίως επίσης, θα επιδιώξει, με κάθε τρόπο, αυτές να γίνουν. Και μάλλον θα το πετύχει.

Βλέπετε, τη βούληση του λαού θα την έχει πιστοποιήσει η κάλπη και όχι η MRB ή η VPRC. Τις δημοσκοπήσεις μπορείς να τις ξεπεράσεις ως «φωτογραφία της στιγμής», την κάλπη όχι. Και τότε θα αναγκαστεί να παραιτηθεί από την αρχηγία της Ν.Δ. και ο Κ. Καραμανλής. Εκτός κι αν έχει άλλες σκέψεις, αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα...