Φελνίκος

22 Φεβρουαρίου. Παρασκευή πρωί. Λίγο μετά τις 11. Μόλις έχω στείλει την πρώτη σελίδα της εφημερίδας στο τυπογραφείο. Είμαι στο γραφείο μου, μαζεύω τα πράγματά μου και ετοιμάζομαι να φύγω για το σπίτι. Για να κοιμηθώ. Έχω συμπληρώσει 28-29 ώρες άυπνος. Όπως κάθε Πέμπτη προς Παρασκευή. Χτυπά το εσωτερικό του τηλεφώνου μου. Είναι η γραμματέας μου, η Αθηνά. Μου λέει ότι έχει έρθει κάποιος ανακριτής μαζί με τρεις άνδρες της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Ξαφνιάζομαι. «Τι θέλουν», ρωτώ. «Τον κύριο Καψαμπέλη», μου απαντά. «Γιατί;». «Δεν ξέρω», μου λέει.

Βγαίνω από το γραφείο και απέναντι, στο βάθος της αίθουσας, βλέπω τέσσερις άνδρες. Κάτι ρωτούν τον Γιάννη (Κιμπουρόπουλο) και αυτός τούς δείχνει το γραφείο του Ανδρέα (Καψαμπέλη). Πηγαίνω βιαστικά, σχεδόν τρέχοντας προς το μέρος τους. «Τι θέλετε;», τους ρωτώ με έντονο ύφος. «Τον κύριο Καψαμπέλη», μου απαντά ευγενικά ο ένας – ο μόνος από τους τέσσερις που φορά κοστούμι και είναι περιποιημένος. Οι άλλοι τρεις ουδόλως μοιάζουν με αστυνομικούς. Νεαροί, συνηθισμένες φάτσες με ατημέλητο ντύσιμο. «Ποιοι είστε;». «Είμαι ο πέμπτος τακτικός ανακριτής και οι κύριοι είναι από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος». «Τι τον θέλετε;», ξαναρωτάω. «Είναι εδώ; Αυτόν ψάχνουμε», μου αντιτείνει ο συνομιλητής μου. «Έφυγε πριν από λίγο» -όπως και είχε συμβεί- του λέω. «Πρέπει να μπούμε στο γραφείο του. Να ψάξουμε τον υπολογιστή του», μου λέει. Αγριεύω.

«Ξεχάστε το», απαντώ. «Ελάτε πάλι τη Δευτέρα, όταν θα είναι ο ίδιος εδώ». «Όχι, τώρα πρέπει να ψάξουμε και θα ψάξουμε», λέει ο ανακριτής. Αγριεύω περισσότερο, είμαι και κουρασμένος, σχεδόν 30 ώρες άυπνος βλέπετε και ξεσπώ. «Πού νομίζετε ότι βρίσκεστε; Σε μπακάλικο ή σε φοροτεχνικό γραφείο; Σε εφημερίδα είστε. Φύγετε αμέσως και ελάτε πάλι τη Δευτέρα». «Κύριε, ηρεμήστε. Σας είπα είμαι ανακριτής. Κάνω έρευνα για κακούργημα». Τα χάνω, αλλά δεν το δείχνω. «Για κακούργημα, τι κακούργημα». «Που έχει γίνει από τον υπολογιστή του κ. Καψαμπέλη;» «Τι κακούργημα;», ξαναρωτάω. «Δεν μπορώ να σας πω. Να έρθει εδώ ο κ. Καψαμπέλης. Γιατί δεν έρχεται; Δεν είναι κατηγορούμενος. Έρευνα στο κομπιούτερ του θέλουμε να κάνουμε. Να δούμε αν έχει γίνει απ’ αυτό η εγκληματική πράξη που ερευνούμε». «Ξεχάστε το, σας ξαναλέω. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει. Τον ψάχνουμε κι εμείς τον Καψαμπέλη και δεν τον βρίσκουμε. Έχει το τηλέφωνό του κλειστό». Κι αυτή είναι η αλήθεια.

Όση ώρα μιλούσα ή καλύτερα τσακωνόμουν με τον ανακριτή, η Αθηνά έψαχνε χωρίς αποτέλεσμα τον Ανδρέα. «Εμείς θα μπούμε στο κομπιούτερ του. Ανοίξτε το ή θα πάρουμε μαζί τον σκληρό δίσκο», επιμένει, ευγενικά πάντα, ο ανακριτής. Αλλά κι εγώ επιμένω, σε υψηλούς τόνους, στην άρνησή μου. Επικοινωνώ με την Αρχοντούλα (Παπαπαναγιώτου), τη δικηγόρο της εταιρείας. Της λέω τα συμβαίνοντα. «Πρέπει να έχουν βούλευμα για να κάνουν έρευνα», μου λέει. Ζητώ από τον ανακριτή το βούλευμα. Το έχει. «Θα περιμένετε μέχρι να έρθουν οι δικηγόροι», του λέω. Συμφωνεί, με κάποια δυσθυμία. Παίρνω και τον άλλο δικηγόρο μας, τον Ζαχαρία (Παπαδόπουλο). Έπειτα από λίγο οι δικηγόροι έρχονται. Μαζί και ο Ηλίας Αναγνωστόπουλος, διακεκριμένος καθηγητής Ποινικού Δικαίου.

Αρχίζουν διαβουλεύσεις με τον ανακριτή. Επικοινωνώ με τον Γιώργο (Βλαβιανό) που είναι μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ και συντάκτης της εφημερίδας μας. Ενημερώνει τον Πάνο Σόμπολο και τον Δημήτρη Τσαλαπάτη, τους προέδρους της ΕΣΗΕΑ και της ΠΟΕΣΥ αντίστοιχα. Μιλώ και με τους δύο. Μου λένε ότι η «επιδρομή» είναι απαράδεκτη και να επικοινωνήσω με τον Μπελίτση, τον νομικό σύμβουλο της ΕΣΗΕΑ. Τον παίρνω τηλέφωνο. Μιλάμε και του δίνω να μιλήσει και με τον Αναγνωστόπουλο. Και οι τέσσερις νομικοί συμφωνούν ότι, αφού υπάρχει βούλευμα, θα πρέπει να επιτραπεί η έρευνα.

«Εντάξει», λέω στον ανακριτή. «Θα ψάξετε, αλλά προηγουμένως θα περιμένετε να έρθουν οι τεχνικοί της εταιρείας». Συμφωνεί. Περιμένοντας τους τεχνικούς, συζητάμε στο γραφείο με τους δικηγόρους. «Αν βρεθεί ο Καψαμπέλης και έρθει εδώ, εγγυάστε ότι δεν θα συλληφθεί;», τους ρωτάω. «Όχι», μου απαντούν και οι τρεις. «Δεν ξέρουμε τι ακριβώς συμβαίνει».

Κάποια στιγμή η Αθηνά βρίσκει τον Καψαμπέλη. «Τι έχεις κάνει;», τον ρωτώ έξαλλος. «Αυτήν τη στιγμή είναι εδώ ένας ανακριτής και τρεις του Ηλεκτρονικού Εγκλήματος». «Τίποτα», μου απαντά με φωνή σπασμένη. «Τι τίποτα, αυτοί μιλούν για κακούργημα». «Το ξέρω, προηγουμένως πήγαν και από το σπίτι μου. Η κόρη μου πήγε να λιποθυμήσει από τη συμπεριφορά τους». «Πες μου τι ψάχνουν. Τι έχεις κάνει», τον ξαναρωτώ. «Τίποτα σου λέω. Το μόνο που έχω κάνει είναι ότι είμαι μπλόγκερ, γράφω στο press-gr».

Ανακουφίζομαι, αφού το μυαλό μου είχε πάει αλλού, όταν ο ανακριτής μού έλεγε για κακούργημα από το Διαδίκτυο. «Όταν λες γράφεις, τι εννοείς;», του λέω. «Είμαι ένας απ’ αυτούς που έχουν κωδικό πρόσβασης και μπορούν να αναρτούν κείμενα», μου απαντά.

Τα χάνω. Σαν να μου ’πεσε κεραμίδα. «Έγραφες στο press-gr και δεν ξέρω τίποτα; Κι έγραφες από το κομπιούτερ της εφημερίδας;», του λέω θυμωμένα. Γνωρίζω τον Ανδρέα πάνω από δέκα χρόνια. Τον πήρα από τον «Ελεύθερο Τύπο» στον «Επενδυτή». Τον εμπιστεύτηκα. Βασικός πολιτικός συντάκτης, αρχισυντάκτης και στη συνέχεια διευθυντής σύνταξης στον «Κόσμο του Επενδυτή». Φίλος, συνεργάτης και επιτελικό στέλεχος της εφημερίδας. Και ξαφνικά μου λέει ότι είναι μπλόγκερ. Ανακαλύπτω μια πλευρά του εαυτού του που δεν γνώριζα, που μου την απέκρυπτε. Νιώθω και προσωπικά πικραμένος και προδομένος.

«Είμαι μπλόγκερ και όχι εγκληματίας», είπε σε δήλωσή του αργότερα στα ΜΜΕ ο Ανδρέας, όταν το θέμα έγινε γνωστό. Μπορεί να είναι μπλόγκερ, όχι όμως και στην εφημερίδα. Του ανακοινώνω την απόφαση την επομένη, το Σάββατο το απόγευμα, στις 5, όταν τον κάλεσα και ήρθε στην εφημερίδα.

Εν τω μεταξύ, και για να επιστρέψω στα της Παρασκευής, ο ανακριτής, οι τρεις της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και οι δύο τεχνικοί της εφημερίδας που είχαν έρθει ανοίγουν το κομπιούτερ. Ύστερα από έρευνα στο PC, αλλά και στο Macintosh του Ανδρέα, βρίσκουν, όπως μας λένε, ηλεκτρονικά ίχνη που δείχνουν ότι όντως έγραφε στο press-gr. Προσπαθούν να αντιγράψουν τους σκληρούς δίσκους. Δεν μπορούν. Πρέπει να τους πάρουν στα κρατικά εργαστήρια.

Αρχίζει δεύτερος γύρος έντασης και αντιπαράθεσης. Το βούλευμα τους δίνει το δικαίωμα να τους πάρουν, μου λένε οι δικηγόροι. Συμφωνώ, αλλά στην έκθεση κατάσχεσης που συντάσσει ο ανακριτής επισυνάπτεται και μια σελίδα με δικές μου επιφυλάξεις ως προς τη νομιμότητα της ενέργειας, αλλά και την καχυποψία για τυχόν «μαγειρέματα» που μπορούν να γίνουν.

Φεύγω από την εφημερίδα περίπου στις 8 το βράδυ. Έχω συμπληρώσει περισσότερο από 36 ώρες αϋπνίας και πρωτοφανούς έντασης. Τη Δευτέρα το βράδυ ακούω από τον Βασίλη Χιώτη, τον δημοσιογράφο που έκανε την καταγγελία για εκβίαση μέσω e-mail που του είχαν αποσταλεί, ότι την Παρασκευή το πρωί είχε υποβληθεί μήνυση από υπουργό και υπήρχε αυτόφωρο. Σκέφτομαι ότι ευτυχώς που ο Ανδρέας δεν ήταν ή δεν ήλθε αργότερα στην εφημερίδα, όταν ήταν ο ανακριτής και οι τρεις της δίωξης. Θα τον είχαν συλλάβει.

Είχαν δίκιο οι δικηγόροι, που δεν μπορούσαν να εγγυηθούν ότι δεν θα συλληφθεί. Ο Χιώτης το ήξερε, όχι όμως και ο Καψαμπέλης. Ούτε μας είχε πει τίποτα ο ανακριτής. Καταλήγω στο συμπέρασμα ότι όντως υπάρχει, όπως λένε, συμπαιγνία του κράτους για να χτυπηθεί το press-gr και ίσως όλα τα μπλογκ που ενοχλούν την εξουσία. Μελαγχολώ για τη συμπεριφορά του κράτους, για τη λειτουργία της δημοκρατίας στη χώρα μου.

Δεν μετανιώνω, όμως, για την απόφασή μου να διακόψω την εργασιακή σχέση με τον Ανδρέα. Δεν μπορεί να είναι και μπλόγκερ -ανώνυμος και σε ένα τέτοιο μπλογκ- και επιτελικό στέλεχος εφημερίδας. Το press-gr είναι όντως αρκετά δημοφιλές. Το 50% αυτών που γράφονταν ήταν αλήθεια και αποκαλυπτικά. Το άλλο 50% ήταν όμως αδιασταύρωτα, υβριστικά, συκοφαντικά και κουτσομπολιά. Είναι ένα άλλο είδος δημοσιογραφίας. Δεν συνάδει ούτε με τις αρχές μου ούτε με τις αρχές ετούτης της εφημερίδας.

Η ανεξαρτησία της γνώμης οφείλει να συμβαδίζει με τους κανόνες δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Η αποκαλυπτική δημοσιογραφία είναι αποτελεσματικότερη όταν είναι επώνυμη. Η κριτική ακόμα και η πολεμική στην εξουσία και τα κακώς κείμενα παράγει αποτελέσματα όταν είναι προϊόν διασταύρωσης και τεκμηρίωσης των πληροφοριών. Αυτές τις αρχές τις πιστεύω και δεν πρόκειται να αποστώ απ’ αυτές, ούτε και «Ο Κόσμος του Επενδυτή».

Τα μπλογκ είναι σίγουρα μια κατάκτηση, μια ηλεκτρονική επανάσταση. Μπορεί το μέλλον να περνάει από τις ιστοσελίδες τους. Όσοι θέλουν να αλλάξουν τα πράγματα μέσα από το Διαδίκτυο μπορούν ελεύθερα να το κάνουν. Θα υπερασπιστώ το δικαίωμά τους. Όμως, προτιμώ τις μάχες που δίνονται συντεταγμένα και από τακτικά στρατεύματα και όχι από «αντάρτες». Είναι δύο διαφορετικές επιλογές. Δύο διαφορετικοί δρόμοι. Ίσως στο μέλλον συναντηθούν και αλλάξουν πολλά. Όλα. Μέχρι τότε, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές της εφημερίδας είναι για να γράφουν την ύλη της εφημερίδας και μόνον.

Περιττεύει να πω ότι πιστεύω πως ο Ανδρέας δεν είναι ούτε «εκβιαστής», ούτε «κακοποιός», ούτε «εγκληματίας», όπως προσπάθησαν κάποιοι να τον εμφανίσουν. Και περιμένω να αποδειχθεί, το εύχομαι από καρδιάς. Όπως περιμένω να παραδεχθεί και ο ίδιος τα λάθη του. Όποια έκανε. Και να ζητήσει συγγνώμη απ’ όσους, άθελά του θέλω να πιστεύω, έβλαψε. Ακόμα κι αν τα δικά του σχόλια, οι δικές του αναρτήσεις ήταν «αθώες» ή δημοσιογραφικά αποκαλυπτικές, το press-gr είναι «ένοχο» για πολλές δήθεν ειδήσεις και πολύ περισσότερο για σχολιογραφικές (παρ)εκτροπές επισκεπτών του.

Θα συμφωνήσω ότι η ανωνυμία των μπλόγκερ δεν είναι απαραίτητα κακή. Ακόμα και ότι αποτελεί αναγκαίο τροφοδοτικό υλικό για να υπάρχει ελευθερία έκφρασης στο Διαδίκτυο. Από το σημείο αυτό μέχρι την κακοήθεια και τη συνειδητή διαβολή υπάρχει όχι απλώς απόσταση, αλλά χάος.

Θα έλεγα, μάλιστα, ότι η κακοήθεια της ανωνυμίας βλάπτει σοβαρά την υγεία της ανωνυμίας, που ορθώς επικαλούνται οι μπλόγκερ, και κατοχυρώνει ακόμα και το ανώτατο δικαστήριο των ΗΠΑ. Και θα ’πρεπε οι ίδιοι οι μπλόγκερ να την καταπολεμήσουν ως ένα καρκινικό σύμπτωμα, που μπορεί να μολύνει και να καταστρέψει το σώμα τους.

Είναι αλήθεια ότι αισθάνομαι λίγο περίεργα που ιστορώ μια τέτοια «περιπέτεια». Δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι θα μπορούσα να γράψω σε πρώτο πρόσωπο για την… προϊστορία του ελληνικού μπλόγκινγκ. Γιατί όντως τα όσα διαδραματίζονται αυτές τις ημέρες είναι προϊστορία, σε σχέση με όσα θα συμβούν στη χώρα μας στο διαδικτυακό μέλλον.

Από σπόντα, από ένα «ατύχημα», βρέθηκα να συμμετέχω στην πρώτη, ουσιαστικά, σοβαρή αναμέτρηση της κρατικής εξουσίας (δικαστική, αστυνομική, κυβερνητική) με τον άναρχο κόσμο του Internet στην Ελλάδα. Το επεισόδιο που συνέβη άνοιξε με βίαιο, είναι αλήθεια, τρόπο τη δημόσια και μαζική συζήτηση για τα μπλογκ και τους μπλόγκερ στη χώρα μας. Η ελληνική κοινωνία συζητά και διχάζεται, αυτές τις μέρες, για ένα θέμα που μέχρι τώρα ήταν μόνο για τους «μυημένους».

Γι’ αυτό και σήμερα επέλεξα, να (περι)γράψω με τόσες λεπτομέρειες τα όσα διαδραματίστηκαν στην εφημερίδα την Παρασκευή 22 Φεβρουαρίου.

Το έκανα με ακρίβεια και εντιμότητα απέναντι σε όλους όσοι εμπλέκονται σ’ αυτή την υπόθεση και βεβαίως απέναντι στην ιστορία του ελληνικού μπλόγκινγκ που, απ’ ό,τι φαίνεται, περνά σε μια καινούργια φάση. Σίγουρα είμαστε ακόμη στο στάδιο των «παιδικών ασθενειών» του, όμως η κατάληξη (δικαστική, νομοθετική, πολιτική και εργαλειακή) της συγκεκριμένης υπόθεσης με το press-gr ίσως μας φέρει πιο κοντά στο στάδιο της ωρίμανσης.

Πάντως, εγώ, όσο και να το ήθελα, δεν θα μπορούσα να γίνω μπλόγκερ. Παραμένω αθεράπευτα ρομαντικός αναλφάβητος της ηλεκτρονικής εποχής. Πιστός στο χειρόγραφο. Και να σκεφτείτε ότι είμαι κι εγώ μπλόγκερ! Μάλλον, όμως, κατ’ ευφημισμόν. Όπως θα έχετε διαπιστώσει, κάτω από το όνομά μου υπάρχει και το http://felnikos.blogspot.com.

Το μπλογκ μου το έφτιαξε, σε λίγα μόνο λεπτά, ο συνάδελφος Αιμίλιος (Νεγκής), ο οποίος είναι πολύ καλός γνώστης των ηλεκτρονικών παραμέτρων της εποχής και της ζωής μας.

Δυστυχώς, η μόνη συμμετοχή μου στο μπλόγκινγκ είναι ότι τα άρθρα αυτής εδώ της σελίδας μπορείτε να τα διαβάσετε και ηλεκτρονικά. Είναι αλήθεια ότι ορισμένες φορές αναγνώστες μού στέλνουν τα σχόλιά τους για όσα γράφω. Τα διαβάζω, αλλά δυστυχώς μέχρι τώρα δεν έχω απαντήσει σε κανέναν. Αυτό ίσως αποθαρρύνει πολλούς να επικοινωνήσουν. Ίσως, έπειτα από όσα συνέβησαν, να το ξανασκεφτώ. Ίσως. Δεν είμαι σίγουρος. Και δεν παίρνω όρκο ότι θα το κάνω. Είναι σίγουρα μια πρόκληση. Δεν ξέρω αν θέλω ή αν μπορώ να ανταποκριθώ σ’ αυτήν.

Αν πάντως αλλάξω γνώμη ή διάθεση, οι πρώτοι που θα το μάθετε θα είστε εσείς που διαβάζετε αυτήν τη σελίδα. Μαζί σας θα ανοίξω διάλογο. Επώνυμο, οργανωμένο και ελπίζω χρήσιμο για όλους μας. Ανεξάρτητα από το τι θα κάνω εγώ, εσείς, όσοι τουλάχιστον θέλετε, μπορείτε να σερφάρετε στο Διαδίκτυο, να μπλογκάρετε και να γίνετε επώνυμοι ή ανώνυμοι πρωταγωνιστές της μπλογκόσφαιρας.

Της διαδικτυακής πραγματικότητας που στη χώρα μας, απ’ ό,τι φαίνεται, είναι έτοιμη να περάσει από την προϊστορία στην ιστορία.